Traktat waszyngtoński po polsku.
Ponieważ narosło sporo kontrowersji na temat zapisów traktatu waszyngtońskiego (1922), a w sieci polskiego tekstu nie znalazłem, pozwoliłem sobie przetłumaczyć jego treść na język polski. Z góry przepraszam za ewentualne błędy i niezręczności językowe. Szkoda mi było czasu na dogłębne analizy trudniejszych sformułowań i na "literackie" opracowanie dokumentu. Przepraszam również za - na pozór - chaotyczne justowanie tekstu, w Wordzie było ok, ale narzędzie blogowe justuje teksty "po swojemu" i nic na to nie poradzę.
JKS
KONFERENCJA O OGRANICZENIU UZBROJENIA
WASZYNGTON,
12 LISTOPADA 1921 - 6 LUTEGO 1922.
Traktat między Stanami Zjednoczonymi Ameryki,
Imperium Brytyjskim, Francją, Włochami i Japonią, podpisany w Waszyngtonie, 6
lutego 1922 r. Stany Zjednoczone Ameryki, Imperium Brytyjskie, Francja, Włochy
i Japonia:
Pragnąc
przyczynić się do utrzymania ogólnego pokoju i zmniejszenia wydatków na konkurencyjne
zbrojenia;
[tutaj
noty dotyczące ratyfikacji przez USA,
bez znaczenia dla treści traktatu]
Postanowiły,
aby osiągnąć te cele, zawrzeć traktat ograniczający ich odpowiednie uzbrojenie
morskie i w tym celu powołały swoich pełnomocników;
Prezydent
Stanów Zjednoczonych Ameryki:
Charles Evans Hughes,
Henry Cabot Lodge,
Oscar W. Underwood,
Elihu Root,
obywatele Stanów Zjednoczonych;
wielce
szanowny Arthur James Balfour, O. M., M. P., Prezydent Jego Tajnej Rady;
wielce szanowny Baron Lee of Fareham, G. B. E., K. C. B., Pierwszy Lord Admiralicji;
wielce
szanowny Sir Auckland Campbell Geddes, K. C. B., Ambasador Nadzwyczajny i
Pełnomocny w Stanach Zjednoczonych Ameryki;
dla Dominium Kanady:
wielce szanowny Sir Robert
Laird Borden, G. C. M. G., K. C .;
dla Wspólnoty Australii:
Senator,
wielce szanowny George Foster Pearce, Minister Obszaru Macierzystego i Terytoriów;
dla Dominium Nowej Zelandii:
szanowny
Sir John William Salmond, K. C., sędzia Sądu Najwyższego Nowej Zelandii;
Dla Unii Południowej Afryki:
Wielce szanowny Arthur James
Balfour, O. M., M. P .;
dla Indii:
wielce
szanowny Valingman Sankaranarayana Srinivasa Sastri, Członek Indyjskiej Rady
Stanu;
Prezydent
Republiki Francuskiej:
Pan Albert Sarraut, Deputowany
i Minister Kolonii;
Pan
Jules J. Jusserand, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny w Stanach Zjednoczonych
Ameryki – kawaler Wielkiego Krzyża Orderu Legii Honorowej;
Jego
Królewska Mość Król Włoch:
szanowny Carlo Schanzer,
Senator Królestwa;
szanowny
Vittorio Rolandi Ricci, Senator Królestwa, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny
w Waszyngtonie;
szanowny
Luigi Albertini, Senator Królestwa;
Jego
Cesarska Mość Cesarz Japonii:
Baron
Tomosaburo Kato, Minister Marynarki Wojennej Junii(*), kawaler Pierwszej Klasy
Cesarskiego Orderu Wielkiej Wstęgi Wschodzącego Słońca z Kwiatem Paulowni;
Baron
Kijuro Shidehara, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocnik w Waszyngtonie Joshii(*),
kawaler Pierwszej Klasy Cesarskiego Orderu Wschodzącego Słońca;
Pan
Masanao Hanihara, Wiceminister Spraw Zagranicznych Jushii(*), kawaler Drugiej Klasy
Cesarskiego Orderu Wschodzącego Słońca;
Którzy,
przekazawszy sobie wzajemnie swoje pełnomocnictwa, uznane za należyte i
sporządzone we właściwej formie, uzgodnili, co następuje:
ROZDZIAŁ I -
POSTANOWIENIA OGÓLNE DOTYCZĄCE OGRANICZENIA UZBROJENIA MORSKIEGO
Artykuł I.
Umawiające się Mocarstwa zgadzają się ograniczyć swoje
odpowiednie uzbrojenie morskie zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu.
Artykuł II.
Umawiające
się Mocarstwa będą mogły zachować okręty liniowe wymienione w Rozdziale II Część
1.
