Komunikat wojenny nr 21/1944 cz.II – maj 1944
Przebieg działań.
Z przykrością zawiadamiam, że nie udało się
doholować Władysława Łokietka do Rabaulu. Pomiędzy wyspami Yap, a atolem
Ulihti, pancernik wraz z towarzyszącymi mu okrętami zmuszony był zmierzyć się z
tajfunem; niewielka prędkość zespołu uniemożliwiła uchylenie się od
niebezpieczeństwa. Nie najmłodszy już, osłabiony uszkodzeniami i wypełniony
sporą jeszcze ilością wody kadłub nie wytrzymał naporu fal i zaczął pękać.
Holujący Łokietka Mamut został zmuszony do odrzucenia holu, po
czym wraz z Nosorożcem przystąpił do prób zdjęcia pozostającej na
pancerniku załogi. Krak w tej akcji nie uczestniczył, ponieważ sam miał
spore kłopoty. Stan morza mocno utrudniał wysiłki holowników i na ich pokłady zdołano
podjąć jedynie 58 podoficerów i marynarzy. Na uwagę zasługuje chwalebna postawa
oficerów pancernika; dowódcy kmdra Smołdzińskiego, starszego mechanika
kmdra-por. Kona, pierwszego oficera nawigacyjnego kmdra-ppor. Kiškajtisa,
oficera artylerii por. Weremko i trzeciego mechanika por. Bieckiego. Nie dbając
o własne bezpieczeństwo pomagali ratować się podwładnym i wszyscy utonęli.
Ratując załogę pancernika utonął także bosman okrętowy Nosorożca st. bosman
Trepczyk. Wszyscy wymienieni zostali pośmiertnie odznaczeni orderami krzyża
Virtuti Militari; kmdr Smołdziński III klasy, pozostali oficerowie IV klasy, a
bosman Trepczyk V klasy.
Po opisanych poprzednio działaniach 4.Floty,
nadszedł czas 5.Floty. Sformowała ona następujące zespoły:
U.5.1, podzielony na podzespoły -
Lotniskowców U.5.1.1 w składzie;
- 4 lotniskowce uderzeniowe typu Hetman
Czarniecki (CV-6 1940),
- krążownik ciężki typu Giżycko (CA-14 1937),
- 3 krążowniki lekkie typu Tarnopol (CL-32
1936),
- 7 niszczycieli typu Samum (DD-62 1932),
- 7 niszczycieli typu Boreasz (DD-70 1936).
Podzespół ma na pokładach 120 myśliwców, 120
bombowców nurkujących, 80 samolotów torpedowych i 12 amfibii
rozpoznawczo-ratowniczych, nie licząc wodnosamolotów pokładowych krążowników (9
maszyn).
Liniowy U.5.1.2 w składzie;
- 2 pancerniki typu Kazimierz Jagiellończyk
(BB-8 1938),
- krążownik liniowy typu Bolesław Śmiały
(BC-1 1917/1933),
- krążownik ciężki typu Lwów (CA-12 1931),
- 2 krążowniki lekkie typu Płock (CL-22
1929),
- 3 krążowniki plot typu Skarżysko (CLA-8
1940),
- 10 niszczycieli typu Cumulonimbus (DD-43
1928),
- 8 niszczycieli typu Burza (DD-108 1942).
Podzespół dysponuje łącznie: 18 działami 406 mm, 6 356 mm, 9 203 mm, 18 152 mm, 82 135 mm, 134 120 mm i
22 105 mm.
D.5.1, podzielony na podzespoły –
Lądowania pierwszego rzutu D.5.1.1 w składzie;
- duży okręt desantowy czołgów typu Biskaje
(LSL-1 1939),
- 2 średnie okręty desantowe typu Dąbie
(LSM-9 1939),
- 8 małych okrętów desantowych piechoty typu OD-3
(LSS-3 1934),
- 4 małe okręty desantowe czołgów typu OD-9
(LSS-9 1935),
- 18 kutrów desantowych typu KD-29 (LC-29
1939),
- 2 trałowce typu Odra (MSC-61 1940),
- 4 trałowce desantowe typu TD-1 (MCL-1
1943),
- 4 kanonierki desantowe typu Wezuwiusz
(LSG-1 1944),
- 2 kanonierki desantowe typu Orizaba (LSG-9
1944),
- transportowiec desantowy typu Sund (TSL-3
1939).
