Pancerniki „II klasy” typu Francisco Franco 1943-1944 (2 jednostki)
Dziś projekt wg pomysłu kolegi
Hrotgara. Legendę napisałem na bazie skromnych wytycznych Pomysłodawcy; opis
techniczny – jak zwykle – mój.
Seria hiszpańskich pancerników typu España nie była ani wybitnie udana, ani
szczęśliwa. Stosunkowo długi czas, jaki upłynął pomiędzy opracowaniem koncepcji
a ukończeniem budowy spowodował, że już w momencie wejścia do służby okręty były
przestarzałe. Szczególnie dotyczyło to trzeciego okrętu serii Jaime I; koncepcja marzec 1907, projekt
luty 1909, położenie stępki luty 1912, wodowanie wrzesień 1914, oddanie do
służby grudzień 1921. Z kolei brak szczęścia polegał na tym, że wszystkie
okręty serii zostały utracone, w tym dwa na skutek nieszczęśliwych wypadków.
Pierwszy „wypisał się” z floty lider serii España. W sierpniu 1923
roku, podczas bombardowania pozycji powstańców rifeńskich, wszedł na podwodne
skały
przy przylądku Tres Forcas u wybrzeży Maroka. Długa operacja
ratunkowa nie zdołała uwolnić statku, a w listopadzie 1924 r. silne sztormy przełamały kadłub na pół. W kwietniu
1931 roku, po abdykacji Alfonsa XIII, noszący jego imię drugi okręt serii,
przyjął po swoim utraconym poprzedniku nazwę España. Okazało się, że razem z nazwą przejął
na siebie również zły los poprzednika. 30 kwietnia 1937 roku, podczas blokady
Santander, okręt wszedł na postawioną wcześniej przez własne okręty minę i zatonął.
Wkrótce dopełnił się los trzeciego okrętu serii Jaime I. 17 czerwca 1937 roku, stojący w porcie Kartageny okręt,
zatonął na skutek przypadkowej (choć początkowo podejrzewano sabotaż) wewnętrznej
eksplozji. Jednostka została podniesiona z dna, ale na jej remont się nie
zdecydowano. Jaime I został skreślony
z listy floty dnia 03.07.1939 i zezłomowany. Z okrętu odzyskano całą artylerię
główną, część średniej i małokalibrowej oraz sporą ilość stali pancernej.
Ponieważ España zatonęła na
głębokości 60 m, również z niej udało się odzyskać cztery działa artylerii
głównej.
Początkowo wszystkie odzyskane działa
305 mm chciano użyć w artylerii nadbrzeżnej, ale ostatecznie zdecydowano
inaczej. Powodem zmiany decyzji był aktualny brak w hiszpańskiej flocie okrętów
liniowych, co obniżało prestiż marynarki i państwa. Podjęto więc prace
koncepcyjne nad budową pancernika(ów), z wykorzystaniem odzyskanych dział 305
mm i stali pancernej. W trakcie tych prac, ścierały się po dwa przeciwstawne
poglądy w dwu kwestiach; budować jeden większy, czy dwa mniejsze okręty i użyć
oryginalnych dział 305 mm, czy rozwiercić je do większego kalibru. Ostatecznie
zdecydowano o budowie dwu okrętów z działami rozwierconymi do kalibru 320 mm.
Pomocą w pracach projektowych służyli inżynierowie włoscy, także Włochy miały
być dostawcą uzbrojenia (w tym rozwierconych dział artylerii głównej), urządzeń
napędowych i niektórych innych urządzeń i instrumentów. Budowę rozpoczęto w
stoczni SECN w El Ferrol, tej samej, w której budowano okręty typu España. Jednostki otrzymały nazwy Francisco Franco i España. Przebieg służby obydwu nowych pancerników pozbawiony był
godnych uwagi wydarzeń. Z uwagi na polityczną izolację frankistowskiej
Hiszpanii (1945-1953) oraz słabą kondycję ekonomiczną kraju, okręty nie były
modernizowane, także konserwacja pozostawiała wiele do życzenia. Po podpisaniu
Paktu Madryckiego, wstępnie planowano częściowe przezbrojenie okrętów, z wykorzystaniem
dostaw amerykańskich. Jednakże, z powodu ogólnie złego stanu technicznego a
także ogólnoświatowych zmian doktrynalnych, odmawiających okrętom liniowym
istotnego znaczenia, ograniczono się do zastąpienia w roku 1956 stanowisk IIx37
mm stanowiskami IIx40 mm oraz nkm-ów stanowiskami Ix20 mm. Francisco Franco został skreślony z listy floty w roku 1961, a España rok później. Obydwie jednostki przez
pewien czas pełniły funkcję hulków mieszkalno-magazynowych, w roku 1964 podjęto
decyzję o ich zezłomowaniu.
