Chińskie krążowniki lotnicze typu Sun Zi 1933 (2 jednostki)
Przypominam, że pomysłodawcą całego chińskiego cyklu jest kolega Hrotgar. Ten konkretny projekt jest mojego pomysłu, ale jego koncepcja została z kolegą Hrotgarem uzgodniona.
Częściowo uginając się pod krytyką,
zarzucającą chińskiej flocie brak lotnictwa zaokrętowanego, opracowałem projekt
krążownika lotniczego, trochę podobnego do późniejszego szwedzkiego Gotlanda i w pewnym sensie do przebudowanych
japońskich Mogami i Tone. Głównym zadaniem krążowników typu Sun Zi jest prowadzenie rozpoznania
powietrznego na rzecz własnych zespołów okrętów artyleryjskich i artyleryjsko-torpedowych.
W założeniach wygląda to tak:
- krążownik(i) lotniczy towarzyszy
zespołowi okrętów, operujących poza zasięgiem własnego lotnictwa lądowego,
wysyłając w powietrze po trzy wodnosamoloty jednocześnie;
- kursy tych maszyn mają formę wachlarza,
obejmując obszary circa +/- 45o
od generalnego kursu zespołu;
- po wykryciu okrętów npla podejmowana jest decyzja: albo zespół idzie do starcia, albo się wycofuje;
- w pierwszym przypadku, krążownik
lotniczy pozostaje z tyłu, nadal prowadząc rozpoznanie, ewentualnie korygując
ogień własnych okrętów, lub w sprzyjających warunkach atakując bombami okręty
wroga;
- w drugim przypadku, krążownik
lotniczy wycofuje się wraz z całym zespołem.
Jak z powyższego wynika, prezentowany
okręt nie jest przeznaczony do walki artyleryjskiej w linii. Zamontowana na nim
artyleria 6” ma charakter raczej samoobronny na wypadek, gdyby pozostający poza
głównym polem walki okręt został przydybany przez jakiś zabłąkany niszczyciel
czy lekki krążownik wroga. W ostatecznej potrzebie, można użyć tej jednostki –
po usunięciu wodnosamolotów – jako typowego lekkiego krążownika. W takim
przypadku, niezbyt silną artylerię kompensuje dobre opancerzenie.
Teraz trochę o organizacji ruchu
lotniczego na tym okręcie. Ma on charakter okrężny i przeciwny do ruchu wskazówek
zegara. W pewnym uproszczeniu, wygląda to tak:
- samolot woduje w pobliżu rufy, jest
podnoszony przez żuraw i umieszczany pomiędzy katapultami;
- po złożeniu skrzydeł, jest
przetaczany na podnośnik rufowy i opuszczany do hangaru;
- w hangarze sukcesywnie przetaczany
jest w kierunku dziobu, przechodząc w tym czasie przegląd techniczny i
ewentualne drobne naprawy oraz tankowanie i uzbrajanie;
- potem jest podnoszony na pokład
dziobowym podnośnikiem i sukcesywnie przetaczany w kierunku rufy;
- w końcowym etapie, skrzydła zostają
rozłożone, żuraw umieszcza samolot na katapulcie i następuje start.
Krótka charakterystyka zaokrętowanych
na okręcie wodnosamolotów Hawker Osprey
II:
- jest to pływakowa wersja samolotów Hawker
Hart;
- załoga 2 osoby;
- wymiary: długość 9,72 m, rozpiętość 11,29 m (po złożeniu skrzydeł 7,17 m), wysokość 3,79 m;
- masa własna 1544 kg, masa startowa
2526 kg;
- silnik rzędowy 630 KM, prędkość
maksymalna 235 km/h, prędkość wznoszenia 5,9 m/s, pułap maksymalny 6300 m,
zasięg 373 Mm, długotrwałość lotu ok. 3 godz;
- uzbrojenie: 2xIx7,62 mm, 100 kg
bomb.
Amerykanie proponowali swoje maszyny Vought
O3U-2 Corsair, nie miały one
jednak składanych skrzydeł i ich liczba musiałaby zostać ograniczona do 6-8.
