Lekki krążownik typu Puck 1939 (1 szt.)
Pomysłodawcą tematu jest kolega Piotr.
Dokooptowani do zespołu konstrukcyjnego ORP Orzeł, przedstawiciele KMW kmdr por. inż. Kamieński i inż. Potyrała, uzyskali informacje o planowanej budowie holenderskiego lekkiego krążownika typu Troomp. Po zapoznaniu się z jego projektem uznali, że taki – lub bardzo podobny – okręt byłby bardzo przydatny dla polskiej floty. W związku z tym, opracowali i przesłali na ręce szefa KMW kontradmirała Świrskiego memoriał, w którym gorąco zachęcali do zamówienia dla KMW okrętu zbudowanego wg lekko zmodyfikowanego projektu Troompa. Szef KMW również zapalił się do tego przedsięwzięcia, problemem były kwestie finansowe. Ponieważ jednak, w trakcie negocjacji Holendrzy zgodzili się na zapłatę dużej części należności dostawami płodów rolnych, hodowlanych i leśnych (zboża, len, drewno) i ich przetworów (cukier, olej rzepakowy, mąka i kasze, wieprzowina, smoła drzewna), KMW uzyskała zgodę odpowiednich czynników na zamówienie krążownika. Powołano Komisję Nadzorczo-odbiorczą pod kierownictwem kmdra por. inż. Kamieńskiego, w skład której weszli ponadto kmdr ppor. Bukowiecki, kpt. Rutkowski, kpt. Krawczyk i inż. Potyrała. Przed Komisją postawiono następujące zadania: uzgodnienie z holenderskimi stoczniowcami zmian projektowych dla polskiej wersji krążownika typu Troomp, nadzór nad budową okrętu podwodnego (późniejszy ORP Orzeł) i krążownika (późniejszy ORP Puck) oraz odbiór obydwu okrętów.
Dokooptowani do zespołu konstrukcyjnego ORP Orzeł, przedstawiciele KMW kmdr por. inż. Kamieński i inż. Potyrała, uzyskali informacje o planowanej budowie holenderskiego lekkiego krążownika typu Troomp. Po zapoznaniu się z jego projektem uznali, że taki – lub bardzo podobny – okręt byłby bardzo przydatny dla polskiej floty. W związku z tym, opracowali i przesłali na ręce szefa KMW kontradmirała Świrskiego memoriał, w którym gorąco zachęcali do zamówienia dla KMW okrętu zbudowanego wg lekko zmodyfikowanego projektu Troompa. Szef KMW również zapalił się do tego przedsięwzięcia, problemem były kwestie finansowe. Ponieważ jednak, w trakcie negocjacji Holendrzy zgodzili się na zapłatę dużej części należności dostawami płodów rolnych, hodowlanych i leśnych (zboża, len, drewno) i ich przetworów (cukier, olej rzepakowy, mąka i kasze, wieprzowina, smoła drzewna), KMW uzyskała zgodę odpowiednich czynników na zamówienie krążownika. Powołano Komisję Nadzorczo-odbiorczą pod kierownictwem kmdra por. inż. Kamieńskiego, w skład której weszli ponadto kmdr ppor. Bukowiecki, kpt. Rutkowski, kpt. Krawczyk i inż. Potyrała. Przed Komisją postawiono następujące zadania: uzgodnienie z holenderskimi stoczniowcami zmian projektowych dla polskiej wersji krążownika typu Troomp, nadzór nad budową okrętu podwodnego (późniejszy ORP Orzeł) i krążownika (późniejszy ORP Puck) oraz odbiór obydwu okrętów.
Wprowadzone
do projektu Troompa zmiany obejmowały
głównie: powiększenie wymiarów i „wysmuklenie” kształtów kadłuba, zmianę
uzbrojenia i układu nadbudówek i masztów oraz rezygnację z samolotu pokładowego. Pozostałe różnice zostaną omówione
w dalszej części opisu.
Przyjęto
następujący podział dostaw:
- Holandia:
urządzenia napędowe i pomocnicze (skraplacze, wyparniki, wymienniki, pompy,
wentylatory, chłodnie, windy itp.), stal pancerna, urządzenia optyczne (w tym
kierowania ogniem), instalacje rurowe (rurociągi, armatura), wszelkie prace
montażowe;
- Polska:
stal konstrukcyjna (blachy poszycia i pokładów, kształtowniki, odlewy
konstrukcyjne itp.), uzbrojenie (działa 152 i 40 mm zakupione w Szwecji, nkm-y
13,2 mm i wt 550 mm zakupione we Francji), urządzenia elektrotechniczne
(generatory, silniki, kable, osprzęt), urządzenia radiotechniczne (radiostacje,
radionamiernik, telefonia wewnętrzna), wyposażenie kwatermistrzowskie.
