Modernizacja pancernika typu Tadeusz Kościuszko 1937 (1 szt.)
Pomysłodawcą
tematu jest kolega Darek. Niestety, pomimo mojej prośby, nie skontaktował się
ze mną i w rezultacie – za wyjątkiem „suchego” pomysłu – całość opracowania
spadła na mnie. Muszę zaznaczyć, że pewnej pomocy udzielił mi – poproszony o to
przeze mnie – kolega ŁK, opiniując przyjęte rozwiązania.
Na
mocy postanowień traktatu wersalskiego, należący do typu Helgoland niemiecki pancernik Ostfriesland
przypadł USA. Miał zostać wykorzystany jako okręt-cel dla lotnictwa, ale na
skutek zabiegów polskich władz, został ostatecznie przekazany Polsce. Oficjalne
przekazanie odbyło się na początku roku 1921. Ponieważ na polskim wybrzeżu nie
było ówcześnie portu zdolnego do przyjęcia okrętu tej wielkości, a
stacjonowanie w porcie gdańskim z przyczyn politycznych nie wchodziło w grę,
zawarto z władzami francuskimi porozumienie, na mocy którego, okręt miał
czasowo bazować we francuskim porcie Brest. Jednostka przybyła do tej bazy w
połowie 1921 roku z mieszaną amerykańsko-francusko-polską załogą. Do końca tego
roku prowadzono na okręcie prace remontowe i konserwacyjne o ograniczonym
zakresie, z udziałem przedstawicieli Sekcji MW przy polskim MSW. W lutym 1922
roku uznano, że okręt odzyskał sprawność bojową, w związku z czym, odbyło się
na nim podniesienie polskiej bandery i nadanie jednostce nazwy Tadeusz Kościuszko. Pierwszym polskim
dowódcą okrętu został kmdr Witold Panasewicz. W Breście Kościuszko bazował do końca sierpnia 1926 roku; okres ten
wykorzystano na sukcesywne kompletowanie i szkolenie polskiej załogi. W
dziewiczy rejs (pod całkowicie polską załogą i dowództwem kmdra por. Adama
Mohuczego) okręt wypłynął na początku września 1926 roku, kierując się do
odpowiednio już przygotowanego portu wojennego Gdynia-Oksywie. W tymże roku
został oficjalnie okrętem flagowym PMW. W roku 1930 dowódcą Kościuszki został kmdr por. Karol Korytowski.
Ponieważ w połowie lat 30-tych okręt nie spełniał wymogów współczesnego pola
walki na morzu, podjęto decyzję o jego gruntownej modernizacji. Prace
modernizacyjne we francuskiej stoczni Arsenal de Brest rozpoczęły się w lipcu
1935 roku i trwały do listopada 1937 roku. Poniżej szczegółowy opis modernizacji.
Kadłub
Przebudowano
dziobnicę oraz zlikwidowano uskoki burt, związane z lokalizacją kazamat.
Częściowo zmieniono układ pomieszczeń wewnętrznych kadłuba. Przebudowano
całkowicie nadbudówki, kominy i maszty. Przebudowano istniejące barbety dział
305 mm, dostosowując je do nowo montowanej artylerii głównej i średniej.
Napęd
Wymieniono
całkowicie istniejące urządzenia napędowe, montując w ich miejsce:
- 4
kotły typu Guyot du Temple (typu identycznego do zamontowanych na krążownikach
Foch i Dupleix) o mocy 15000 KM każdy, w czterech kotłowniach;
- 3
zestawy turbin parowych typu Rateau-Bretagne w trzech maszynowniach.
Uzbrojenie
Zdemontowano
całkowicie istniejące uzbrojenie, instalując:
-
2xIVx330/50 M.1931 (identyczne do zamontowanych na Dunkerque), przy elewacji 35o donośność pociskiem APC
560,00 kg wynosi 41700 m, a przebijalność pancerza na dystansie 23000 m 342 mm;
-
4xIIIx152/55 M.1930/36 (identyczne do zamontowanych ostatecznie na Richelieu), przy elewacji 45o
donośność pociskiem SAP 56,00 kg wynosi 26700 m, przebijalność pancerza na
dystansie 10000 m 121 mm, a przy elewacji 75o donośność pionowa
pociskiem AA 47,00 kg wynosi 13100 m;
-
8xIIx90/50 M.1926/30, (identyczne do zamontowanych ostatecznie na Jean Bart), przy elewacji 45o
donośność pociskiem HE 9,51 kg wynosi 15400 m, a przy elewacji 80o
donośność pionowa pociskiem HE 9,51 kg wynosi 10600 m;
-
4xIIx40/60 M.1936 (Bofors), przy elewacji 85o donośność pionowa
pociskiem HE 0,93 kg wynosi 7200 m;
-
8xIx25/64 M.1932 (Bofors), przy elewacji 85o donośność pionowa
pociskiem HE 0,24 kg wynosi 4700 m.
