Podsumowanie „chińskiego cyklu”
Ponieważ zakończyła się już,
zainspirowana przez kolegę Hrotgara, „saga” pt. „Rozbudowa chińskiej marynarki wojennej w latach 1922-41”, pora na
jej podsumowanie. Korzystając z tej okazji, chciałbym podziękować Pomysłodawcy cyklu za samą inspirację, wiele cennych uwag do poszczególnych projektów oraz ogólnie harmonijną współpracę.
Do dynamicznego
rozwoju chińskiej MW w latach 1922-41 przyczyniły się dwa główne czynniki.
Pierwszym, były polityczne i społeczno-ekonomiczne przemiany w Chinach, a
drugim, poszukiwanie przez USA sojusznika po drugiej stronie Pacyfiku. Pierwszy
z tych czynników sprawił, że Chiny stały się przewidywalnym i co ważne,
wypłacalnym partnerem, a drugi owocował amerykańsko-chińskim układem o
przyjaźni i współpracy. W dziedzinie obronności, układ przewidywał wydatną
pomoc USA w modernizacji i rozbudowie chińskich sił zbrojnych, w tym marynarki
wojennej, włączając w to przemysł związany z obronnością (huty, zakłady budowy
maszyn, stocznie itp.) oraz szkolnictwo wojskowe.
Pierwsze
okręty dla „nowych” Chin budowane były w stoczniach amerykańskich, również wszystkie
kluczowe dostawy (stal konstrukcyjna i pancerna, uzbrojenie i amunicja, maszyny
i instalacje okrętowe, optyka, elektrotechnika i radiotechnika) pochodziły ze
Stanów. W miarę upływu czasu, udział Chin stopniowo się zwiększał. Od roku
1928, chiński przemysł zaczął dostarczać pewne nieskomplikowane elementy
wyposażenia. W roku 1931 powstała w Tiencinie pierwsza – kierowana jeszcze
przez amerykańskich okrętowców – nowoczesna stocznia. W następnych latach, potencjał
stoczni sukcesywnie rósł, a rola amerykańskich inżynierów ograniczała się do doradztwa
i specjalistycznego nadzoru. W latach 1934-35, zostały w tej stoczni zbudowane –
jeszcze wg amerykańskiego projektu – pierwsze okręty dla chińskiej MW; ścigacze
OP typu Tai Wan (projekt SC-1). Następnymi
jednostkami, które zeszły z pochylni w Tiencinie były:
-
trzy kutry torpedowe typu Kuai-17
(MTB-3 1936);
-
trzy kutry artyleryjskie typu Kuai-106
(MGB-1 1936);
- dwa
torpedowce typu Ma Lin (TB-2 1936);
-
dwie kanonierki typu Lu (GB-2
1936-37);
-
trzy niszczyciele typu Hui Xing (DD-3 1938-39).
Ponadto, w latach 1932-41
stocznia zajmowała się pracami remontowymi i modernizacyjnymi oraz
opracowywaniem koncepcji projektowych dla okrętów liniowych, niszczycieli i
okrętów podwodnych. Od roku 1932 dał się zauważyć wyraźny wzrost udziału w
dostawach chińskiego przemysłu. Poza wcześniej wymienionymi elementami, obejmował
on m.in: stal konstrukcyjną, rurociągi, farby, mniej skomplikowane urządzenia
pomocnicze, niektóre elementy optyki i elektrotechniki, broń maszynową oraz część
amunicji artyleryjskiej i minowej. Rósł też udział chińskich inżynierów w
pracach projektowych. W roku 1924 została erygowana w Tiencinie Akademia
Morska, szkoląca chińskie kadry oficerskie. Początkowo wykładowcami byli wyłącznie
oficerowie z US Navy, w roku 1931 dodano im chińskich asystentów, aż w końcu w
roku 1936 Amerykaninem był tylko dyrektor nauk, z chińskim zastępcą, który przejął jego obowiązki w roku 1939. W latach
1927-31 powstały również trzy szkoły podoficerskie oraz liczne kursy
specjalistyczne i doskonalące dla marynarzy, podoficerów i oficerów.