Poniżej opis techniczny okrętu.
Kadłub
Typowy dla okrętów liniowych tego
okresu.
Napęd
Osiem kotłów olejowych typu Yarrow w
czterech kotłowniach i cztery zestawy turbin parowych Beluzzo z przekładniami w
czterech maszynowniach.
Uzbrojenie
- 2xIIIx320
mm/47 (12.6”) Model 1910/1941, przy elewacji maksymalnej 30o
donośność maksymalna pociskiem AP 525,0 kg wynosiła 31400 m;
- 6xIIx120
mm/45 (4.7") Model 1926, przy elewacji maksymalnej 33o
donośność maksymalna pociskiem AP 23,15 kg wynosiła 15500 m;
- 4xIIx100
mm/47 (3.9") Model 1928, przy
elewacji 45o donośność maksymalna pociskiem HE 13,80 kg wynosiła 15240
m, a przy elewacji maksymalnej 85o donośność pionowa tym samym pociskiem
wynosiła 10000 m;
- 8xIIx37
mm/54 (1.5") Model 1932, przy
elewacji 45o donośność maksymalna pociskiem HE 0,823 kg wynosiła 7800
m, a przy elewacji maksymalnej 80o donośność pionowa tym samym pociskiem
wynosiła 5000 m;
- 4xIIx13.2
mm/75.7 (0.52") Model 1931, przy
elewacji 45o donośność maksymalna pociskiem 0,051 kg wynosiła 6000 m,
a przy elewacji maksymalnej 85o donośność pionowa tym samym pociskiem
wynosiła 3500 m.
Działa 320 mm to odzyskane z pancerników
Jaime I oraz España
i rozwiercone działa 305 mm, umieszczone w nowozaprojektowanych wieżach.
Do kierowania ogniem zamontowano główny
dalocelownik optyczny o bazie 8,4 m oraz pomocniczy dalocelownik optyczny o
bazie 5,6 m. Ponadto, wieże artylerii głównej posiadały dalmierze optyczne o
bazie 10,5 m.
Opancerzenie
Jak w raporcie i na rysunku. Około 40%
stali pancernej pochodziło z odzysku z Jaime
I.
Inne
Na okręcie zainstalowano sześć
radiostacji różnego zasięgu oraz radionamiernik.
Francisco Franco, Spain battleship laid down 1940, launched 1941,
completed 1943 (engine 1942)
Displacement:
14 275 t light;
15 402 t standard; 16 512 t normal; 17 400 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)
(474,69 ft / 466,21 ft)
x 80,38 ft x (25,92 / 27,06 ft)
(144,69 m / 142,10 m) x
24,50 m x (7,90 / 8,25 m)
Armament:
6 - 12,60" / 320 mm
47,0 cal guns - 1 157,43lbs / 525,00kg shells, 150 per gun
Breech loading guns in turret on barbette
mounts, 1942 Model
2 x 3-gun mounts on centreline ends, evenly
spread
12 - 4,72" / 120 mm
45,0 cal guns - 51,04lbs / 23,15kg shells, 300 per gun
Quick firing guns in deck mounts, 1926 Model
6 x Twin mounts on sides, evenly spread
8 - 3,94" / 100 mm 47,0
cal guns - 30,42lbs / 13,80kg shells, 600 per gun
Dual purpose guns in deck mounts, 1928 Model
4 x Twin mounts on sides, evenly spread
4 raised
mounts
16 - 1,46" / 37,0 mm 54,0
cal guns - 1,81lbs / 0,82kg shells, 2 000 per gun
Anti-air guns in deck mounts, 1932 Model
6 x Twin mounts on sides, evenly spread
6 raised
mounts
2 x Twin mounts on centreline ends, evenly
spread
2 double
raised mounts
8 - 0,52" / 13,2 mm
76,0 cal guns - 0,11lbs / 0,05kg shells, 4 000 per gun
Machine guns in deck mounts, 1931 Model
4 x Twin mounts on sides, evenly spread
4 double
raised mounts
Weight of broadside 7 373
lbs / 3 351 kg
Armour:
- Belts: Width (max) Length
(avg) Height (avg)
Main: 10,8" / 275 mm 279,53 ft / 85,20 m 12,14