Wybór maszyn brytyjskich świadczy o zwiększającej się samodzielności chińskich
decydentów.
Opis
techniczny okrętu.
Kadłub
Niezbyt typowy dla ówczesnych rozwiązań; szeroka pawęż rufowa
jest konsekwencją umiejscowienia hangaru. Z kolei wysoka wolna burta jest
efektem umieszczenia hangaru nad maszynowniami.
Napęd
Osiem kotłów Yarrow w czterech kotłowniach i dwa zespoły
turbin parowych Parsons z przekładniami. Prędkość maksymalna jednostki nie jest – jak na
krążownik – imponująca, ale umożliwia swobodne zespołowe operowanie zgodnie z
przyjętymi założeniami.
Uzbrojenie
- 2xIIIx6"/53
(15.2 cm) Mark 14,
przy elewacji maksymalnej 30o donośność pociskiem 47,60 kg wynosi
23130 m;
- 4xIx5"/25
(12.7 cm) Mark 13, przy elewacji 45o donośność pociskiem HC
24,43 kg wynosi 13260 m, a przy elewacji maksymalnej 85o donośność
pociskiem AAC o tej samej masie wynosi 8350 m;
- 2xIVx1.1"/75
(28 mm) Mark 1, przy
elewacji 41o donośność pociskiem HE 0,416 kg wynosi 6770 m, a przy
elewacji maksymalnej 90o donośność tym samym pociskiem wynosi 4790
m;
- 2xIx0,50”/90
(12,7 mm) M1921.
Do kierowania ogniem zamontowano dalocelownik optyczny o bazie 4,4 m.
Ponadto, każda wieża 152 mm posiada dalmierz optyczny o bazie 7,2 m.
Opancerzenie
Jak w raporcie. Podana tam grubość opancerzenia poziomego 64 mm jest
wartością uśrednioną. W rzeczywistości, okręt posiada główny pokład pancerny
(od przedniej ściany barbety dziobowej wieży 152 mm do tylnej ściany hangaru) o
grubości 51 mm oraz dodatkowy pokład pancerny nad hangarem o grubości 25 mm.
Wyposażenie lotnicze
Dziesięć wodnosamolotów Hawker Osprey
II (dane techniczno-taktyczne powyżej). Zapasy paliwa i amunicji dla 30
samolotolotów. Dwie parowe katapulty obrotowe, dwa podnośniki, żuraw o nośności
maksymalnej 6,0 t.
Inne
Dwie radiostacje dalekiego i dwie średniego zasięgu.
Nazwy okrętów nawiązują do starożytnych chińskich teoretyków
sztuki wojennej:
- Sun Zi –
孫子
– Sun Cy (VI-V w p.n.e.);
- Sun Bin – 孫臏 – Sun Bin (IV w p.n.e.).
Sun Zi, China aircraft cruiser laid down 1931, launched 1932, completed
1933 (engine 1932)
Displacement:
7 296 t light;
7 563 t standard; 8 612 t normal; 9 451 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)
(524,27 ft / 513,78 ft)
x 58,73 ft x (19,03 / 20,40 ft)
(159,80 m / 156,60 m) x
17,90 m x (5,80 / 6,22 m)
Armament:
6 - 5,98" / 152 mm 53,0
cal guns - 104,94lbs / 47,60kg shells, 150 per gun
Quick firing guns in turret on barbette
mounts, 1920 Model
2 x Triple mounts on centreline, evenly
spread
4 - 5,00" / 127 mm 25,0
cal guns - 53,99lbs / 24,49kg shells, 300 per gun
Dual purpose guns in deck mounts, 1921 Model
4 x Single mounts on sides, forward evenly
spread
8 - 1,10" / 28,0 mm
75,0 cal guns - 0,75lbs / 0,34kg shells, 1 800 per gun
Anti-air guns in deck mounts, 1929 Model
2 x 4 row quad mounts on centreline, evenly
spread
2 raised
mounts
2 - 0,50" / 12,7 mm 90,0
cal guns - 0,07lbs / 0,03kg shells, 3 500 per gun
Machine guns in deck mounts, 1921 Model
2 x Single mounts on sides, forward deck
centre
2 double
raised mounts