Zamontowano
także dwa zespoły dalocelowników o bazach 6,0 i 5,5 m. Ponadto, wieże artylerii
głównej posiadają dalmierze o bazie 12,0 m, a wieże artylerii średniej o bazie
7,2 m.
Opancerzenie
Zlikwidowano
opancerzenie zdemontowanej artylerii kazamatowej. Skrócono główny burtowy pas
pancerny do długości pomiędzy skrajnymi barbetami artylerii głównej. Pogrubiono
główny pokład pancerny do 100 mm oraz zamontowano dodatkowy „ochronny” pokład
pancerny o grubości 25 mm ze skosami o grubości 40 mm. Zamontowano gródź
przeciwtorpedową o grubości 75 mm.
Inne
Całkowicie
wymieniono wyposażenie radiowe i nawigacyjne. Wymieniono kutry motorowe i
szalupy, a także zamontowano, nieistniejące wcześniej tratwy ratunkowe.
Koszt
modernizacji wyniósł 47,6% wartości identycznego okrętu nowego.
Zakres
dostaw polskich obejmował: stal konstrukcyjną, rurociągi i armaturę paliwową,
wodną i parową, urządzenia, kable i osprzęt elektrotechniczny, urządzenia
radiowe, sprzęt ratunkowy, wyposażenie kwatermistrzowskie oraz (zakupione w
Szwecji) działka 40 i 25 mm i (zakupiony w Holandii) sprzęt optyczny.
Wartościowo, zakres ten wynosił 10,4% kosztu modernizacji.
W
efekcie modernizacji:
- zanurzenie
okrętu zmniejszyło się z 8,68 do 8,53 m, a wyporność z 22808 do 22303 tn;
-
prędkość maksymalna wzrosła z 20,5 do 25,18 w, a zasięg z 5500 Mm przy 10 w. do
6700 Mm przy 12 w.
Niestety,
dzielność morska Kościuszki jest
niezbyt zadowalająca. Powodem są dość archaiczne, niekorzystne kształty kadłuba
oraz stosunkowo niska wolna burta. Te same powody, uniemożliwiają uzyskanie
większej prędkości maksymalnej; podniesienie mocy maszyn zmusiłoby do osłabienia
uzbrojenia i/lub opancerzenia oraz skutkowałoby pogorszeniem – i tak słabej
dzielności morskiej – nie dając w zamian istotnego wzrostu prędkości.
Teraz
pozwolę sobie na subiektywną ocenę okrętu po modernizacji. W zakresie siły ognia,
przeważa on nad niemieckimi Scharhorstami
(salwa burtowa 4480 v 2970 kg), a ustępuje rosyjskim Gangutom (salwa burtowa 4480 v 5651 kg). W kwestii opancerzenia,
lekko ustępuje Scharnhorstom (300 v
350 mm), ale zdecydowanie przeważa nad Gangutami
(300 v 225 mm). Prędkościowo jest znacznie wolniejszy od Scharnhorstów (25,2 v 32,0), ale szybszy od Gangutów (25,2 v 23,0). Ogólnie można powiedzieć, że jest to okręt
„z tej samej półki” co Scharnhost,
czy Gangut i wynik starcia z nimi
jest kwestią otwartą. Osobiście, z uwagi na dość przestarzałe systemy
kierowania ogniem Gangutów, wolałbym
walczyć z nimi, niż ze Scharnhorstami.
Na marginesie podam, że trzy ze zdemontowanych z okrętu wież 305 mm zamontowano na Helu. Problemy z pozyskaniem odpowiedniej amunicji sprawiły, że pozostałe 6 armat zostało zmagazynowane, jako zapas dla tych zamontowanych.