ft / 3,70 m
Ends: 4,92" / 125 mm 106,63 ft / 32,50 m 12,14
ft / 3,70 m
80,05 ft / 24,40 m Unarmoured ends
Upper: 3,94" / 100 mm 279,53 ft / 85,20 m 7,87
ft / 2,40 m
Main Belt covers 92% of normal length
- Torpedo Bulkhead - Additional
damage containing bulkheads:
1,97"
/ 50 mm 279,53 ft / 85,20 m 30,51 ft / 9,30 m
Beam between torpedo
bulkheads 56,43 ft / 17,20 m
- Gun armour: Face (max) Other gunhouse (avg) Barbette/hoist
(max)
Main: 10,8" / 275 mm 5,91" / 150 mm 8,86"
/ 225 mm
2nd: 0,98" / 25 mm -
-
3rd: 0,59" / 15 mm -
-
- Armoured deck - multiple
decks:
For and Aft decks:
4,92" / 125 mm
- Conning towers: Forward
10,83" / 275 mm, Aft 4,92" / 125 mm
Machinery:
Oil fired boilers,
steam turbines,
Geared drive, 4 shafts,
44 000 shp / 32 824 Kw = 25,33 kts
Range 5 800nm at
14,00 kts
Bunker at max
displacement = 1 998 tons
Complement:
727 - 946
Cost:
£7,145 million / $28,580
million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament: 1 546
tons, 9,4%
- Guns: 1 546 tons, 9,4%
Armour: 5 943
tons, 36,0%
- Belts: 2 292 tons, 13,9%
- Torpedo bulkhead: 621 tons, 3,8%
-
Armament: 871 tons, 5,3%
- Armour Deck: 1 939 tons, 11,7%
- Conning Towers: 220 tons, 1,3%
Machinery: 1 264
tons, 7,7%
Hull, fittings &
equipment: 5 522 tons, 33,4%
Fuel, ammunition &
stores: 2 236 tons, 13,5%
Miscellaneous weights:
0 tons, 0,0%
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
27 735 lbs / 12 580 Kg = 25,2 x
12,6 " / 320 mm shells or 4,0 torpedoes
Stability (Unstable if
below 1.00): 1,16
Metacentric height 4,7
ft / 1,4 m
Roll period: 15,5
seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 72 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,77
Seaboat quality (Average = 1.00): 1,20
Hull form characteristics:
Hull has rise forward
of midbreak,
a normal bow and a round stern
Block coefficient
(normal/deep): 0,595 / 0,601
Length to Beam Ratio:
5,80 : 1
'Natural speed' for
length: 21,59 kts
Power going to wave
formation at top speed: 58 %
Trim (Max stability =
0, Max steadiness = 100): 60
Bow angle (Positive =
bow angles forward): 17,50 degrees
Stern overhang: 0,00 ft
/ 0,00 m
Freeboard (% = length
of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 22,00%, 26,90 ft /
8,20 m, 22,97 ft / 7,00 m
- Forward deck: 45,00%, 22,97 ft / 7,00
m, 22,97 ft / 7,00 m
- Aft deck: 15,00%, 15,09 ft / 4,60 m, 15,09 ft / 4,60 m
- Quarter deck: 18,00%, 15,09 ft /
4,60 m, 16,08 ft / 4,90 m
- Average freeboard: 20,80 ft / 6,34 m
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 90,9%
- Above
water (accommodation/working, high = better): 150,1%
Waterplane Area:
27 280 Square feet or 2 534 Square metres
Displacement factor
(Displacement / loading): 112%
Structure weight / hull
surface area: 157 lbs/sq ft or 768 Kg/sq metre
Hull strength
(Relative):
-
Cross-sectional: 0,91
-
Longitudinal: 2,68
- Overall:
1,02
Adequate machinery,
storage, compartmentation space
Excellent accommodation
and workspace room
Ship has slow, easy
roll, a good, steady gun platform
Good seaboat, rides out
heavy weather easily
Francisco Franco (1943)
España (1944)