Tyle
historii, teraz chciałbym przedstawić szczegółowe zestawienie chińskiej MW na
dzień 31.12.1941. Oto ono:
Klasa
|
Nazwa i
typ
|
Rok budowy
|
Ilość
|
Wyp.
|
Prędk.
|
Zasięg
|
Moc
maszyn
|
Artyleria
|
Salwa
burtowa
|
Torp.
|
Wbg
|
Min
|
Panc.
max
|
Sam.
|
Załoga
|
Razem
|
Koszt
|
Łącznie ton
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
jedn.
|
łączn.
|
jedn.
|
łączn.
|
nazwa
|
typ
|
ton n
|
węzłów
|
Mm
|
KM
|
mm
|
mm
|
mm
|
mm
|
mm
|
kg
|
szt.
|
szt.
|
szt
|
mm
|
szt.
|
osób
|
szt.
|
tys. $
|
tys. $
|
BB
|
Hong
Long
|
BB-1
|
1939
|
2
|
33 204
|
27,20
|
11 800
|
90 000
|
9x356
|
15x127
|
24x28
|
8x12,7
|
-
|
6 329
|
-
|
-
|
-
|
330
|
-
|
1 598
|
3 196
|
2
|
58 570
|
117 140
|
66 408
|
Hei
Long
|
1940
|
BC
|
Xiao
Long
|
BC-1
|
1941
|
1
|
30 396
|
31,80
|
13 000
|
116 000
|
6x356
|
12x127
|
28x28
|
16x12,7
|
-
|
4 283
|
-
|
-
|
-
|
254
|
-
|
1 496
|
1 496
|
1
|
51 583
|
51 635
|
30 396
|
CA
|
Tie Hu
|
CA-1
|
1928
|
2
|
11 190
|
31,00
|
8 400
|
72 000
|
6x254
|
7x127
|
6x76,2
|
12x12,7
|
-
|
1 503
|
6x533
|
-
|
-
|
102
|
-
|
707
|
1 414
|
2
|
12 528
|
25 056
|
22 380
|
Jin Hu
|
1929
|
CL
|
Fei She
|
CL-1
|
1924
|
2
|
3 942
|
32,01
|
4 900
|
45 000
|
4x152
|
4x76,2
|
4x12,7
|
-
|
-
|
202
|
8x533
|
-
|
-
|
51
|
-
|
323
|
646
|
4
|
4 274
|
8 548
|
7 884
|
Hai She
|
1925
|
Huo She
|
CL-2
|
1931
|
2
|
7 878
|
32,45
|
5 800
|
80 250
|
9x152
|
4x127
|
12x28
|
4x12,7
|
-
|
524
|
8x533
|
-
|
-
|
76
|
-
|
543
|
1 086
|
11 238
|
22 476
|
15 756
|
Liangtou
She
|
1932
|
CAC
|
Sun Zi
|
CAC-1
|
1933
|
2
|
8 612
|
30,37
|
8 200
|
54 000
|
6x152
|
4x127
|
8x28
|
2x12,7
|
-
|
337
|
-
|
-
|
-
|
102
|
10
|
581
|
1 162
|
2
|
9 812
|
19 624
|
17 224
|
Sun Bin
|
1934
|
CM
|
Bo Hai
|
CM-1
|
1929
|
1
|
4 313
|
19,35
|
8 500
|
8 000
|
4x152
|
8x76,2
|
6x12,7
|
-
|
-
|
214
|
-
|
-
|
600
|
51
|
-
|
345
|
345
|
1
|
1 540
|
1 540
|
4 313
|
GB
|
Zhumulangma
|
GB-1
|
1930
|
4
|
406
|
14,13
|
4 400
|
800
|
2x127
|
1x76,2
|
4x12,7
|
-
|
-
|
55
|
-
|
2/8
|
12
|
38
|
-
|
58
|
232
|
10
|
356
|
1 424
|
1 624
|
Qiaogeli
|
1930
|
Kongur Shan
|
1930
|
Muztag Feng
|
1931
|
Lu
|
GB-2
|
1936
|
6
|
937
|
24,00
|
8 000
|
7 200
|
4x127
|
8x28
|
4x12,7
|
-
|
-
|
102
|
-
|
2/72