Z chwilą
wejścia w życie niniejszego Traktatu, z zastrzeżeniem poniższych postanowień
niniejszego artykułu, wszystkie inne okręty liniowe, zbudowane lub budowane
przez Stany Zjednoczone, Imperium Brytyjskie i Japonię zostaną zbyte zgodnie z
przepisami Rozdziału II, Część 2.
Oprócz okrętów
liniowych wyszczególnionych w Rozdziale II, Część 1, Stany Zjednoczone mogą ukończyć
i zatrzymać dwa okręty typu West Virginia,
które są obecnie w budowie. Po ukończeniu budowy tych dwóch okrętów, North Dakota i Delaware zostaną skasowane zgodnie z przepisami Rozdziału II, Część
2.
Imperium
Brytyjskie może, zgodnie z tabelą zastępczą w Rozdziale II, Część 3, zbudować
dwa nowe okręty o standardowej wyporności nieprzekraczającej 35 000 ton (35 560
ton metrycznych) każdy. Po ukończeniu wspomnianych dwóch okrętów Thunderer, King George V, Ajax i Centurion zostaną skasowane zgodnie z
przepisami Rozdziału II, Część 2.
Z
zastrzeżeniem postanowień Artykułu II, umawiające się Mocarstwa zrezygnują ze
swoich programów budowy okrętów i żadne nowe okręty liniowe nie będą budowane
ani nabywane przez którekolwiek z umawiających się Mocarstw, za wyjątkiem
tonażu zastępczego, który może być zbudowany lub nabyty w sposób określony w Rozdziale
II, Część 3.
Okręty, które są zastępowane zgodnie z Rozdziałem II Część
3, należy kasować zgodnie z przepisami Części 2 tego Rozdziału.
Artykuł IV.
Całkowity tonaż zastępczy okrętów liniowych każdego z
Umawiających się Mocarstw nie przekroczy standardowej wyporności: dla Stanów
Zjednoczonych 525 000 ton (533 400 ton metrycznych); dla Imperium Brytyjskiego
525 000 ton (533 400 ton metrycznych); dla Francji 175 000 ton (177 800 ton
metrycznych); dla Włoch 175 000 ton (177 800 ton metrycznych); dla Japonii 315
000 ton (320 040 ton metrycznych).
Artykuł V.
Żaden okręt liniowy o standardowej wyporności
przekraczającej 35 000 ton (35 560 ton metrycznych) nie może zostać ani nabyty,
ani zbudowany przez którekolwiek z umawiających się Mocarstw, dla nich samych lub
dla obszaru ich jurysdykcji.
Artykuł VI.
Żaden okręt liniowy któregokolwiek z umawiających się
Mocarstw nie będzie posiadał artylerii o kalibrze większym niż 16 cali (406 milimetrów).
Artykuł VII.
Całkowity tonaż lotniskowców każdego z umawiających
się Mocarstw nie może przekroczyć standardowej wyporności: dla Stanów
Zjednoczonych 135 000 ton (137 160 ton metrycznych); dla Imperium Brytyjskiego
135 000 ton (137 160 ton metrycznych); dla Francji 60 000 ton (60 960 ton
metrycznych); dla Włoch 60 000 ton (60 960 ton metrycznych); dla Japonii 81 000
ton (82 296 ton metrycznych).
Artykuł VIII.
Zastąpienie lotniskowców następuje tylko w sposób
określony w Rozdziale II, Część 3 jednakże, cały tonaż lotniskowców istniejący
lub budowany wg stanu na dzień 12 listopada 1921 r. będzie uważany za
eksperymentalny i może zostać zastąpiony w ramach całkowitego limitu tonażu
określonego w artykule VII, bez względu na jego wiek.
Artykuł IX.
Żaden
lotniskowiec przekraczający 27 000 ton (27 432 ton metrycznych) standardowej
wyporności, nie może zostać ani nabyty, ani zbudowany przez którekolwiek z umawiających
się Mocarstw, dla nich samych lub dla obszaru ich jurysdykcji. Jednakże każde z
umawiających się Mocarstw może zbudować nie więcej niż dwa lotniskowce o wyporności
nie większej niż 33 000 ton (33 528 ton metrycznych), pod warunkiem, że nie
zostanie w ten sposób przekroczony całkowity dopuszczalny tonaż lotniskowców. W
celu oszczędności, każde z umawiających się Mocarstw będzie mogło wykorzystać
do tego celu dowolne dwa ich okręty, zbudowane lub będące w trakcie budowy,
które w przeciwnym razie zostałyby złomowane zgodnie z postanowieniami Artykułu
II.
Uzbrojenie wszystkich lotniskowców o wyporności
przekraczającej 27 000 ton (27 432 ton metrycznych) powinno być zgodne z
wymaganiami artykułu X, za wyjątkiem całkowitej liczby zainstalowanych dział w
przypadku, gdy którekolwiek z takich dział będzie miało kaliber przekraczający
6 cali. (152 milimetry), za wyjątkiem dział przeciwlotniczych i dział o
kalibrze nieprzekraczającym 5 cali (127 milimetrów), ich liczba nie może przekraczać ośmiu.