Link do obrazka: https://megawrzuta.pl/download/6482833953b96cc241bac5c41b0818af.html
Tadeusz Kościuszko, Poland battleship laid down 1908, launched 1909,
completed 1911, modernized 1937 (engine 1936)
Displacement:
19 969 t light;
21 453 t standard; 22 303 t normal; 22 984 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)
(555,51 ft / 546,26 ft)
x 93,50 ft x (27,99 / 28,66 ft)
(169,32 m / 166,50 m) x
28,50 m x (8,53 / 8,73 m)
Armament:
8 - 12,99" / 330 mm
50,0 cal guns - 1 234,59lbs / 560,00kg shells, 120 per gun
Breech loading guns in turret on barbette
mounts, 1931 Model
2 x 4-gun mounts on centreline ends, evenly
spread
12 - 5,98" / 152 mm
55,0 cal guns - 123,46lbs / 56,00kg shells, 300 per gun
Quick firing guns in turret on barbette
mounts, 1930/36 Model
4 x 3-gun mounts on sides, evenly spread
16 - 3,54" / 90,0 mm
50,0 cal guns - 20,97lbs / 9,51kg shells, 600 per gun
Dual purpose guns in deck and hoist mounts,
1926/30 Model
8 x Twin mounts on sides, evenly spread
8 raised
mounts
8 - 1,57" / 40,0 mm
60,0 cal guns - 2,05lbs / 0,93kg shells, 1 500 per gun
Anti-air guns in deck mounts, 1936 Model
2 x Twin mounts on sides, aft deck forward
2 raised
mounts
2 x Twin mounts on centreline, evenly spread
2 double
raised mounts
8 - 0,98" / 25,0 mm
64,0 cal guns - 0,53lbs / 0,24kg shells, 3 000 per gun
Anti-air guns in deck mounts, 1932 Model
8 x Single mounts on sides, evenly spread
8 double
raised mounts
Weight of broadside 10 800
lbs / 4 899 kg
Armour:
- Belts: Width (max) Length
(avg) Height (avg)
Main: 11,8" / 300 mm 321,52 ft / 98,00 m 16,08
ft / 4,90 m
Ends: Unarmoured
Main Belt covers 91% of normal length
Main
belt does not fully cover magazines and engineering spaces
- Torpedo Bulkhead - Additional
damage containing bulkheads:
2,95"
/ 75 mm 321,52 ft / 98,00 m 26,90 ft / 8,20 m
Beam between torpedo
bulkheads 68,57 ft / 20,90 m
- Gun armour: Face (max) Other gunhouse (avg) Barbette/hoist
(max)
Main: 11,8" / 300 mm 5,91" / 150 mm 11,8"
/ 300 mm
2nd: 3,94" / 100 mm 1,97" / 50 mm 3,94"
/ 100 mm
3rd: 0,98" / 25 mm 0,98" / 25 mm 0,98"
/ 25 mm
- Armoured deck - multiple
decks:
For and Aft decks:
4,92" / 125 mm
- Conning towers: Forward
11,81" / 300 mm, Aft 3,94" / 100 mm
Machinery:
Oil fired boilers,
steam turbines,
Geared drive, 3 shafts,
60 000 shp / 44 760 Kw = 25,18 kts
Range 6 700nm at
12,00 kts
Bunker at max
displacement = 1 531 tons
Complement:
912 - 1 186
Cost:
£1,000 million / $3,999
million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament: 2 790
tons, 12,5%
- Guns: 2 790 tons, 12,5%
Armour: 7 960
tons, 35,7%
- Belts: 2 760 tons, 12,4%
- Torpedo bulkhead: 945 tons, 4,2%
- Armament: 1 494 tons, 6,7%
- Armour Deck: 2 493 tons, 11,2%
- Conning Towers: 269 tons, 1,2%
Machinery: 1 683
tons, 7,5%
Hull, fittings &
equipment: 7 535 tons, 33,8%
Fuel, ammunition &
stores: 2 334 tons, 10,5%
Miscellaneous weights:
0 tons, 0,0%
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
28 476 lbs / 12 917 Kg = 26,0 x
13,0 " / 330 mm shells or 4,4 torpedoes
Stability (Unstable if
below 1.00): 1,10
Metacentric height 5,4
ft / 1,7 m
Roll period: 16,9
seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 74 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,61
Seaboat quality (Average = 1.00): 1,05
Hull form characteristics:
Hull has a flush deck,
a normal bow and a round stern
Block coefficient
(normal/deep): 0,546 / 0,550
Length to Beam Ratio:
5,84 : 1
'Natural speed' for
length: 23,37 kts
Power going to wave
formation at top speed: 55 %
Trim (Max stability =
0, Max steadiness = 100): 70
Bow angle (Positive =
bow angles forward): 20,90 degrees
Stern overhang: 0,98 ft
/ 0,30 m
Freeboard (% = length
of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 22,00%, 21,65 ft /
6,60 m, 18,04 ft / 5,50 m
- Forward deck: 28,00%, 18,04 ft / 5,50
m, 17,06 ft / 5,20 m
- Aft deck: 31,00%, 17,06 ft / 5,20 m, 17,39 ft / 5,30 m
- Quarter deck: 19,00%, 17,39 ft /
5,30 m, 17,39 ft / 5,30 m
- Average freeboard: 17,85 ft / 5,44 m
Ship tends to be wet
forward
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 100,3%
- Above
water (accommodation/working, high = better): 128,9%
Waterplane Area:
35 516 Square feet or 3 300 Square metres
Displacement factor
(Displacement / loading): 99%
Structure weight / hull
surface area: 184 lbs/sq ft or 898 Kg/sq metre
Hull strength
(Relative):
-
Cross-sectional: 0,94
-
Longitudinal: 1,89
- Overall:
1,01
Adequate machinery,
storage, compartmentation space
Excellent accommodation
and workspace room
Ship has slow, easy
roll, a good, steady gun platform