Podzespół przewozi brygadę piechoty morskiej,
wzmocnioną kompanią czołgów lekkich i baterią artylerii górskiej.
Lądowania drugiego rzutu D.5.1.2 w składzie;
- duży okręt desantowy czołgów typu Biskaje
(LSL-1 1939),
- 2 średnie okręty desantowe typu Dąbie
(LSM-9 1939),
- 8 małych okrętów desantowych piechoty typu OD-3
(LSS-3 1934),
- 4 małe okręty desantowe czołgów typu OD-9
(LSS-9 1935),
- 18 kutrów desantowych typu KD-29 (LC-29
1939),
- 2 trałowce typu Odra (MSC-61 1940),
- 4 trałowce desantowe typu TD-1 (MCL-1
1943),
- 4 kanonierki desantowe typu Wezuwiusz
(LSG-1 1944),
- 2 kanonierki desantowe typu Orizaba (LSG-9
1944),
- transportowiec desantowy typu Sund (TSL-3
1939).
Podzespół przewozi brygadę piechoty morskiej,
wzmocnioną kompanią czołgów lekkich i baterią artylerii górskiej.
Lądowania drugiego rzutu D.5.1.3 w składzie;
- 10 dużych okrętów desantowych piechoty typu Wielka
Syrta (LSL-2 1941),
- 17 średnich okrętów desantowych typu Dąbie
(LSM-9 1939),
- 4 małe okręty desantowe czołgów typu OD-9
(LSS-9 1935),
- 30 kutrów desantowych typu KD-29 (LC-29
1939),
- 2 transportowce desantowe typu Sund (TSL-3
1939).
Podzespół przewozi kompletną dywizję piechoty.
Lądowania trzeciego rzutu D.5.1.4 w składzie;
- 9 dużych okrętów desantowych czołgów typu Biskaje
(LSL-1 1939),
- 4 średnie okręty desantowe piechoty typu Śniardwy
(LSM-1 1935),
- 2 małe okręty desantowe czołgów typu OD-9
(LSS-9 1935),
- 18 kutrów desantowych typu KD-7 (LC-7
1939),
- 2 transportowce desantowe typu Sund (TSL-3
1939).
Podzespół przewozi brygadę pancerną, wzmocnioną batalionem
czołgów ciężkich i kompanią czołgów średnich z miotaczami ognia.
Wsparcia ogniowego D.5.1.5 w składzie;
- krążownik ciężki typu Lwów (CA-12 1931),
- 2 krążowniki lekkie typu Płock (CL-22
1929),
- 3 krążowniki lekkie typu Gustavia (CL-26
1933),
- 2 kanonierki typu Harpia (GB-11
1922/1943);
- kanonierka typu Argus (GB-23 1927),
- 2 kanonierki typu Sfinks (GB-26 1937).
Podzespół dysponuje łącznie: 9 działami 203 mm, 21 152
mm, 34 135 mm i 22 105 mm.
Osłonowy D.5.1.6 w składzie;
- 3 lotniskowce lekkie/eskortowe typu Generał
Kątski (CVE-6 1943),
- 2 krążowniki lotnicze typu Wilno (CAC-1
1942),
- 2 krążowniki plot typu Świdnik (CLA-4
1933),
- 6 niszczycieli typu Wulkan (DD-82 1939),
- 4 niszczyciele typu Autan (DD-100 1941).
Podzespół ma na pokładach 90 myśliwców, 26
wodnosamolotów myśliwsko-torpedowo-bombowych i 12 amfibii
patrolowo-ratowniczych.
Wspólny dla U.5.1. i D.5.1 techniczno-zaopatrzeniowy
TZ.5.1 w składzie:
- lotniskowiec warsztatowy typu Zyndram z Maszkowic
(CVR-1 1934),
- 2 krążowniki plot typu Świdnik (CLA-4
1933),
- 3 niszczyciele eskortowe typu Żmudź (DE-25
1941),
- 4 eskortowce typu Karetta (EE-25 1942),
- transportowiec wojska typu Turbacz (TS-4
1920),
- okręt szpitalny typu Mikulicz-Radecki
(HS-1 1936),
- 2 tankowce typu Tatry (FT-6 1921),
- 3 tankowce typu Karpaty (FT-12 1940),
- 2 zaopatrzeniowce typu Togo (SV-5 1929),
- 2 zaopatrzeniowce typu Nowe Pomorze (SV-4
1941),
- okręt warsztatowy typu Lestek (RS-3 1943),
- holownik typu Słoń (TUG-14 1934),
- 2 holowniki typu Bawół (TUG-16 1940).
