Wiadomości z floty nr 3/2/1921

Wiadomości z floty nr 3/2/1921

Okręty.

Sprzedany został do Turcji krążownik minowy Proteusz (CM-2 1902); chwilowo istniały plany modernizacji okrętu, ale analiza ekonomiczna wykazała nieopłacalność tego przedsięwzięcia.

Ponieważ dotychczasowa eksploatacja niszczycieli typu Monsun dobrze rokuje co do ich wartości bojowych, podjęto decyzję budowy dalszych 4 jednostek tego typu.

Po usunięciu uszkodzeń odniesionych w potyczce na Morzu Południowochińskim, powrócił na Belitung krążownik Arawa.

Marynarka szwedzka zamówiła w stoczni MW nr 5 bazę i okręt ratowniczy OP typu Rysy (SDS-2), jest to pierwszy od roku 1918 przypadek zamówienia w polskiej stoczni okrętu wojennego przez marynarkę innego państwa. Dla jasności informuję, że budowa okrętów na zagraniczne zamówienia jest finansowana ze środków poza budżetem MW i odpowiednio kwoty uzyskane z ich sprzedaży nie trafiają do tego budżetu. Istnieje projekt rozporządzenia, na mocy którego 33% zysków z takich transakcji miałoby zasilać budżet MW. W końcu to MW ponosi koszty projektowania takich jednostek, a także w pewnym sensie „promuje” je na rynku światowym.

Kolonie.

Na Pembie zakończono budowę bazy wodnosamolotów. Zamontowano także w okolicy portu Chake Chake następujące baterie artylerii nadbrzeżnej: 4x283 mm, 4x105 mm i dwie 4x75 mm. Na ukończeniu są główne koszary oraz lotnisko.

Inne.

Zakończono prace projektowe i wdrożono do produkcji 3 typy dalocelowników. Od tej pory każdy okręt od klasy krążownika wzwyż będzie wyposażony w ten element kierowania ogniem. Trwają prace projektowe nad dalocelownikami dla mniejszych jednostek (niszczyciele, eskortowce itp.), wprowadzenia ich do użytku należy spodziewać się za kilka lat.

Okręt badawczy Mikołaj Kopernik zakończył trwające 9 miesięcy badania wysp Nowej Kaledonii. Odkryto liczne, dotychczas nie znane endemiczne gatunki flory i fauny; 10 gatunków roślin, 5 gatunków ptaków i 12 gatunków gadów. Opierając się na badaniach geologicznych, stwierdzono, że wyspy są fragmentem dawnego superkontynentu Gondwany. Prowadzono także badania leksykalne używanych na wyspach dialektów melanezyjsko-polinezyjskich. Zaktualizowano pochodzące jeszcze z roku 1855 mapy morskie badanego obszaru. Ogólnie, opisana powyżej misja Mikołaja Kopernika została uznana w światowej opinii naukowej, za jedno z 10 najważniejszych osiągnięć badawczych tego roku.

Budżet.

Rok budżetowy 1921 zakończył się nadwyżką w wysokości 71 425 tys. zł. Środki te zostaną przeniesione na rok następny. Głównym powodem tak dobrego wyniku jest sukcesywne odmładzanie floty, co znacząco zmniejsza wydatki na remonty i konserwację okrętów.

Jest też niestety zła strona tej sytuacji; rząd uznał, że skoro MW nie jest w stanie wykorzystać przyznanych środków, to należy jej budżet na rok przyszły obniżyć. Miejmy nadzieję, że mimo tego, racjonalna gospodarka finansami nie wpłynie na obniżenie potencjału bojowego floty. Dodatkowo zaostrzenie się stosunków polsko-japońskich może korzystnie wpłynąć na decyzje budżetowe.

Plany.

W roku 1922 przewidziana jest budowa m.in.: 2 lodołamaczy floty po ok. 1 000 t, transportowca wojska ok. 10 000 t, transportowca wodnosamolotów ok. 7 000 t, 6 kanonierek kolonialnych po ok. 1 500 t, krążownika/jachtu królewskiego ok. 5 000 t, 3 stawiaczy min po ok. 750 t, 2 trałowców pełnomorskich po ok. 1 000 t i wspomnianych wyżej 4 niszczycieli.

Możliwe jest także rozpoczęcie budowy serii 9 patrolowców po ok. 450 t.

Bez zbędnego rozgłosu kontynuowana jest także, rozpoczęta na początku tego roku, budowa 2 pancerników po ok., 30 000 t. Projekt okrętów tego typu cały czas jeszcze „żyje”, dlatego trudno w tej chwili określić ostateczny kształt tych jednostek.

Porozumienie polsko-chińskie cz. II - finalizacja

Porozumienie polsko-chińskie cz. II - finalizacja

Po ok. dwumiesięcznych negocjacjach podpisano polsko-chińskie porozumienie o współpracy na płaszczyźnie wojskowej. 