Weight of broadside 744 lbs
/ 337 kg
Armour:
- Belts: Width (max) Length
(avg) Height (avg)
Main: 4,02" / 102 mm 375,66 ft / 114,50 m 9,19
ft / 2,80 m
Ends: Unarmoured
Upper: 2,99" / 76 mm 190,62 ft / 58,10 m 16,08
ft / 4,90 m
Main Belt covers 112% of normal length
- Gun armour: Face (max) Other gunhouse (avg) Barbette/hoist (max)
Main: 0,98" / 25 mm 0,51" / 13 mm 0,98"
/ 25 mm
2nd: 0,79" / 20 mm -
-
- Armoured deck - multiple decks:
For and Aft decks:
2,52" / 64 mm
- Conning towers: Forward 2,99" / 76 mm, Aft 0,00" / 0 mm
Machinery:
Oil fired boilers,
steam turbines,
Geared drive, 2 shafts,
54 000 shp / 40 284 Kw = 30,37 kts
Range 8 200nm at
15,00 kts
Bunker at max
displacement = 1 888 tons
Complement:
446 - 581
Cost:
£2,453 million / $9,812
million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament: 212 tons,
2,5%
- Guns: 212 tons, 2,5%
Armour: 1 951
tons, 22,7%
- Belts: 997 tons, 11,6%
- Armament: 50 tons, 0,6%
- Armour Deck: 877 tons, 10,2%
- Conning Tower: 27 tons, 0,3%
Machinery: 1 594
tons, 18,5%
Hull, fittings &
equipment: 3 210 tons, 37,3%
Fuel, ammunition &
stores: 1 316 tons, 15,3%
Miscellaneous weights:
329 tons, 3,8%
- Hull below water: 295 tons
- Hull above water: 9 tons
- On freeboard deck: 25 tons
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
17 268 lbs / 7 833 Kg = 145,0 x 6,0
" / 152 mm shells or 1,7 torpedoes
Stability (Unstable if
below 1.00): 1,25
Metacentric height 3,4
ft / 1,0 m
Roll period: 13,5
seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 70 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,26
Seaboat quality (Average = 1.00): 1,67
Hull form characteristics:
Hull has rise forward
of midbreak,
a normal bow and large transom stern
Block coefficient
(normal/deep): 0,525 / 0,537
Length to Beam Ratio:
8,75 : 1
'Natural speed' for
length: 26,07 kts
Power going to wave
formation at top speed: 59 %
Trim (Max stability =
0, Max steadiness = 100): 42
Bow angle (Positive =
bow angles forward): 12,85 degrees
Stern overhang: 3,61 ft
/ 1,10 m
Freeboard (% = length
of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 16,00%, 30,18 ft /
9,20 m, 27,89 ft / 8,50 m
- Forward deck: 31,00%, 27,89 ft / 8,50
m, 27,89 ft / 8,50 m
- Aft deck: 42,00%, 20,01 ft / 6,10 m, 20,01 ft / 6,10 m
- Quarter deck: 11,00%, 20,01 ft /
6,10 m, 20,01 ft / 6,10 m
- Average freeboard: 23,86 ft / 7,27 m
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 74,0%
- Above
water (accommodation/working, high = better): 213,5%
Waterplane Area:
21 405 Square feet or 1 989 Square metres
Displacement factor
(Displacement / loading): 137%
Structure weight / hull
surface area: 89 lbs/sq ft or 434 Kg/sq metre
Hull strength
(Relative):
-
Cross-sectional: 0,90
-
Longitudinal: 2,81
- Overall:
1,01
Excellent machinery,
storage, compartmentation space
Excellent accommodation
and workspace room
Ship has slow, easy
roll, a good, steady gun platform
Excellent seaboat,
comfortable, can fire her guns in the heaviest weather
2 x catapult
10 x Hawker Osprey II
Sun Zi (1933)
Sun Bin (1934)
