WIELKA KOLUMBIA – ROZWÓJ W LATACH 1919-1932
Korzystając
z tego, że z powodu Wielkiego Kryzysu, niewiele jest tematów okrętowych, a
także z uwagi na to, że kolumbijski cykl (1919-45) doszedł do półmetka,
spróbuję przedstawić zmiany, jakie zaszły w Federacji w latach 1919-32 oraz jej
aktualny potencjał militarny.
Demografia
W
latach 1919-32 populacja Wielkiej Kolumbii wzrosła z 19 170 607 do 29 761
533 osób. Stanowi to przyrost o 55,2%, czyli średniorocznie 4,25%. Dużo to, czy
mało? Dla porównania, przyrost naturalny Polski w latach 1921-31 wyniósł średniorocznie
1,81%, czyli Kolumbia wygląda na tym tle dość dobrze. Trzeba jednak mieć na
względzie fakt, że przyrost ten nie był równomierny i napędzał go głównie trend
obserwowany w większych miastach, z rozwijającym się przemysłem; w interiorze
utrzymywał się na niższym poziomie. Najważniejsze przyczyny przyrostu to: ogólny wzrost
dobrobytu, poprawa w dziedzinie ochrony zdrowia i higieny, a także działania w
kierunku upowszechnienia edukacji.
Pod
względem etnicznym, nie nastąpiły większe zmiany i aktualnie podział wygląda
tak:
-
Kreole (potomkowie Europejczyków) 16,3%,
-
Metysi (potomkowie Europejczyków i Indian) 51,1%,
-
Indianie (ludność autochtoniczna) 20,1%,
-
Murzyni (potomkowie afrykańskich niewolników) 7,4%,
-
Zambos (potomkowie Murzynów i Indian) 3,8%,
-
inni (głównie Mulaci, Hindusi i Żydzi) 1,3%.
Pod
względem wyznaniowym, zaszły również niewielkie zmiany, podział prezentuje się
następująco:
-
katolicyzm 79,1%,
-
protestantyzm 12,8%,
-
religie plemienne 5,1%,
-
inne (głównie hinduizm, judaizm, islam) 1,1%,
-
brak wyznania 1,9%.
Poniżej
największe miasta i ich populacje:
-
Lima 1 789 702,
-
Bogota 1 282 309,
-
Caracas 900 287,
-
Maracaibo 525 904,
-
Medellin 434 904,
-
Quito 407 208,
-
Trujillo 390 283,
-
Guayaquil 382 914,
-
Panama 377 188,
-
Cali 362 137,
-
Cartagena 360 255,
-
Callao 335 074,
-
Arequipa 332 962,
-
Santa Cruz 321 101,
-
Valencia 317 160,
-
La Paz 313 248,
-
El Alto 292 163,
-
Cúcuta 284 080.
Bogactwa
naturalne
Odkryto
nowe zasoby ropy naftowej w Ekwadorze i Kolumbii. Wydobycie w Ekwadorze już
uruchomiono, w Kolumbii trwają prace w tym kierunku.
Rozpoczęto
wydobycie gazu ziemnego w rejonie Maracaibo.
Energetyka
Rozwój
przemysłu, dynamiczny wzrost zaludnienia miast oraz ogólny postęp
technologiczny, nie mógł się obyć bez istotnego zwiększenia produkcji energii
elektrycznej. W latach 1919-32 zbudowano dwie duże i cztery mniejsze elektrownie
węglowe, jedną średnią gazową oraz dwie duże, dwie średnie i osiem małych
elektrowni wodnych. Na etapie budowy znajdują się:
-
jedna duża i jedna mniejsza elektrownia węglowa;
-
jedna duża elektrownia gazowa;
-
jedna wielka; jedna duża i siedem mniejszych elektrowni wodnych.
Ogólnie,
produkcja energii elektrycznej w latach 1919-32 wzrosła ponad 9-krotnie.
Przemysł
Prócz
związanych z obronnością zakładów przemysłowych, o których pisałem w biuletynach,
powstało sporo innych, przeważnie średniej i mniejszej wielkości. Reprezentują
one głównie przemysł chemiczny (przetwórstwo ropy naftowej i gazu, w tym jedna duża
rafineria), spożywczy (przetwórstwo ryb i owoców morza, cukrownie, destylarnie,
chłodnie cytrusów), maszynowy (produkcja statków rybackich, narzędzi i maszyn
rolniczych), sukiennictwo, przemysł drzewny i materiałów budowlanych.
Korzystną
tendencją jest zmniejszanie się udziału kapitałów zagranicznych w przemyśle;
spadł on w latach 1919-32 z 43% do 29%.