|
-
|
-
|
-
|
110
|
660
|
1 307
|
7 842
|
5 622
|
Yu Zi
|
1936
|
Ling Yang
|
1936
|
Shu Iniu
|
1936
|
Ru He
|
1936
|
Mo Jie Zuo
|
1937
|
DD
|
Hong Yun
|
DD-1
|
1926
|
6
|
1 278
|
34,73
|
4 400
|
27 000
|
3x127
|
1x76,2
|
2x12,7
|
-
|
-
|
79
|
6x533
|
2/24
|
-
|
-
|
-
|
138
|
828
|
18
|
1 717
|
10 302
|
7 668
|
Hei Yun
|
1926
|
Bai Yun
|
1927
|
Hui Yun
|
1927
|
Yue Guang
|
1928
|
Yang Guang
|
1928
|
Sui Bo
|
DD-2
|
1934
|
9
|
1 701
|
35,30
|
5 000
|
32 000
|
5x127
|
4x28
|
2x12,7
|
-
|
-
|
127
|
8x533
|
2/36
|
-
|
-
|
-
|
172
|
1 548
|
3 296
|
29 664
|
15 309
|
Paomo Bo
|
1935
|
Pao Bo
|
1935
|
Li Ming
|
1935
|
Huang Hun
|
1935
|
Zhenzhu Wu
|
1935
|
Yin Wu
|
1935
|
Cai Hong
|
1935
|
Hui Guang
|
1936
|
Hui Xing
|
DD-3
|
1938
|
3
|
1 948
|
35,37
|
5 000
|
42 000
|
6x127
|
8x28
|
4x12,7
|
-
|
-
|
153
|
8x533
|
2/48
|
-
|
-
|
-
|
202
|
606
|
4 796
|
14 388
|
5 844
|
Xing Xing
|
1939
|
Liu Xing
|
1939
|
TB
|
Sha Yu
|
TB-1
|
1922
|
4
|
461
|
30,09
|
2 000
|
10 000
|
2x102
|
2x37
|
-
|
-
|
-
|
31
|
4x450
|
2/8
|
-
|
-
|
-
|
64
|
256
|
6
|
462
|
1 848
|
1 844
|
Hai Tun
|
1922
|
Geng Yu
|
1923
|
Qi Yu
|
1923
|
Ma Lin
|
TB-2
|
1936
|
2
|
595
|
30,98
|
2 500
|
10 400
|
2x127
|
2x28
|
2x12,7
|
-
|
-
|
50
|
4x533
|
2/12
|
-
|
-
|
-
|
78
|
156
|
1 237
|
2 474
|
1 190
|
Jing
Iang Yu
|
1936
|
PB
|
Chang Jiang
|
PB-1
|
1926
|
9
|
330
|
19,03
|
5 800
|
2 500
|
1x102
|
1x76,2
|
2x12,7
|
-
|
-
|
21
|
-
|
2/60
|
-
|
-
|
-
|
50
|
450
|
9
|
294
|
2 646
|
2 970
|
Huang He
|
1926
|
Xi Jiang
|
1926
|
Huai He
|
1926
|
Heilong Jiang
|
1926
|
Talimu He
|
1926
|
Sang Jiali
|
1927
|
Wusuli Jīang
|
1927
|
Lancang Jiang
|
1927
|
MSC
|
Poyang Hu
|
MSC-1
|
1926
|
10
|
330
|
19,03
|
4 000
|
2 500
|
1x102
|
3x12,7
|
-
|
-
|
20,72
|
15
|
-
|
-
|
30
|
-
|
-
|
50
|
500
|
10
|
300
|
3 000
|
3 300
|
Dongting Hu
|
1926
|
Hongze Hu
|
1927
|
Tai Hu
|
1927
|
Qinghai Hu
|
1927
|
Namu Cuo
|
1927
|
Luobu Po
|
1927
|
Bositeng Hu
|
1927
|
Hulun Hu
|
1927
|
Xīngkai Hu
|
1927
|
SC
|
Tai Wan
|
SC-1
|
1934
|
4
|
247
|
20,72
|
2 900
|
2 500
|
1x76,2
|
1x28
|
2x12,7
|
-
|
-
|
6
|
-
|
2/36
|
10
|
-
|
-
|
40
|
160
|
4
|
340
|
1 360
|
988
|
Hai Nan
|
1934
|
Penghu Dao
|
1935
|
Dayu Shan
|
1935