Artykuł X.
Żaden lotniskowiec któregokolwiek z umawiających się Mocarstw
nie będzie posiadał artylerii o kalibrze przekraczającym 8 cali (203
milimetry). Bez uszczerbku dla postanowień artykułu IX, jeżeli zainstalowane
uzbrojenie obejmuje działa o kalibrze przekraczającym 6 cali (152 milimetry),
to całkowita liczba przenoszonych dział, z wyjątkiem dział przeciwlotniczych i
dział nieprzekraczających 5 cali (127 milimetrów), nie może przekraczać dziesięciu.
Jeśli alternatywnie uzbrojenie nie zawiera dział kalibru przekraczającego 6
cali (152 milimetry), liczba dział nie jest ograniczona. W obu przypadkach liczba
dział przeciwlotniczych i dział nieprzekraczających 5 cali (127 milimetrów) nie
jest ograniczona.
Artykuł XI.
Żaden okręt
wojenny o wyporności przekraczającej 10.000 ton (10.160 ton metrycznych), nie
będący okrętem liniowym lub lotniskowcem, nie zostanie nabyty lub zbudowany
przez którekolwiek z umawiających się Mocarstw, dla niego samego lub dla
obszaru pod jurysdykcją takiego mocarstwa.
Jednostki, które nie zostały specjalnie zbudowane jako
okręty bojowe ani nie zostały w czasie pokoju wyznaczone decyzją rządu do celów
bojowych, wykorzystywane dla realizacji zadań floty jako transportowce wojska
lub w inny sposób pomocniczo w prowadzeniu działań wojennych, lecz nie do
bezpośredniej walki, nie podlegają ograniczeniom niniejszego artykułu.
Artykuł XII.
Żaden w przyszłości zwodowany okręt wojenny
któregokolwiek z umawiających się Mocarstw, nie będący okrętem liniowym lub
lotniskowcem, nie będzie posiadał artylerii o kalibrze przekraczającym 8 cali
(203 milimetry).
Artykuł XIII.
Za wyjątkiem przypadku przewidzianego w artykule IX,
żaden okręt przeznaczony do skasowania w niniejszym Traktacie nie może być
ponownie przekształcony w okręt bojowy.
Artykuł XIV.
Na statkach handlowych w czasie pokoju nie należy
podejmować żadnych przygotowań do zainstalowania uzbrojenia, w celu
przekształcenia takich statków w okręty wojenne, za wyjątkiem koniecznego
usztywnienia pokładów do zamontowania dział nieprzekraczających 6 cali (152
milimetrów).
Artykuł XV.
Żaden okręt
wojenny, zbudowany pod jurysdykcją któregokolwiek z umawiających się Mocarstw
dla Mocarstwa niebędącego umawiającą się Stroną, nie będzie przekraczał
ograniczeń w wyporności i uzbrojeniu przewidzianych w niniejszym Traktacie dla okrętów
podobnego typu, które mogą być zbudowane przez lub dla któregokolwiek z tych Mocarstw.
Dodatkowo, żaden lotniskowiec zbudowany pod
jurysdykcją któregokolwiek z umawiających się Mocarstw dla Mocarstwa
niebędącego umawiającą się Stroną, nie będzie przekraczał wyporności 27 000 ton
(27 432 ton metrycznych).
Artykuł XVI.
Jeżeli budowa jakiegokolwiek okrętu wojennego dla
Mocarstwa niebędącego umawiającą się Stroną zostanie podjęta pod jurysdykcją
któregokolwiek z umawiających się Mocarstw, to Mocarstwo to niezwłocznie
zawiadomi pozostałe Mocarstwa umawiające się o dacie podpisania umowy i dacie
położenia stępki okrętu; a także przekaże im szczegółowe dane dotyczące okrętu
określone w Rozdziale II, Część 3, Sekcja I lit. b), (4) i (5).
Artykuł XVII.
Na wypadek, gdyby umawiające się Mocarstwo brało
udział w wojnie, to Mocarstwo to nie będzie używać jako okrętu wojennego
żadnego okrętu, który będzie w budowie na obszarze jego jurysdykcji dla
jakiegokolwiek innego Mocarstwa, ani takiego, który został już zbudowany, ale
jeszcze nie dostarczony.
Artykuł
XVIII.
Każde z umawiających się Mocarstw zobowiązuje się nie
rozporządzać w drodze darowizny, sprzedaży lub w żaden sposób nie przekazywać żadnego
okrętu wojennego w taki sposób, aby okręt ten mógł stać się okrętem wojennym w
marynarce wojennej jakiegokolwiek obcego Mocarstwa.
Artykuł XIX.