Jednostka budowana była w stoczni Nederladsche Dok- en Scheepsbouw Mij w Amsterdamie. Stępkę pod okręt położono w sierpniu 1936 roku, wodowanie odbyło się w grudniu 1937, a odbiór końcowy w maju 1939 roku (planowano luty 1939, lecz opóźniły się niektóre dostawy leżące po polskiej stronie).
Teraz opis
podstawowych elementów okrętu.
Kadłub
W stosunku
do pierwotnego projektu Troompa, długość
kadłuba zwiększono o 14,0 m, szerokość o 1,1 m, a zanurzenie o 0,2 m. Ponieważ
jednak „wysmuklono” podwodną część kadłuba (zmniejszenie pełnotliwości),
wyporność standardowa wrosła jedynie o 390 t.
Napęd
Zastosowano
urządzenia napędowe identyczne do tych z Troompa.
Napęd składa się z:
- 4 kotłów
typu Yarrow po 14000 KM każdy w czterech kotłowniach;
- 2
zestawów turbin parowych typu Parsons po 28000 KM każdy, w dwu maszynowniach, z
których każda napędza jeden wał śrubowy.
Mimo,
że nasz okręt jest od Troompa cięższy
o 390 ts, to korzystniejsze kształty kadłuba pozwoliły – przy
zastosowaniu napędu tej samej mocy – osiągnięcie prędkości mniejszej
tylko o 0,2 w. Do prędkości „raportowej” zastosowano
– wyliczony na podstawie parametrów Troompa
współczynnik zwiększający 1,04.
Zasięg
okrętu jest całkowicie wystarczający do działań na Bałtyku i akwenach
przyległych.
Opancerzenie
W
miejsce zastosowanej na Troompie
kombinacji pasa burtowego o grubości 16 mm i wzdłużnej grodzi o grubości 20-30
mm, zamontowano jednolity pas burtowy o grubości 40 mm. Ujednolicono grubość
pokładu pancernego do 20 mm. Opancerzenie wież artylerii głównej jest
nieznacznie silniejsze, niż na Troompie.
Ogólnie, opancerzenie jest dość symboliczne, ale dla szybkiego okrętu tej
wielkości trudno wymyślić coś lepszego.
Uzbrojenie
W
roli artylerii głównej zastosowano działa Bofors 152,4/55 M1930 w wieżach identycznych
do tych z Gotlanda. Przy maksymalnej
elewacji 45o osiągają one donośność 24400 m.
Na
artylerię plot składają się działka Bofors 40/60 M1936 (donośność przy elewacji
45o 9800 m, a przy 90o 7100 m oraz francuskie nkm-y
Hotchkiss 13,2/76 M1929 (donośność przy elewacji 45o 7200 m, a przy
90o 4200 m). Praktyczną donośność pionową dla powyższych broni należy
przyjąć odpowiednio na 3700 m dla 40-stek i 1600 m dla nkm-ów.
Na
uwagę zasługuje silne uzbrojenie torpedowe. O ile, określanie przez Niemców
polskich niszczycieli typu Grom
epitetem „torpedokreuzer” miało charakter propagandowo-ironiczny, to w
przypadku tego okrętu, może to mieć realne uzasadnienie.
Sylwetka
Puck posiada stosunkowo niską
i dość harmonijną sylwetkę. Reszta jest kwestią gustu.
Do
wad prezentowanej jednostki można zaliczyć ciasnotę pomieszczeń napędu, słabą
stateczność oraz nienadzwyczajną dzielność morską. Biorąc jednak pod uwagę
przewidywany dla niej obszar operacyjny (głównie Bałtyk), są to słabości – moim
zdaniem – akceptowalne.