Treść porozumienia:

1. Strona Polska udziela Stronie Chińskiej 14-letniego kredytu w wysokości 215 mln zł (ok. 9,348 mln £) z oprocentowaniem w wysokości 5,5% rocznie.

2. Strona Polska dopuszcza częściowe spłacanie kredytu w chińskich towarach eksportowych (ryż, herbata, jedwab, bawełna), podstawą rozliczeń będą w tym przypadku ceny tych dóbr notowane na giełdzie nowojorskiej.

3. W ramach udzielonego kredytu Strona Polska sprzeda Stronie Chińskiej okręty, tak nowe, jak i używane; lista okrętów podlegających sprzedaży będzie uwzględniała potrzeby Strony Chińskiej, jednakże ostateczna decyzja o sprzedaży będzie należeć do Strony Polskiej.

4. Na wymienionych w pkt 3. warunkach Strona Polska sprzeda Stronie Chińskiej działa morskie okrętowe i artylerii nadbrzeżnej.

5. Przy zakupie dóbr wymienionych w pkt  3. i 4., Strona Polska udzieli Stronie Chińskiej rabatu w wysokości 20% dla okrętów i dział nowych oraz 30% dla okrętów i dział używanych;

6. Strona Polska wyśle na koszt własny misje wojskowe, morskie i lotnicze w łącznej ilości co najmniej 200 osób (w tym 160 oficerów), których zadaniem będzie szkolenie chińskiego personelu wojskowego oraz pomoc w organizacji ośrodków szkoleniowych wszystkich rodzajów sił zbrojnych.

7. Strona Polska przyjmie corocznie na 6-miesięczny staż 70 oficerów chińskich wg proporcji: armia lądowa 40 osób, marynarka 20 osób, lotnictwo 10 osób.

8. Strona Polska przyjmie corocznie do swoich oficerskich szkół wojskowych wszystkich specjalności 14 kandydatów chińskich wg proporcji: armia lądowa 8 osób, marynarka 4 osoby, lotnictwo 2 osoby.

9. Strona Polska przyjmie corocznie do swojej Akademii Wojskowej 2 kandydatów chińskich.

10. Osoby wymienione w pkt 7., 8. i 9. będą musiały wykazać się znajomością języka polskiego (nauka na koszt Strony Polskiej oraz wykształceniem ogólnym i wojskowym odpowiednim do obowiązujących w Polsce standardów.

11. Strona Chińska oddaje Stronie Polskiej w dzierżawę na lat 25 (z opcją przedłużenia) tereny w miejscowościach Szantou (Shantou) oraz Hangczou (Hangzhou) i zezwala na  budowę na nich baz morskich i lotniczych.

12. W wymienionych w pkt 11 bazach, Strona Polska ma prawo do stacjonowania personelu wojskowego niezbędnego do obsługi i obrony tych baz.

13. Dodatkowo Strona Chińska udostępnia dla okrętów wojennych Strony Polskiej port Czyfu (Zhifu, Yantai); port będzie traktowany jako sojusznicza baza zaopatrzeniowa, a Strona Polska nie będzie miała prawa do budowy w nim żadnej infrastruktury.

14. Na obszarach dzierżawionych przez Stronę Polską (Szantou i Hangczou) obywatele polscy podlegać będą jurysdykcji polskiej, a obywatele chińscy jurysdykcji chińskiej; w przypadku wystąpienia sprzeczności, decydujące będą regulacje prawa polskiego.

15. Realizacja zapisów punktów 11., 12. i 13.  nie będzie ograniczać ogólnej suwerenności Państwa Chińskiego na objętych porozumieniem terytoriach.

16. Szczegóły dotyczące realizacji niniejszego porozumienia zostaną określone w dodatkowych protokołach parafowanych przez obydwie układające się Strony.

17. Obydwie układające się Strony wyrażają chęć kontynuowania i ewentualnego rozszerzenia współpracy w przyszłości, jeśli taka będzie ich wola.

Opis objętych porozumieniem baz i portu.

Szantou:

- port nad Morzem Południowochińskim w prowincji Kanton (Guangdong),

- obszar ok. 4 km² położony na południowym brzegu ujścia rzeki Rong w odległości ok. 8 km na południowy wschód od centrum miasta Szantou, na terenie dzisiejszej dzielnicy Hougang,

- obejmować będzie port morski, lotnisko i bazę wodnosamolotów.

Hangczou:

- port nad Morzem Wschodniochińskim w prowincji Zhejiang,

- obszar ok. 6 km² położony na południowym brzegu ujścia rzeki Qiantang w odległości ok. 70 km na wschód od centrum miasta Hangczou, na terenie dzisiejszej dzielnicy Jiuyqiu miasta Shaoxing,

- obejmować będzie port morski, lotnisko i bazę wodnosamolotów.

