Struktura polskich sił zbrojnych w roku 1942
Na wyraźne życzenie kolegi Stonka, z bólem (tyle
czasu na to trzeba, a wielkie okręty czekają!), ale jednak przedstawiam w
sposób dość syntetyczny strukturę polskich sił zbrojnych w roku 1942.
Ogólnie polskie siły zbrojne (PSZ) dzielą się
na cztery ich rodzaje: Wojska Lądowe (WL), Siły Powietrzne (SP), Wojska Obrony
Terytorialnej (WOT) i Marynarkę Wojenną (MW) . Pamiętać trzeba, że całość
sił zbrojnych zlokalizowanych poza terytorium macierzystym Kraju podlega MW.
Poniżej ogólne informacje o poszczególnych tych rodzajach, za wyłączeniem MW,
która zostanie opisana bardziej szczegółowo oddzielnie. Uwaga: opis
dotyczy struktury sił zbrojnych na stopie pokojowej, na czas wojny przewiduje
się zmiany; najważniejsze z nich zostaną w dalszej części zasygnalizowane.
Wojska Lądowe (WL).
Wszystkie formacje WL dzielą się na:
pododdziały - drużyna (działon) - pluton - kompania (bateria, szwadron);
oddziały (batalion, dywizjon); związki taktyczne - brygada, dywizja; związki
operacyjno-taktyczne - korpus; związki operacyjne - armia i powoływane
wyłącznie na czas wojny związki strategiczne - grupa armii (GA) - teatr
działań wojennych (TDW). W pewnej opozycji do tej struktury pozostają
pułki. Są to formacje wyłącznie organizacyjno-szkoleniowe, niewpisujące się
bezpośrednio w powyższą strukturę. Pułki, tak w czasie pokoju, jak i wojny,
formują i szkolą bataliony (dywizjony), które w czasie wojny wchodzą w skład
głównie brygad, a także, jako samodzielne, w skład związków wyższego rzędu. W
stosunku do niektórych rodzajów batalionów (np. rozpoznawczych) podobną funkcję
pełnią również brygady. Wynika z powyższego, że najmniejszym samodzielnym, a
przez to podstawowym składnikiem WL jest batalion (dywizjon).
Terytorialnie WL podzielone są aktualnie na
22 okręgi wojskowe (OW), obszary okręgów praktycznie pokrywają się z obszarami
województw. W czasie pokoju OW pełni dwa rodzaje funkcji; z jednej strony
dowódcze, szkoleniowe i administracyjno-gospodarcze w stosunku do wszystkich
jednostek WL na jego obszarze, a z drugiej odpowiada za pozostałe aspekty
obronności na swoim terenie (fortyfikacje, komunikacje wojskowe, rekrutacja,
obrona cywilna itp.) . W czasie wojennym rodzaje tych funkcji zostają ściśle
oddzielone; jedna część personelu OW (tzw. pierwszy rzut OW) tworzy dowództwa i
sztaby korpusów w służbie liniowej, a druga (tzw. drugi rzut OW) pozostając na
miejscu i podporządkowując się krajowemu dowództwu WOT, pełni funkcje dowódcze
w stosunku do pułków oraz nadal realizuje funkcje drugiego rodzaju powiększone
o niewymienione wcześniej zadania WOT, o czym dalej. W związku z opisaną
dwoistością organizacji OW, w czasie pokoju każde stanowisko w OW jest
dublowane; np. Dowódca OW (I rzut) i jego zastępca (II rzut).
Niezależnie od OW funkcjonują w czasie pokoju
następujące (skadrowane) dowództwa: inspektoraty armii (IA) w czasie pokoju
inspekcjonujące OW (od 3 do 4), dowództwa dywizji (DD) podlegające OW,
inspekcjonujące dowództwa brygad oraz dowództwa brygad (w tym samodzielnych).
Istnieją również podlegające bezpośrednio Dowództwu WL jednostki, np. brygady
powietrzno-desantowe.
Ogólnie na wypadek wojny możemy wystawić w
pierwszych dniach: 6 armii, w tym 22 korpusy (12 piechoty, 8 pancernych, 1
górski i 1 kawalerii), w tym 36 dywizji piechoty, 8 dywizji pancernych, 8
dywizji zmotoryzowanych, 2 dywizje górskie, 11 brygad kawalerii, 2 brygady
powietrzno-desantowe, 6 brygad artylerii i 6 brygad inżynieryjno-saperskich.
Jednostki te w czasie pokoju są częściowo (75-80%) skadrowane, ich pełne
rozwinięcie następuje planowo w 4 dniu mobilizacji. Liczbowo daje to ok. 750 000
ludzi w pierwszej linii, a łącznie z zapleczem ok. 950 000. W sprzęcie
będzie to ok. 3 450 czołgów i samochodów pancernych oraz ok. 19 250
dział i moździerzy (od 25 mm). Powszechna mobilizacja (w ciągu 14 dni) powinna
zwiększyć te ilości do: 1 350 000 ludzi w pierwszej linii, a łącznie
z zapleczem 1 830 000. W sprzęcie: 4 450 czołgów i samochodów
pancernych oraz ok. 34 700 dział i moździerzy.