Puck, Poland light cruiser laid down 1936, launched 1937, completed 1939
(engine 1938)
Displacement:
4 041 t light;
4 177 t standard; 4 519 t normal; 4 793 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)
(479,43 ft / 472,44 ft)
x 44,29 ft x (15,75 / 16,45 ft)
(146,13 m / 144,00 m) x
13,50 m x (4,80 / 5,01 m)
Armament:
6 - 5,98" / 152 mm 55,0
cal guns - 101,41lbs / 46,00kg shells, 120 per gun
Quick firing guns in turret on barbette
mounts, 1930 Model
3 x Twin mounts on centreline ends, majority
forward
1 raised
mount - superfiring
6 - 1,57" / 40,0 mm
60,0 cal guns - 2,05lbs / 0,93kg shells, 600 per gun
Anti-air guns in deck mounts, 1936 Model
2 x Twin mounts on sides amidships
1 x Twin mount on centreline, aft deck aft
1 raised
mount
8 - 0,52" / 13,2 mm
76,0 cal guns - 0,11lbs / 0,05kg shells, 2 500 per gun
Machine guns in deck mounts, 1925 Model
4 x Twin mounts on sides, evenly spread
4 double
raised mounts
Weight of broadside 617 lbs
/ 280 kg
Main Torpedoes
12 - 21,7" / 550 mm,
27,17 ft / 8,28 m torpedoes - 1,892 t each, 11,353 t total
In 4 sets of deck
mounted side rotating tubes
Armour:
- Belts: Width (max) Length
(avg) Height (avg)
Main: 1,57" / 40 mm 311,68 ft / 95,00 m 7,87 ft
/ 2,40 m
Ends: Unarmoured
Main Belt covers 101% of normal length
Main belt does not fully cover magazines and
engineering spaces
- Gun armour: Face (max) Other gunhouse (avg) Barbette/hoist
(max)
Main: 0,98" / 25 mm 0,79" / 20 mm 0,98"
/ 25 mm
- Armoured deck - single deck:
For and Aft decks:
0,79" / 20 mm
- Conning towers: Forward
0,98" / 25 mm, Aft 0,79" / 20 mm
Machinery:
Oil fired boilers,
steam turbines,
Geared drive, 2 shafts,
56 000 shp / 41 776 Kw = 33,30 kts
Range 4 500nm at
15,00 kts
Bunker at max
displacement = 616 tons
Complement:
275 - 358
Cost:
£2,307 million / $9,230
million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament: 243 tons,
5,4%
- Guns: 198 tons, 4,4%
- Weapons: 45 tons, 1,0%
Armour: 383 tons, 8,5%
- Belts: 157 tons, 3,5%
- Armament: 51 tons, 1,1%
- Armour Deck: 166 tons, 3,7%
- Conning Towers: 10 tons, 0,2%
Machinery: 1 533
tons, 33,9%
Hull, fittings &
equipment: 1 859 tons, 41,1%
Fuel, ammunition &
stores: 478 tons, 10,6%
Miscellaneous weights:
23 tons, 0,5%
- On freeboard deck: 23 tons
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
3 518 lbs / 1 596 Kg = 32,8 x 6,0
" / 152 mm shells or 0,5 torpedoes
Stability (Unstable if
below 1.00): 1,01
Metacentric height 1,5
ft / 0,5 m
Roll period: 15,2
seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 71 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,60
Seaboat quality (Average = 1.00): 1,09
Hull form characteristics:
Hull has rise forward
of midbreak,
a normal bow and a cruiser stern
Block coefficient
(normal/deep): 0,480 / 0,487
Length to Beam Ratio:
10,67 : 1
'Natural speed' for
length: 21,74 kts
Power going to wave
formation at top speed: 60 %
Trim (Max stability =
0, Max steadiness = 100): 65
Bow angle (Positive =
bow angles forward): 17,15 degrees
Stern overhang: -1,64
ft / -0,50 m
Freeboard (% = length
of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 22,00%, 22,64 ft /
6,90 m, 20,01 ft / 6,10 m
- Forward deck: 40,00%, 20,01 ft / 6,10
m, 20,01 ft / 6,10 m
- Aft deck: 26,00%, 12,14 ft / 3,70 m, 12,14 ft / 3,70 m
- Quarter deck: 12,00%, 12,14 ft /
3,70 m, 12,14 ft / 3,70 m
- Average freeboard: 17,25 ft / 5,26 m
Ship tends to be wet
forward
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 126,1%
- Above
water (accommodation/working, high = better): 144,0%
Waterplane Area:
13 694 Square feet or 1 272 Square metres
Displacement factor
(Displacement / loading): 106%
Structure weight / hull
surface area: 79 lbs/sq ft or 387 Kg/sq metre
Hull strength
(Relative):
- Cross-sectional: 0,94
-
Longitudinal: 1,93
- Overall:
1,01
Cramped machinery,
storage, compartmentation space
Excellent accommodation
and workspace room
Ship has slow, easy
roll, a good, steady gun platform