Czyfu:

- port nad Morzem Żółtym w prowincji Szantung (Shandong),

- dostępna dla polskich okrętów część portu mieści się na południowym wybrzeżu wyspy Czyfu (dziś półwysep Zhifu w granicach miasta Yantai).

W Japonii zawarcie polsko-chińskiego porozumienia potraktowano jako prowokację, a tamtejsze MSZ w dość ostrym tonie zażądało od strony polskiej wyjaśnień. Polskie MSZ wydało oświadczenie stwierdzające, że porozumienie nie jest skierowane przeciwko żadnemu państwu, a lokalizacja baz ma na celu jedynie zwalczanie piractwa na morzach chińskich oraz zapewnienie ogólnej ochrony interesów polskich w Azji Wschodniej.

Jednocześnie polskie MSZ wystąpiło do państw mających istotne interesy w rejonie (Wielka Brytania, USA, Japonia, Rosja, Niemcy Północne, Francja, Holandia i Chiny) z propozycją zawarcia wielostronnej konwencji w sprawie zwalczania piractwa na obszarze Azji Wschodniej i Południowo-wschodniej. 

W Japonii odpowiedź polską potraktowano jako niewystarczającą, w związku z czym odwołano japońskiego ambasadora w Warszawie „na konsultacje” Dodatkowo Japonia w tonie ultymatywnym zażądała od Chin zgody na przekształcenie japońskiej eksterytorialnej koncesji handlowej w Szanghaju na bazę morską i lotniczą, na warunkach nie gorszych niż wynegocjowane w polsko-chińskim porozumieniu. Polska próbuje nakłonić Chiny do wyrażenia zgody na japońskie żądania, prokurując nieoficjalnie „wyciek” informacji o tych działaniach do wiadomości publicznej.

Dla załagodzenia konfliktu, Polska przekazała Japonii drogą nieoficjalną gotowość do wyrzeczenia się prawa do wykorzystywania chińskich baz przez okręty liniowe i podwodne, co ma na celu podkreślenie nieofensywnego charakteru tych baz. W tym samym celu rozpowszechnia się kanałami pozadyplomatycznymi informacje o zamiarze zawarcia z Japonią traktatu o nieagresji. Polskie MSZ wystąpiło również z prośbą o mające zażegnać konflikt mediacje do Francji, Holandii i USA.

Ponieważ w chwili obecnej Polska nie szuka starcia zbrojnego z Japonią (i z nikim innym), w przypadku braku pozytywnych skutków mediacji oraz utrzymywania się nieprzejednanego stanowiska Japonii, możliwe są ze strony polskiej dalsze ustępstwa (jednakże nie w samym meritum polsko-chińskiego porozumienia).

Zgodnie z zasadą „kochaj pokój, ale licz się z wojną”, przygotowano (ale jeszcze nie wysłano) dodatkowe kontyngenty wojskowe dla wzmocnienia obrony Belitung, Nauru i Wyspy Bougainville’a. Istniejące na tych wyspach bazy i garnizony zostały postawione w ukryty stan podwyższonej gotowości. Z przebazowaniem okrętów w zagrożony rejon także  jeszcze się wstrzymano, nie chcąc zaogniać sytuacji i deklarując w ten sposób wiarę w pokojowe rozstrzygnięcie sporu. Z drugiej strony uzyskano oficjalne zapewnienie ze strony Francji udzielenia pomocy zbrojnej w przypadku ataku Japonii na polskie posiadłości zamorskie.

Poniżej zaktualizowana mapka polskich posiadłości i baz zamorskich.

Okręt podwodny typu Żarłacz 1921 (3 szt.)

Okręt podwodny typu Żarłacz 1921 (3 szt.)

Dosłownie „rzutem na taśmę” udało się jeszcze w tym roku oddać do użytku planowany na rok 1922 pierwszy z serii trzech okrętów podwodnych typu Żarłacz. Możliwe to było dzięki korzystnej sytuacji budżetowej i zintensyfikowaniu prac stoczniowych.

Jest to pierwszy w naszej flocie naprawdę oceaniczny okręt podwodny. Wykazuje się bardzo dobrymi – ale realnymi – parametrami szybkościowymi oraz silnym uzbrojeniem torpedowym i artyleryjskim.

Miejscem stacjonowania jednostek tego typu będzie na razie Belitung, a po ukończeniu prac nad rozbudową bazy na Pembie, ta właśnie baza.