Stany Zjednoczone, Imperium Brytyjskie i Japonia
zgadzają się, że status quo w czasie podpisania niniejszego Traktatu w
odniesieniu do fortyfikacji i baz morskich zostanie zachowany na ich
terytoriach i posiadłościach określonych poniżej:
(1) Posiadłości wyspiarskie, które Stany Zjednoczone
posiadają obecnie lub mogą w przyszłości nabyć na Oceanie Spokojnym, za
wyjątkiem (a) tych, które sąsiadują z wybrzeżem Stanów Zjednoczonych, Alaski i
Strefy Kanału Panamskiego, z wyłączeniem Wysp Aleuckich, oraz ( b) Wyspy
Hawajskie;
(2) Hongkong i posiadłości wyspiarskie, które Imperium
Brytyjskie posiada obecnie lub może w przyszłości nabyć na Oceanie Spokojnym,
na wschód od południka 110° długości geograficznej wschodniej, za wyjątkiem (a)
tych przylegających do wybrzeża Kanady, (b) Wspólnoty Australii i jej terytoriów
oraz (c) Nowej Zelandii;
(3) Następujące terytoria wyspiarskie i posiadłości
Japonii na Oceanie Spokojnym, a mianowicie: Wyspy Kurylskie, Wyspy Bonin,
Amami-Oshima, Wyspy Loochoo, Formoza i Pescadory oraz wszelkie terytoria
wyspiarskie lub posiadłości na Oceanie Spokojnym które Japonia może w
przyszłości nabyć.
Utrzymanie status quo zgodnie z powyższymi
postanowieniami oznacza, że na określonych terytoriach i posiadłościach nie
będą tworzone żadne nowe fortyfikacje ani bazy morskie; że nie zostaną podjęte
żadne środki w celu rozbudowy istniejących obiektów marynarki wojennej dla
naprawy i konserwacji sił morskich oraz że nie zostanie wzmocniona obrona
wybrzeża terytoriów i posiadłości wymienionych powyżej. Jednakże ograniczenie
to nie wyklucza takiej naprawy i wymiany zużytej broni i sprzętu, jak to jest
zwyczajowe w marynarce wojennej i placówkach wojskowych w czasie pokoju.
Artykuł XX.
Zasady określania wyporności, podane w Rozdziale II Część
4, mają zastosowanie do okrętów każdego z umawiających się Mocarstw.
ROZDZIAŁ II
- ZASADY WYKONANIA TRAKTATU - OKREŚLENIE WARUNKÓW
CZĘŚĆ 1 - OKRĘTY LINIOWE, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZATRZYMANE
PRZEZ UMAWIAJĄCE SIĘ MOCARSTWA.
Zgodnie z Artykułem II, okręty mogą być zatrzymywane
przez każde z umawiających się Mocarstw, jak określono w niniejszej części.
Okręty, które mogą być zatrzymane przez Stany Zjednoczone.
|
Nazwa |
Tonaż |
|
Maryland |
32 600 |
|
California |
32 300 |
|
Tennessee |
32 300 |
|
Idaho |
32 000 |
|
New Mexico |
32 000 |
|
Mississippi |
32 000 |
|
Arizona |
31 400 |
|
Pennsylvania |
31 400 |
|
Oklahoma |
27 500 |
|
Nevada |
27 500 |
|
New York |
27 000 |
|
Teksas |
27 000 |
|
Arkansas |
26 000 |
|
Wyoming |
26 000 |
|
Florida |
21 825 |
|
Utah |
21 825 |
|
North Dakota |
20 000 |
|
Delaware |
20 000 |
|
Całkowity tonaż |
500 650 |
Po
ukończeniu budowy dwóch okrętów typu West
Virginia i złomowaniu okrętów North
Dakota i Delaware, jak
przewidziano w Artykule II, łączny tonaż, jaki zatrzymają Stany Zjednoczone,
wyniesie 525 850 ton.
Okręty,
które mogą zostać zatrzymane przez imperium brytyjskie
|
Nazwa |
Tonaż |
|
Royal Sovereign |
25 750 |
|
Royal Oak |
25 750 |
|
Revenge |
25 750 |
|
Resolution |
25 750 |
|
Ramilies |
25 750 |
|
Malaya |
27 500 |
|
Valiant |
27 500 |
|
Barham |
27 500 |
|
Queen Elizabeth |
27 500 |
|
Warspite |
27 500 |
|
Benbow |
25 000 |
|
Emperor of India |
25 000 |
|
Iron Duke |
25 000 |
|
Marlborough |
25 000 |
|
Hood |
41 200 |
|
Renown |
26 500 |
|
Repulse |
26 500 |
|
Tiger |
28 500 |
|
Thunderer |
22 500 |
|
King George V |
23 000 |
|
Ajax |
23 000 |
|
Centurion |
23 000 |
|
Całkowity tonaż |
580 450 |
Po
ukończeniu budowy dwóch nowych okrętów i złomowaniu okrętów Thunderer, King George V, Ajax i Centurion, jak przewidziano w Artykule
II, całkowity tonaż, jaki ma zatrzymać Imperium Brytyjskie, wyniesie 558 950
ton.