Siły Powietrzne (SP).
Wszystkie formacje SP dzielą się na:
pododdziały - klucz - eskadra; oddziały - dywizjon; związki taktyczne -
skrzydło; związki operacyjne - grupa i powoływane wyłącznie na czas wojny
związki operacyjne - flota powietrzna. Pułki w SP nie występują.
Podstawowym składnikiem SP jest dywizjon.
W SP podział terytorialny na podobieństwo OW
WL nie występuje, istnieje natomiast podział funkcjonalny na: Lotnictwo
Myśliwskie (LM), Lotnictwo Taktyczne (LT), Lotnictwo Operacyjne (LO), Lotnictwo
Strategiczne (LS) oraz Lotnictwo Transportowe (TL).
Lotnictwo Myśliwskie (LM) obejmuje dywizjony
rozmieszczone po jednym na terenie każdego OW (lub po 2-3 na terenie OW o
większym znaczeniu militarno-ekonomicznym). Łącznie mamy w LM 27 dywizjonów,
czyli 810 aparatów bojowych (bez kluczy łącznikowo-transportowych). W czasie
wojny, LM jest podporządkowane WOT, o czym niżej.
Lotnictwo taktyczne (LT) obejmuje mieszane dywizjony
w składzie eskadry myśliwskiej, myśliwsko-bombowej, rozpoznawczo-bombowej i lekkich
bombowców). Trzy dywizjony (po jednym z każdego rodzaju) tworzą skrzydło
bazujące na obszarze jednego OW. 3-4 skrzydła tworzą grupę lotniczą, bazującą
na obszarze podległym IA. W czasie wojny jednostki LT zostają podporządkowane
operacyjnie odpowiednio: dywizjony do dywizji, skrzydła do korpusów, grupy do
armii, a w momencie utworzenia grup armii (GA) WL, grupy lotnicze będą łączone
w armie powietrzne (AP) podporządkowane GA. Łącznie mamy w LT 66 mieszanych
dywizjonów, czyli 660 myśliwców, 660 samolotów myśliwsko-bombowych, 660
samolotów rozpoznawczo-bombowych i 660 lekkich bombowców. Ogółem 2 640
aparatów (bez kluczy łącznikowo-transportowych).
Lotnictwo operacyjne (LO) obejmuje mieszane
dywizjony w składzie jednej eskadry myśliwskiej i dwu eskadr średnich bombowców.
Każdy z dywizjonów bazuje na obszarze jednego OW. 3-4 dywizjonów tworzy
skrzydło bazujące na obszarze podległym IA. W czasie wojny, jednostki LO
zostają podporządkowane operacyjnie odpowiednio: dywizjony do korpusów,
skrzydła do armii, a w momencie utworzenia grup armii (GA) WL, skrzydła będą
łączone w grupy lotnicze. Łącznie mamy w LO 22 mieszane dywizjony, czyli 220 myśliwców
i 440 średnich bombowców. Ogółem 660 aparatów (bez kluczy
łącznikowo-transportowych).
Lotnictwo strategiczne (LS) obejmuje 12
dywizjonów ciężkich bombowców, bazowanych w centralnym obszarze kraju i
podzielonych na 4 skrzydła. W czasie wojny pozostaje pod dowództwem SP i
wykonuje zadania wyznaczone przez Naczelne Dowództwo. Łącznie mamy w LS 252
aparaty (bez kluczy łącznikowo-transportowych).
Lotnictwo transportowe (TL) obejmuje 6
dywizjonów średnich i ciężkich transportowców, bazowanych w centralnym obszarze
kraju i podzielonych na 4 skrzydła. W czasie wojny pozostaje pod dowództwem SP
i wykonuje zadania wyznaczone przez Naczelne Dowództwo. W szczególnych
przypadkach poszczególne dywizjony mogą być czasowo przydzielane do
poszczególnych GA WL. Łącznie mamy 120 średnich i 60 ciężkich samolotów
transportowych. Ogółem 180 aparatów bez kluczy łącznikowo-transportowych).
Liczebność WL wynosi: ok. 190 000 osób. W
sprzęcie jest to: 1 690 samolotów myśliwskich, 660 myśliwsko-bombowych,
660 rozpoznawczo-bombowych, 660 lekkich, 440 średnich i 252 ciężkich samolotów
bombowych oraz 180 transportowych. Do tego trzeba dodać ok. 150 samolotów łącznikowo-transportowych.
Ogólnie daje to liczbę ok. 4 700 aparatów. Zestawienie to nie uwzględnia
samolotów transportowych (w tym szybowców) wchodzących w skład brygad
powietrzno-desantowych.
Wojska Obrony Terytorialnej (WOT).