Opierając się na dotychczasowych doświadczeniach, zmodyfikowałem zalecenia dotyczącej OP „nakładki” na Springsharpa. Jestem bardzo zadowolony, bo uzyskane w ten sposób parametry są bardzo zbliżone do realiów. Mam oczywiście zamiar kontynuować tę praktykę. Wskaźniki odporności - tak jak w ostatnim projekcie – zostały już przeze mnie skorygowane i tak będę czynił w przyszłości. Wprowadziłem także do raportu dodatkowe informacje istotne dla OP i ta tradycja też będzie kontynuowana. Jak zwykle skorygowałem też ilość osób załogi oraz koszt okrętu.

Żarłacz, Poland Submarine laid down 1921

Displacement:

            850 t light; 873 t standard; 1 007 t normal; 1 115 t full load

Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)

            (251,60 ft / 249,34 ft) x 22,31 ft x (15,09 / 16,18 ft)

            (76,69 m / 76,00 m) x 6,80 m  x (4,60 / 4,93 m)

Armament:

      1 - 4,13" / 105 mm 45,0 cal gun - 33,29lbs / 15,10kg shells, 120 per gun

              Dual purpose gun in deck mount, 1920 Model

              1 x Single mount on centreline, forward deck aft

      2 - 0,98" / 25,0 mm 60,0 cal guns - 0,55lbs / 0,25kg shells, 1 200 per gun

              Anti-air guns in deck mount, 1919 Model

              1 x Twin mount on centreline, aft deck forward 1 raised mount

      Weight of broadside 34 lbs / 16 kg

      Main Torpedoes

      8 - 21,0" / 533 mm, 24,61 ft / 7,50 m torpedoes - 1,577 t each, 12,617 t total

            submerged bow & stern tubes (8 reload torpedoes)

Machinery:

            Diesel Internal combustion engines plus batteries,

            Electric cruising motors plus geared drives, 2 shafts, 2 900(1 800) shp / 2 164(1 343)
            Kw = 18,00(9,00) kts

            Range 9 000nm at 10,00 kts (145nm at 5,00 kts)

            Bunker at max displacement = 242 tons

Complement:

            51

Cost:

            £0,232 million / $0,928 million

Distribution of weights at normal displacement:

            Armament: 32 tons, 3,2%

               - Guns: 7 tons, 0,7%

               - Weapons: 25 tons, 2,5%

            Machinery: 100 tons, 9,9%

            Hull, fittings & equipment: 503 tons, 49,9%

            Fuel, ammunition & stores: 158 tons, 15,6%

            Miscellaneous weights: 215 tons, 21,3%

               - Hull below water: 215 tons

Overall survivability and seakeeping ability:

            Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):

              1 054 lbs / 478 Kg = 14,8 x 4,1 " / 105 mm shells or 0,1 torpedoes

            Stability (Unstable if below 1.00): 1,15

            Metacentric height 0,7 ft / 0,2 m

            Roll period: 11,3 seconds

            Steadiness      - As gun platform (Average = 50 %): 71 %

                                   - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,07

            Seaboat quality  (Average = 1.00): 1,07

Hull form characteristics:

            Hull has a flush deck,

              a normal bow and a round stern

            Block coefficient (normal/deep): 0,420 / 0,434

            Length to Beam Ratio: 11,18 : 1

            'Natural speed' for length: 15,79 kts

            Power going to wave formation at top speed: 42 %

            Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 66

            Bow angle (Positive = bow angles forward): 16,00 degrees

            Stern overhang: 0,00 ft / 0,00 m

            Freeboard (% = length of deck as a percentage of waterline length):

                                               Fore end,        Aft end

               - Forecastle:            20,00%,  7,87 ft / 2,40 m,  6,89 ft / 2,10 m

               - Forward deck:       30,00%,  6,89 ft / 2,10 m,  6,89 ft / 2,10 m

               - Aft deck:    30,00%,  6,89 ft / 2,10 m,  6,89 ft / 2,10 m

               - Quarter deck:        20,00%,  6,89 ft / 2,10 m,  0,33 ft / 0,10 m

               - Average freeboard:                      6,31 ft / 1,92 m

            Ship tends to be wet forward

Ship space, strength and comments:

            Space - Hull below water (magazines/engines, low = better): 86,0%

                        - Above water (accommodation/working, high = better): 51,1%

            Waterplane Area: 3 468 Square feet or 322 Square metres

            Displacement factor (Displacement / loading): 233%

            Structure weight / hull surface area: 74 lbs/sq ft or 362 Kg/sq metre

            Hull strength (Relative):

                        - Cross-sectional: 1,92

                        - Longitudinal: 3,15

                        - Overall: 2,02

            Adequate machinery, storage, compartmentation space

            Cramped accommodation and workspace room

            Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform

Operational diving depth: 67 m

Emergency diving depth: 107 m

Crush diving depth: 168 m

Żarłacz (1921)

Koleń (1922)

Kosogon (1922)