Okręty,
które mogą być zatrzymane przez Francję
|
Nazwa |
Tonaż (metryczny) |
|
Bretagne |
23 500 |
|
Lorraine |
23 500 |
|
Provence |
23 500 |
|
Paris |
23 500 |
|
France |
23 500 |
|
Jean Bart |
23 500 |
|
Courbet |
23 500 |
|
Condorcet |
18 900 |
|
Diderot |
18 900 |
|
Voltaire |
18 900 |
|
Całkowity tonaż |
221 170 |
Francja może
położyć stępki pod nowy tonaż w latach 1927, 1929 i 1931, zgodnie z Częścią 3 Sekcja
II
Okręty,
które mogą zatrzymać Włochy
|
Nazwa |
Tonaż (metryczny) |
|
Andrea Doria |
22 700 |
|
Caio Duilio |
22 700 |
|
Conte di Cavour |
22 500 |
|
Giulio Cesare |
22 500 |
|
Leonardo da Vinci |
22 500 |
|
Dante Alighieri |
19 500 |
|
Roma |
12 600 |
|
Napoli |
12 600 |
|
Vittorio Emanuele |
12 600 |
|
Regina Elena |
12 600 |
|
Całkowity tonaż |
182 800 |
Włochy mogą położyć
stępki pod nowy tonaż w latach 1927, 1929 i 1931, jak przewidziano w Części 3
Sekcja II
Okręty,
które mogą być zatrzymane w Japonii
|
Nazwa |
Tonaż (metryczny |
|
Mutsu |
33 800 |
|
Nagato |
33 800 |
|
Hyuga |
31 260 |
|
Ise |
31 260 |
|
Yamashiro |
30 600 |
|
Fuso |
30 600 |
|
Kirishima |
27 500 |
|
Haruna |
27 500 |
|
Hiei |
27 500 |
|
Kongo |
27 500 |
|
Całkowity tonaż |
301 320 |
CZĘŚĆ 2 - ZASADY
ZŁOMOWANIA OKRĘTÓW WOJENNYCH
Przy
złomowaniu okrętów wojennych, które mają zostać skasowane zgodnie z Artykułami
II i III, należy przestrzegać następujących zasad.
I. Okręt przeznaczony do złomowania musi być doprowadzony do takiego stanu, aby nie mógł
być oddany do użytku bojowego.
II. Wynik
ten musi zostać ostatecznie osiągnięty w jeden z następujących sposobów:
a) Trwałe
zatonięcie okrętu;
b) Rozbicie
okrętu. Powinno to zawsze obejmować zniszczenie lub usunięcie wszystkich
mechanizmów, kotłów i opancerzenia oraz całego poszycia pokładu, burty i dna;
(c)
Przekształcenie okrętu na okręt-cel. W takim przypadku wszystkie postanowienia Sekcji
III niniejszej części, z wyjątkiem punktu (6), o ile mogą być konieczne, aby okręt
mógł być używany jako cel ruchomy, z wyjątkiem punktu (7), muszą być
przestrzegane. Żadne z umawiających się Mocarstw nie może w tym celu zatrzymać
więcej niż jeden okręt liniowy jednocześnie. (d) Spośród okrętów wojennych,
które w przeciwnym razie zostałyby złomowane na mocy niniejszego Traktatu w
roku 1931 lub później, Francja i Włochy mogą zatrzymać po dwa okręty wyłącznie
do celów szkoleniowych, to jest jako okręty szkolne artyleryjskie lub torpedowe.
Dwa okręty zatrzymane przez Francję powinny należeć do typu Jean Bart, a spośród okrętów
zatrzymanych przez Włochy jednym będzie Dante
Alighieri, a drugim Giulio Cesare.
Zatrzymując te okręty w wyżej wymienionym celu, Francja i Włochy zobowiązują
się odpowiednio usunąć i zniszczyć ich wieże dowodzenia i nie używać tych jednostek
jako okrętów wojennych.
III. (a) Z zastrzeżeniem specjalnych wyjątków
zawartych w Artykule IX, gdy okręt ma zostać złomowany, zostanie niezwłocznie
podjęty pierwszy etap tego procesu, polegający na pozbawieniu okrętu zdolności
do dalszej służby wojennej.
(b) Okręt uważa
się za niezdolny do dalszej służby wojennej, jeżeli zostanie wyciągnięty na ląd
lub zostaną na nim zniszczone:
(1)
Wszystkie działa i istotne części dział, kopuły kierowania ogniem oraz obrotowe
części wszystkich barbet i wież;
(2)
Wszystkie urządzenia hydrauliczne lub elektryczne;
(3)
Wszystkie przyrządy kierowania ogniem i dalmierze;
(4) Cała
amunicja, materiały wybuchowe i miny;
(5)
Wszystkie torpedy, ich głowice i wyrzutnie torped;
(6) Całe
wyposażenie radiotelegraficzne;
(7) Opancerzona
wieża dowodzenia oraz wszystkie pancerze boczne lub alternatywnie wszystkie
główne mechanizmy napędowe; oraz
(8)
Wszystkie platformy do lądowania i startu oraz pozostałe akcesoria lotnicze.