|
PC
|
Mei Gui
|
PC-1
|
1932
|
12
|
122
|
15,56
|
2 200
|
700
|
1x76,2
|
1x37
|
2x12,7
|
-
|
-
|
6
|
-
|
2/8
|
-
|
25
|
-
|
23
|
276
|
12
|
124
|
1 488
|
1 464
|
Ju Hua
|
1932
|
Cui Ju
|
1932
|
Zi Se
|
1932
|
Ding Xiang Hua
|
1932
|
Bai He
|
1932
|
Mu Dan
|
1932
|
Yujin Xiang
|
1932
|
Yu Lan
|
1932
|
Ying Shan Hong
|
1932
|
Hong Mo
|
1932
|
Jin Kui
|
1932
|
MTB
|
Kuai 1
|
MTB-1
|
1929
|
4
|
24
|
40,63
|
300
|
900
|
2x12,7
|
-
|
-
|
-
|
-
|
0
|
2
|
-
|
-
|
-
|
-
|
6
|
24
|
24
|
41
|
164
|
96
|
Kuai 2
|
1929
|
Kuai 3
|
1929
|
Kuai 4
|
1929
|
Kuai 5
|
MTB-2
|
1933
|
12
|
35
|
38,99
|
350
|
1 500
|
2x12,7
|
1x7,62
|
-
|
-
|
-
|
0
|
2
|
-
|
-
|
-
|
-
|
9
|
108
|
71
|
852
|
420
|
Kuai 6
|
1933
|
Kuai 7
|
1933
|
Kuai 8
|
1933
|
Kuai 9
|
1933
|
Kuai 10
|
1933
|
Kuai 11
|
1933
|
Kuai 12
|
1933
|
Kuai 13
|
1934
|
Kuai 14
|
1934
|
Kuai 15
|
1934
|
Kuai 16
|
1934
|
Kuai 17
|
MTB-3
|
1936
|
8
|
43
|
39,66
|
400
|
1 875
|
3x12,7
|
-
|
-
|
-
|
-
|
0
|
2
|
-
|
-
|
-
|
-
|
10
|
80
|
94
|
752
|
344
|
Kuai 18
|
1936
|
Kuai 19
|
1936
|
Kuai 20
|
1936
|
Kuai 21
|
1936
|
Kuai 22
|
1936
|
Kuai 23
|
1936
|
Kuai 24
|
1936
|
MGB
|
Kuai 101
|
MGB-1
|
1936
|
5
|
43
|
39,66
|
400
|
1 875
|
1x28
|
3x12,7
|
-
|
-
|
-
|
1
|
-
|
2/8
|
-
|
-
|
-
|
10
|
50
|
5
|
96
|
480
|
215
|
Kuai 102
|
1936
|
Kuai 103
|
1936
|
Kuai 104
|
1936
|
Kuai 105
|
1936
|
SS
|
Lu Ci
|
SS-1
|
1929
|
3
|
510
|
14,50
|
4 500
|
1 000
|
1x76,2
|
1x12,7
|
-
|
-
|
-
|
6
|
4
|
-
|
-
|
-
|
-
|
30
|
90
|
18
|
626
|
1 878
|
1 530
|
Hai Ou
|
1929
|
Yan Ou
|
1929
|
Xintian Weng
|
SS-2
|
1930
|
6
|
913
|
15,10
|
5 100
|
1 400
|
1x102
|
2x12,7
|
-
|
-
|
-
|
15
|
4
|
-
|
-
|
-
|
-
|
38
|
228
|
1 220
|
7 320
|
5 478
|
Yu Ying
|
1930
|
Huwei Jian
|
1930
|
Zei Ou
|
1930
|
Feng Bao
|
1931
|
Ti
|
1931
|
Ying
|
SS-3
|
1933
|
6
|
1093
|
16,80
|
7 500
|
2 400
|
1x102
|
2x12,7
|
-
|
-
|
-
|
15
|
6
|
-
|
-
|
-
|
-
|
47
|
282
|
1 618
|
9 708
|
6 558
|
Tu Jiu
|
1933
|
Gu
|
1933
|
Hong Sun
|
1934
|
La Ba
|
1934
|
Bai Wei Ying
|
1934
|
Feng Di
|
SS-4
|
1937
|
3
|
1577
|
19,47
|
11 000
|
4 800
|
1x127
|
1x28
|
2x12,7
|
-
|
-
|
23
|
8
|
-
|
-
|
-
|
-
|
62
|
186
|
2 950
|
8 850
|
4 731
|
Yao
|
1938
|
Que Ying
|
1938
|
DS.