W czasie pokoju ten rodzaj sił zbrojnych jest
mocno skadrowany, a w pełni zostaje rozwinięty dopiero w czasie wojny. Dzieli
się on na: Dowództwo Obrony Narodowej (ON), Dowództwo Obrony Plot, Dowództwo
Obrony Przeciwpożarowej i Przeciwchemicznej, Dowództwo Transportów Wojskowych,
Dowództwo Służby Wartowniczej i Dowództwo Służby Cywilnej.
Dowództwo Obrony Narodowej (ON) formuje w
czasie mobilizacji bataliony ON z rezerwistów starszych roczników,
nieprzewidzianych do służby liniowej. Bataliony te będąc słabiej uzbrojonymi i
wyposażonymi odpowiednikami liniowych batalionów piechoty, pełnią służbę
garnizonową, przeciwdywersyjną i forteczną, a w razie potrzeby są przydzielane
do odpowiednich związków liniowych w celu objęcia mniej ważnych odcinków
frontu. W ostatnim z tych przypadków, mogą być łączone w brygady i wzmacniane
kompaniami samochodów pancernych i dodatkową lekką artylerią. Szacuje się, że
do ON w ramach mobilizacji będzie można powołać ok. 260 000 osób.
Dowództwo Obrony Plot (PL) przejmuje na czas
wojny Lotnictwo Myśliwskie i we współpracy ze stacjonarną artylerią plot, oraz
powołanymi ze starszych roczników służbami obserwacyjno-meldunkowymi zapewnia
całość obrony plot terytorium kraju (poza strefą frontową). Mobilizacja w tym
dowództwie obejmie ok. 120 000 osób (poza personelem stałym LM i obrony
plot).
Dowództwo Obrony Przeciwpożarowej i
Przeciwchemicznej (PPC) tworzone jest na bazie istniejących służb państwowej i
ochotniczej straży pożarnej. Dodatkowo planuje się zmobilizować w tym celu ok. 30 000
osób, głównie ze środowisk harcerskich i czerwonokrzyżskich.
Dowództwo Transportów Wojskowych (TW) zarządza
transportami o znaczeniu militarnym oraz zapewnia ich bezpieczeństwo (ochrona
stacji, mostów i tuneli kolejowych). Mobilizuje ono na czas wojny służby
ochrony kolei, emerytowanych kolejarzy oraz inne osoby. Szacuje się, że
liczebność tego dowództwa może osiągnąć w czasie wojny ok. 30 000 osób.
Dowództwo Służby Wartowniczej (SW) ma za
zadanie chronić ważne, lecz nie ściśle wojskowe obiekty (np. mosty i tunele
(niekolejowe), elektrownie, gazownie, wodociągi, inne ważne zakłady
produkcyjne, magazyny, obiekty administracji państwowej i samorządowej itp.), a
także konwojować jeńców i strzec ich obozów. Powoływane spośród starszych
roczników może osiągnąć liczebność ok. 40 000 osób.
Dowództwo Służby Cywilnej (SC) organizuje
niezmobilizowane siły społeczne w takich dziedzinach jak: bierna obrona plot
(np. zaciemnienie) i ppoż., pierwsza pomoc medyczna, pomocnicze prace
fortyfikacyjne, transport pomocniczy itp. Liczebności tej służby nie da się
określić, będzie ona zależała od stopnia ofiarności społeczeństwa.
Sporą część stanowisk dowódczych w WOT obejmą
oficerowie i podoficerowie rezerwy w wieku niekwalifikującym ich do służby
liniowej (70 lat dla generałów, 65 lat dla oficerów starszych, 60 dla oficerów
młodszych i podoficerów).
Do powyższego należy dodać niewchodzącą w
skład sił zbrojnych Służbę Ochrony Granic (SOG). Można w niej wydzielić komórki
celne oraz oddziały wartownicze pełniące służbę na granicach państwowych
naszego Królestwa. Wyszkolenie oraz doświadczenie tych ostatnich pozwala
zaliczyć je do potencjału obronnego Państwa. Ich liczebność to ok. 14 000
osób.
Podsumowanie.
Reasumując, w WL mamy obecnie ok.
715 000 osób, w SP ok. 190 000 osób, a w WOT ok. 50 000 osób.
Jeśli doliczymy do tego ok. 260 000 osób MW, to ogólna liczebność
personelu czynnego wyniesie ok. 1 215 000 osób. Warunki demograficzne
pozwolą na zmobilizowanie w skrajnej potrzebie dla WL, SP, WOT i MW
jednocześnie ok. 4 950 000 osób. Mobilizacja większej ilości rekruta jest
teoretycznie możliwa, ale bardzo niekorzystnie wpłynęłaby na ekonomikę (brak
rąk do pracy).
Utrzymywanie tak licznych sił stanowi duże
obciążenie dla krajowego budżetu, ale sytuacja międzynarodowa jest taka, jaka
jest. Sporo poważnych politologów z różnych krajów uważa, że to właśnie siła
militarna naszego Państwa (objawiona w trakcie „wojny interwencyjnej” przeciwko
państwu pólnocnoniemieckiemu) skłoniła Rosję do normalizacji, a nawet pewnego
ocieplenia stosunków dwustronnych. Ze słabymi nikt się nie liczy!