IV. Okresy,
w których złomowanie okrętów ma nastąpić, są następujące:
(a) W
przypadku okrętów, które mają być zezłomowane zgodnie z akapitem pierwszym Artykułu
II, prace mające na celu uczynienie tych okrętów niezdolnymi do dalszej
wojennej służby, zgodnie z Sekcją III niniejszej części, zostaną zakończone w
ciągu sześciu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego Traktatu, a
złomowanie nastąpi ostatecznie w ciągu osiemnastu miesięcy od tej daty.
(b) W
przypadku okrętów, które mają być zezłomowane na mocy drugiego i trzeciego
akapitu Artykułu II lub na mocy Artykułu III, prace mające na celu uczynienie
okrętu niezdolnym do dalszej bojowej służby zgodnie z Sekcja III niniejszej
części należy rozpocząć nie później, niż w dniu ukończenia jego następcy, i zakończyć
w ciągu sześciu miesięcy od daty takiego ukończenia. Okręt zostanie ostatecznie
zezłomowany zgodnie z Sekcją II niniejszej części w ciągu osiemnastu miesięcy
od daty skompletowania jego następcy. Jeżeli jednak budowa nowego okrętu opóźni
się, to w ciągu czterech lat od położenia stępki należy rozpocząć prace mające
na celu uczynienie starego okrętu niezdolnym do dalszej służby wojennej,
zgodnie z Sekcją III niniejszej części. Nowy okręt zostanie ukończony w ciągu
sześciu miesięcy od dnia, w którym taka praca została rozpoczęta, a stary okręt
zostanie ostatecznie zezłomowany zgodnie z Sekcją II niniejszej części w ciągu
osiemnastu miesięcy od dnia, w którym prace nad jego niezdolnością do służby
wojennej rozpoczęto.
CZĘŚĆ 3 - WYMIANA
Zastąpienie okrętów
liniowych i lotniskowców odbywa się zgodnie z przepisami Sekcji I i tabelami w Sekcji
II niniejszej części.
Sekcja I – Zasady
wymiany
a) Okręty
liniowe i lotniskowce dwadzieścia lat po dacie ich ukończenia mogą, z wyjątkiem
przypadków przewidzianych w Artykule VIII i tabelach w Sekcji II niniejszej
części, zostać zastąpione nową konstrukcją, ale w granicach określonych w Artykule
IV oraz Artykule VII. Stępki nowych konstrukcji mogą, za wyjątkiem przypadków
przewidzianych w artykule VIII i tabelach w Sekcji II niniejszej części, być
położone nie wcześniej niż siedemnaście lat od daty zakończenia wymiany tonażu,
pod warunkiem jednak, że dla tonażu okrętów liniowych, za wyjątkiem okrętów, o
których mowa w trzecim akapicie Artykułu II, oraz tonażu zastępczego wyraźnie
wymienionego w Sekcji II niniejszej części, stępki nie zostaną położone przez
dziesięć lat od dnia 12 listopada 1921 roku.
b) każde z umawiających
się Mocarstw przekaże niezwłocznie każdemu z pozostałych umawiających się
Mocarstw następujące informacje:
(1) Nazwy
okrętów liniowych i lotniskowców, które mają zostać zastąpione nową
konstrukcją;
(2) Daty
wydania przez rząd zezwolenia na wymianę tonażu;
(3) Daty
położenia stępek dla tonażu zastępczego;
(4)
Standardową wyporność w tonach i tonach metrycznych każdego nowego okrętu,
który ma zostać zwodowany, oraz podstawowe wymiary; mianowicie długość na linii
wodnej, skrajną szerokość na lub poniżej wodnicy, średnie zanurzenie przy
standardowej wyporności;
(5) Datę
ukończenia każdego nowego okrętu i jego standardową wyporność w tonach i tonach
metrycznych oraz główne wymiary, a mianowicie długość na linii wodnej, skrajna
szerokość na lub poniżej wodnicy, średnie zanurzenie przy standardowej
wyporności w momencie ukończenia.
c) W razie
utraty lub przypadkowego zniszczenia okrętów liniowych lub lotniskowców, mogą
one zostać natychmiast zastąpione przez nową konstrukcję, z zastrzeżeniem
ograniczeń tonażu przewidzianych w Artykułach IV i VII oraz zgodnie z innymi
postanowieniami niniejszego Traktatu, normalna program wymiany uznawany jest za
zaawansowany w tym zakresie.