|
Shanghai
|
DS.-1
|
1927
|
3
|
6 714
|
13,00
|
10 000
|
2 700
|
2x127
|
4x76,2
|
4x12,7
|
-
|
-
|
61
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
370
|
1 110
|
3
|
3 101
|
9 303
|
20 142
|
Tjanjin
|
1928
|
Qingdao
|
1929
|
TS
|
Ying Swei
|
TS-1
|
1930
|
1
|
2 460
|
26,16
|
11 000
|
20 000
|
3x152
|
4x76,2
|
4x12,7
|
-
|
-
|
155
|
4
|
2/12
|
20
|
38
|
-
|
227
|
227
|
2
|
962
|
962
|
2 460
|
Chao Ho
|
TS-2
|
1930
|
1
|
2 725
|
25,87
|
13 500
|
20 000
|
3x152
|
4x76,2
|
4x12,7
|
-
|
-
|
155
|
4
|
2/12
|
20
|
51
|
-
|
245
|
245
|
1 150
|
1 150
|
2 725
|
Ogółem:
|
133
|
|
17 647
|
133
|
|
363 874
|
256 883
|
Legenda:
BB –
pancernik
BC –
krążownik liniowy
CA –
krążownik ciężki
CL –
krążownik lekki
CAC –
krążownik lotniczy
CM –
krążownik minowy
GB –
kanonierka
DD –
niszczyciel
TB –
torpedowiec
PB –
patrolowiec
MSC –
trałowiec
SC –
ścigacz OP
PC –
kuter patrolowy
MTB –
kuter torpedowy
MGB –
kuter artyleryjski
SS –
okręt podwodny
DS –
okręt baza
TS –
okręt szkolny
Poniżej
tabelka ukazująca, jak w końcu roku 1941 wyglądała flota chińska na tle najsilniejszych
flot świata.
|
Wielka
Brytania
|
USA
|
Japonia
|
Francja
|
Włochy
|
Niemcy
|
Związek
Sowiecki
|
Chiny
|
Okręty liniowe
|
15
|
17
|
11
|
6
|
5
|
3
|
2
|
3
|
Lotniskowce
|
6
|
7
|
6
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Krążowniki ciężkie
|
16
|
18
|
18
|
7
|
4
|
4
|
4
|
2
|
Krążowniki lekkie
|
47
|
30
|
17
|
10
|
8
|
4
|
2
|
4
|
Niszczyciele
|
154
|
169
|
109
|
61
|
46
|
22
|
45
|
18
|
Okręty lotnicze
|
1
|
6
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
2
|
Okręty podwodne
|
61
|
113
|
61
|
61
|
74
|
146
|
198
|
18
|
Stan
flot na dzień 06.12.1941, z uwzględnieniem strat wojennych od 01.09.1939.
Trzy
największe floty poza wszelkim porównaniem, dwie następne również znacznie
silniejsze, porównywać można flotę chińską jedynie z flotami niemiecką i
sowiecką. W zakresie okrętów ciężkich (bez niszczycieli i OP) te trzy foty są
ilościowo porównywalne. Sytuacja się zmienia, jeżeli wziąć pod uwagę siły lekkie,
zwłaszcza OP. Rozpatrując jednak te trzy floty pod względem jakościowym,
trzeba zauważyć, że najnowocześniejsza jest flota niemiecka (okręty z lat 1925-41),
na drugim miejscu plasuje się flota chińska (1922-41), a na ostatnim flota
sowiecka (1914-41). Reasumując, umieściłbym flotę chińską na miejscu siódmym,
pomiędzy flotą niemiecką a sowiecką. Czy ocena Kolegów wygląda podobnie?
JKS