Rolnictwo,
leśnictwo i rybołówstwo
W
rolnictwie zanotowano wyraźny wzrost o charakterze przeważnie intensywnym
(wzrost plonów bez rozszerzania areału), został on umożliwiony przez coraz
powszechniejsze zastosowanie maszyn rolniczych i nawozów (oczywiście tylko w
większych gospodarstwach typu latyfundiów). W hodowli zanotowano jeszcze
większy wzrost, ale o charakterze raczej ekstensywnym (zwiększenie powierzchni
pastwisk).Tak w rolnictwie, jak i w hodowli, coraz większe znaczenie uzyskuje
sztuczne nawadnianie.
W
leśnictwie istotnego wzrostu nie zaobserwowano; drewno, jako materiał budowlany
i narzędziowy traci na znaczeniu.
Nastąpił
dalszy wzrost ilości poławianych ryb oraz owoców morza. Niewiele wzrosły
przychody z koncesji rybackich.
Transport
i infrastruktura
Sieć
drogowa nadal jest niezbyt rozwinięta; głównym powodem są niekorzystne warunki
terenowe. Niemniej, w latach 1919-32, łączna długość sieci drogowej wzrosła ze
153 540 do 253 340 km, w tym dróg bitych z 64 490 do 105 700 km, daje to
gęstość 0,053 km/km2. Znaczna część dróg jest przejezdna tylko
sezonowo. W trakcie budowy znajduje się tzw. trasa karaibsko-andyjsko-pacyficzna,
o planowanym przebiegu: Caracas – Maracaibo – Cartagena – Medellin – Bogota – Cali
– Quito – Guayuquil – Trujillo – Lima – Arequipa. Planowana jej długość (bez odgałęzień)
to circa 7 100 km. Dotychczas zbudowano circa 4 180 km tej trasy (ok. 59%), ale
najtrudniejsze technicznie odcinki albo są dopiero w budowie, albo jeszcze nie
zostały w ogóle rozpoczęte.
Procentowo,
lepiej wygląda rozwój transportu kolejowego. Długość linii kolejowych wydłużyła
się z 3 100 do 8 890 km, co daje wzrost prawie 3-krotny, ale aktualna
jej gęstość (0,003 km/km2) nadal jest niewielka (dla porównania w
dzisiejszej Polsce 0,063, w Rosji i Australii 0,005). Odpowiednikiem drogowej
trasy karaibsko-andyjsko-pacyficznej ma być przebiegająca podobnie magistrala
kolejowa o długości (bez odgałęzień) ok. 8 090 km. Zaawansowanie jej
budowy (z uwzględnieniem wcześniej istniejących odcinków) nie przekracza aktualnie
28%.
Nadal
wielkie znaczenie ma transport morski. Istotnej rozbudowie poddano duże porty w
Callao, Cartagenie i Maracaibo. Podniesiono rangę i przepustowość, lokalnych dawniej przystani, w
Manta, Paracas, Chimbote, Matarani i Puerto Grau. Nie zmniejsza się rola
transportu rzecznego.
Dość
dynamicznie rozwija się transport lotniczy. Funkcjonują trzy międzynarodowe
porty lotnicze w Panamie (przez Hawanę do Miami), Caracas (na Curaçao) i
Limie (przez Arequipę, La Paz, Sucre, Saltę, Cordobę do Buenos Aires) oraz 16 krajowych (Cumaná, Maracaibo, Ciudad Bolívar,
Cúcuta,
Cartagena, Medellin, Bogota, Cali, Quito, Guayaquil, Trujillo, Cuzco, Iquitos, Arequipa,
La Paz, Sucre, Santa Cruz).
Długość rurociągów
przesyłowych ropy i gazu ziemnego wzrosła 4-krotnie.
Dynamicznie wzrosła
długość przesyłowych linii energetycznych; ze stu kilkudziesięciu do kilku
tysięcy km.
Edukacja
We
wszystkich krajach związkowych wprowadzono obowiązek edukacji do 16 roku życia.
Nadal są jednak obszary, gdzie nawet dawne przepisy (obowiązek edukacji do 14
roku życia) nie są przestrzegane. Jednakże ogólnie da się zaobserwować znaczy
postęp. Wskaźnik alfabetyzacji nadal wykazuje znaczne różnice w poszczególnych
Republikach, ale średnio podniósł się z 48,1% do 56,8%. Co ważne, zmniejszyła
się różnica pod względem płci; analfabetami jest obecnie 28,3% mężczyzn i 58,1%
kobiet.
Liczba szkół wyższych wzrosła o 6 (1 handlowa, 2 techniczne i 3 seminaria nauczycielskie), co stanowi wzrost o 15%, jednakże liczba studentów wzrosła aż o 63%.