(d) Żadne
zatrzymane okręty liniowe lub lotniskowce nie będą przebudowywane, chyba że w
celu zapewnienia środków obrony przed atakiem z powietrza i okrętów podwodnych
z zastrzeżeniem następujących zasad: Mocarstwa umawiające się mogą w tym celu
wyposażyć istniejący tonaż w bąble lub przeciwlotniczy pokład ochronny, jednak
w ten sposób, aby związany z tym wzrost wyporności nie przekroczył 3000 ton
(3048 ton metrycznych) dla każdego okrętu. Żadne zmiany w pancerzu bocznym,
kalibrze, liczbie lub ogólnym sposobie mocowania głównego uzbrojenia nie są
dozwolone, za wyjątkiem:
(1) w
przypadku Francji i Włoch, które to Państwa w granicach dozwolonych dla bąbli
mogą zwiększyć swoje opancerzenie, a kaliber dział zwiększyć tak, aby nie przekroczyć
16 cali (406 milimetrów)
oraz
(2) Imperium
Brytyjskie będzie mogło dokończyć, w przypadku Renowna, zmiany w opancerzeniu, które zostały już rozpoczęte, ale
tymczasowo zawieszone.
Sekcja II - Wymiana
i złomowanie okrętów liniowych
[Tu
następują szczegółowe tabele wymieniające enumeratywnie dla poszczególnych flot
sygnatariuszy traktatu, kiedy jaki okręt ma być ze złomowany. Zainteresowanych
odsyłam do oryginału.]
CZĘŚĆ 4 - DEFINICJE
Dla celów
niniejszego Traktatu poniższe wyrażenia należy rozumieć w znaczeniu określonym
w niniejszej części.
OKRĘT
LINIOWY
W przypadku okrętów
budowanych w przyszłości, okręt liniowy definiuje się jako okręt wojenny, ale
nie lotniskowiec, którego wyporność standardowa przekracza 10.000 ton (10.160
ton metrycznych), lub który posiada działo o kalibrze przekraczającym 8 cali (203
milimetry).
LOTNISKOWIEC
Lotniskowiec
definiuje się jako okręt wojenny o wyporności przekraczającej 10 000 ton (10
160 ton metrycznych) standardowej wyporności, zaprojektowany do specjalnego i
wyłącznego celu przewożenia samolotów. Musi być tak skonstruowany, aby mogły z
niego startować i lądować na nim statki powietrzne i nie może być
zaprojektowany i skonstruowany do przenoszenia uzbrojenia o większej mocy niż
to, na które zezwala mu Artykuł IX lub Artykuł X, zależnie od przypadku.
WYPORNOŚĆ STANDARDOWA
Standardowa
wyporność okrętu to wyporność okrętu kompletnego, w pełni obsadzonego załogą, z
napędem oraz urządzeniami pomocniczymi czyniącym go gotowym do żeglugi, w tym
całe uzbrojenie i amunicja, osprzęt, wyposażenie, prowiant i woda pitna dla
załogi, inne zapasy i narzędzia wszelkiego rodzaju, które mają być przewożone w
czasie wojny, ale bez paliwa i wody kotłowej na pokładzie.
Słowo „tona”
w niniejszym Traktacie, z wyjątkiem wyrażenia „tona metryczna”, należy rozumieć
jako tonę składającą się z 2240 funtów (1016 kilogramów). Już ukończone okręty
zachowują swoje obecne wartości znamionowe wyporności zgodnie z ich krajowym
systemem miar. Jednakże dla Mocarstw wyrażających wyporność w tonach
metrycznych, dla celów stosowania niniejszego Traktatu wyporność ta będzie
uważana za równoważną dla ton wynoszących 2240 funtów. Okręt ukończony w
przyszłości zostanie oceniony na podstawie jego wyporności w stanie
standardowym określonym w niniejszym dokumencie.
ROZDZIAŁ III - POSTANOWIENIA RÓŻNE
Artykuł XXI.
Jeżeli w
okresie obowiązywania niniejszego Traktatu wymagania dotyczące bezpieczeństwa
narodowego któregokolwiek z umawiających się Mocarstw w zakresie obrony
morskiej zostaną, w opinii tego Mocarstwa, dotknięte materialnie przez
jakąkolwiek zmianę okoliczności, to Mocarstwa umawiające się na żądanie tegoż Mocarstwa,
spotkają się na konferencji w celu ponownego rozpatrzenia postanowień Traktatu
i jego zmiany za wspólną zgodą.
Zważywszy na
możliwy rozwój techniczny i naukowy, Stany Zjednoczone, po konsultacji z innymi
umawiającymi się Mocarstwami, zwołają konferencję wszystkich umawiających się
Mocarstw, która odbędzie się możliwie najszybciej po upływie ośmiu lat od dnia
wejścia w życie niniejszego Traktatu, aby rozważyć, jakie ewentualne zmiany w
Traktacie mogą być konieczne w celu uwzględnienia takiego rozwoju sytuacji.
Artykuł XXII.