Służba
zdrowia i opieka społeczna
Służba
zdrowia nadal słabo rozwinięta, ale widać znaczącą poprawę. Liczba lekarzy na 1000
mieszkańców wzrosła z 0,35 do 0,86. Prócz tego, zorganizowano na terenie całej
Federacji ponad 3 100 punktów felczersko-położniczych. Dysponując bardzo
skromnym wyposażeniem, oraz mocno zaangażowaną, choć często niezbyt
wykwalifikowaną kadrą, przyczyniły się one w dużej mierze do spadku odsetka
śmiertelności, szczególnie wśród dzieci do 1-go roku życia.
System
emerytalno-rentowy nie uległ zmianom, ale zwiększył się zakres jego obowiązywania.
Aktualnie, ubezpieczeniem emerytalnym objęte jest ok. 10,5% zatrudnionych, a
zdrowotnym ok. 14,1% zatrudnionych. Od połowy roku 1930, wprowadzono zasiłki
dla bezrobotnych. Nie są jednak powszechne, a obejmują jedynie tych, którzy:
-
byli zatrudnieni w okresie do 31.12.1930 w sposób ciągły przez co najmniej 3
lata (w administracji rządowej i samorządowej, w tym w siłach zbrojnych co
najmniej 2 lata);
-
uzyskali na skutek ukończenia szkoły, lub praktyki uznane kwalifikacje.
Dla
pozostałych bezrobotnych wdrożono program robót publicznych.
Siły
zbrojne
W
wojskach lądowych struktura nie uległa żadnym zmianom. Aktualnie, w wojskach
operacyjnych służy ok. 232 000 żołnierzy, a w wojskach terytorialnych ok.
49 000. Na co dzień oddziały terytorialne są skadrowane, a ich personel
odbywa okresowe ćwiczenia. Na stopie wojennej, liczebność wojsk zakłada się na
poziomie ok. 398 000 w wojskach operacyjnych i ok. 97 000 w terytorialnych
(zakres tzw. małej mobilizacji). Ogólny potencjał mobilizacyjny to ok.
1 980 000 osób.
Lotnictwo
podległe wojskom lądowym liczy ok. 190 samolotów w linii ( w tym ok. 140
bojowych) i mniej, więcej połowę z tego
w rezerwie.
Kryzys
wymusił w siłach lądowych i lotnictwie armii
wprowadzenie pewnych oszczędności, ale nie są one tak daleko idące, jak
w MW.
Siły
marynarki wojennej omówię poniżej.
Marynarka
wojenna
Jako
całość, obejmuje obecnie 85 jednostek morskich, o łącznej wyporności 116 197
tn oraz 42 jednostki rzeczne, o łącznej wyporności 6 950 tn. Liczba czynnego
personelu wynosi:
-
w komponencie morskim 16 821 osób, w tym pływającego 9 345 osób;
-
w komponencie rzecznym 1 373 osoby, w tym pływającego 858 osób.
Lotnictwo
morskie liczy 116 maszyn (nie licząc szkolnych, transportowych, łącznikowych i
innych nie uzbrojonych).
Artyleria
nadbrzeżna liczy:
-
na stanowiskach 232 działa i km, w tym 40 o kalibrach ³ 100 mm;
-
w arsenałach 132 działa i km, w tym 2 o kalibrach ³ 100 mm.
Budżet
MW w latach 1919-32 wzrósł z $12.250.538 do $56.283.543 (maksymalnie w roku
1929 $63.956.322). Nakłady na budowę nowych okrętów wyniosły w latach 1919-32 $100.379.490.
Wydatki na modernizacje/przebudowy wyniosły w tym okresie łącznie $5.706.878.
Zakupiono w tym czasie okręty i uzbrojenie za kwotę łączną $1.546.269.
Perspektywy
Kryzys
w Wielkiej Kolumbii, wg wszelkich prognoz, jest już na etapie przesilenia. Od
następnego (1933) roku prognozuje się wzrost; wg różnych źródeł, na poziomie 3-9%.
Odkrycie i uruchomienie eksploatacji nowych pól naftowych, może te
przewidywania zmienić na plus.
W
związku z powyższym, oczekuje się, że w roku 1933, budżet MW może wrócić do
poziomu z roku 1929, lub niewiele niższego. Pozwoli to – przede wszystkim – na
przywrócenie dawnej intensywności działań szkoleniowych, tak we flocie, jak i w
lotnictwie MW. Jeśli wszystko ułoży się zgodnie z przewidywaniami, to i
budownictwo okrętów przypomni sobie najlepsze lata 1927-29.