Ilekroć
którekolwiek umawiające się Mocarstwo zaangażuje się w wojnę, która w jego
opinii wpłynie na wojenno-morski aspekt jego bezpieczeństwa narodowego, może
ono, po zawiadomieniu innych umawiających się Mocarstw, zawiesić na czas
trwania działań wojennych swoje zobowiązania wynikające z niniejszego Traktatu,
inne niż te, o których mowa w artykułach XIII i XVII, pod warunkiem że to
Mocarstwo zawiadomi inne Mocarstwa umawiające się, że sytuacja krytyczna będzie
wymagała takiego zawieszenia.
Pozostałe umawiające
się Mocarstwa skonsultują się w takim przypadku w celu uzgodnienia, jakie
tymczasowe zmiany, jeśli w ogóle, powinny zostać wprowadzone w Traktacie między
sobą. Jeżeli konsultacje te nie doprowadzą do porozumienia, należycie zawartego
zgodnie z konstytucyjnymi metodami odpowiednich Mocarstw, każde z wymienionych
Mocarstw umawiających się może, zawiadamiając inne Mocarstwa umawiające się,
zawiesić na czas trwania działań wojennych swoje zobowiązania wynikające z
niniejszego Traktatu, inne niż wymienione w artykułach XIII i XVII.
Po ustaniu
działań wojennych Mocarstwa układające się zbiorą się na konferencji, aby
rozważyć, jakie ewentualne modyfikacje powinny zostać wprowadzone w
postanowieniach niniejszego Traktatu.
Artykuł
XXIII.
Niniejszy
Traktat będzie obowiązywał do 31 grudnia 1936 r. i jeżeli jakiekolwiek z układających
się Mocarstw nie zawiadomi o zamiarze
wypowiedzenia traktatu na dwa lata przed tą datą; będzie on obowiązywał aż do
upływu dwóch lat od dnia, w którym wypowiedzenie zostanie złożone przez jedno z
umawiających się Mocarstw, po czym Traktat wygaśnie w odniesieniu do wszystkich
umawiających się Mocarstw. Zawiadomienie takie zostanie przekazane na piśmie
Rządowi Stanów Zjednoczonych, który niezwłocznie przekaże uwierzytelnioną kopię
zawiadomienia innym Mocarstwom i zawiadomi je o dacie, w której zostało
otrzymane. Zawiadomienie uważa się za doręczone i wchodzi w życie w tym dniu. W
przypadku wypowiedzenia niniejszego Traktatu przez Rząd Stanów Zjednoczonych,
zawiadomienie takie powinno być przekazane przedstawicielom dyplomatycznym
innych umawiających się Mocarstw w Waszyngtonie i uważa się, że wypowiedzenie
zostało dokonane i wywołuje skutek w dniu powiadomienia wspomnianych
przedstawicieli dyplomatycznych.
W
ciągu jednego roku od dnia, w którym wypowiedzenie któregokolwiek z Mocarstw
stanie się skuteczne, wszystkie Mocarstwa umawiające ponownie zbiorą się na
konferencji.
Artykuł
XXIV.
Niniejszy
Traktat zostanie ratyfikowany przez Mocarstwa umawiające się zgodnie z ich właściwymi
procedurami konstytucyjnymi i wejdzie w życie w dniu złożenia wszystkich
ratyfikacji, możliwie najszybciej w Waszyngtonie. Rząd Stanów Zjednoczonych
przekaże innym umawiającym się Mocarstwom uwierzytelniony odpis uwierzytelnionego
protokołu złożenia ratyfikacji.
Niniejszy
Traktat, którego teksty w językach francuskim i angielskim są autentyczne,
zostanie złożony w archiwach Rządu Stanów Zjednoczonych, a jego należycie
uwierzytelnione odpisy zostaną przez ten Rząd przesłane innym umawiającym się
Mocarstwom.
NA
DOWÓD CZEGO wyżej wymienieni Pełnomocnicy podpisali niniejszy Traktat.
SPORZĄDZONO
w mieście Waszyngton dnia szóstego lutego tysiąc dziewięćset dwudziestego
drugiego roku.
[PIECZĘĆ]
CHARLES EVANS HUGHES
[PIECZĘĆ]
HENRY CABOT LODGE
[PIECZĘĆ]
OSCAR W UNDERWOOD
[PIECZĘĆ]
ELIHU ROOT
[PIECZĘĆ]
ARTUR JAMES BALFOUR
[PIECZĘĆ]
LEE OF FAREHAM
[PIECZĘĆ]
A. C. GEDDES
R. L. BORDEN
G. F. PEARCE
JOHN W SALMOND
ARTUR JAMES BALFOUR
V S SRINIVASA SASTRI
SARRAUT
JUSSERAND
CARLO SCHANZER
[PIECZĘĆ]
V. ROLANDI RICCI
[PIECZĘĆ]
LUIGI ALBERTINI
[PIECZĘĆ]
T. KATO
[PIECZĘĆ]
K. SHIDEHARA
[PIECZĘĆ]
M. HANIHARA
(*) Junii,
Joshii i Jushii to tradycyjne rangi w japońskim korpusie dyplomatycznym