Podzespół przewozi: 2 600 żołnierzy, 15 600 t
paliwa i 20 500 t sprzętu i zaopatrzenia. Ponadto, okręt szpitalny jest w
stanie przyjąć na pokład i „obsłużyć” ok. 900 ciężko rannych.
Jakie jest przeznaczenie tej – liczącej prawie 300
okrętów – armady? To Iwo-jima!
Wszystkie ww. siły skoncentrowały się na atolu
Ulihti, czwartym co do wielkości na świecie i mogącym pomieścić ok. 700 okrętów
średniej wielkości. Zdradzam w tej chwili wielką tajemnicę, ale atol ten
stanowi wysuniętą bazę floty już od kilku lat. W czasie przejmowania przez nas
Karolinów doceniono wartość operacyjną tego – zamieszkiwanego jedynie przez
kilkuset tubylców i zapomnianego od Boga i ludzi – miejsca i rozpoczęto w
głębokiej tajemnicy prace adaptacyjne. Z uwagi na znikomą powierzchnię wysp
atolu (ok. 4 km2), nie ma możliwości budowy poważniejszej
infrastruktury lądowej. Prócz – przeznaczonego w zasadzie wyłącznie dla
myśliwców – małego lotniska na wysepce Falalop, niewielkiej bazy wodnosamolotów
na jeszcze mniejszej wysepce Asor, stacji radarowej, centrum łączności,
szpitalika polowego oraz barakowych koszar dla kilkuset osób, reszta
„inwentarza” musi być pływająca. Stanowi więc atol miejsce czasowego
stacjonowania tankowców, zaopatrzeniowców, okrętów-baz itp. Po bolesnym
doświadczeniu z Władysławem Łokietkiem, podjęto decyzję o przeniesieniu
na atol okrętu warsztatowego i wielkiego doku pływającego z Rabaulu; lepiej
późno niż wcale :) Jeśli chodzi o
urządzenia obronne atolu, to sprowadzają się one (prócz wymienionych wcześniej
baz lotniczych) do pięciu, zlokalizowanych na wysepkach Falalop, Mogmog
(tubylcza „stolica” atolu), Sorenleng, Pig i Losiep baterii artylerii
uniwersalnej i plot. Łącznie jest to 8 dział 135 mm, 10 57 mm, 12 40 mm i 30 25
mm.
Wracając do Iwo-jimy; wg doniesień wywiadu i
rozpoznania lotniczego, japoński garnizon wyspy stanowi dywizja piechoty,
kompania lekkich czołgów, oddział piechoty morskiej i pododdziały bazowe,
łącznie ok. 19 000 żołnierzy (nie licząc koreańskich, nieuzbrojonych oddziałów
roboczych). Artyleria nadbrzeżna (za wyjątkiem nielicznych, małokalibrowych
działek plot) nie istnieje, jej rolę ma spełniać lądowa artyleria polowa i
lekka, której większość została zlokalizowana w wykutych w skale stanowiskach
na górze Suribachi. Na wyspie funkcjonują dwa lotniska średniej wielkości, a
trzecie jest w budowie. Stałych portów brak, istnieją jedynie dwie niewielkie
przystanie dla jednostek o niewielkim zanurzeniu.
Ponieważ główne siły japońskiego garnizonu (i
prawie cała artyleria) skoncentrowane są w rejonie góry Suribachi, kusi opcja
lądowania na najbardziej od niej oddalonych północno-wschodnich i/lub
północno-zachodnich brzegach wyspy. Niestety, wybrzeże północno-wschodnie
najeżone jest podwodnymi skałami, a północno-zachodnie posiada wysoki klif,
stawiający możliwość rozwinięcia się lądujących oddziałów pod znakiem
zapytania. Zdecydowano więc lądować na wybrzeżach południowo-wschodnich i
zachodnich. Dyskusję na ten temat dosadnie skwitował szef sztabu operacji
kontradmirał Dębski: lepiej wylądować dostając po tyłku, niż rozbić tyłek na
skałach, nie lądując w ogóle.
Samo lądowanie poprzedziło dwudniowe, naprzemienne
bombardowanie z morza i powietrza. Zrzucono na wyspę 920 t bomb oraz
wystrzelono 270 pocisków 406 mm, 90 356 mm, 180 203 mm, 360 152
mm, 800 135 mm, 1350 120 mm i 120 105 mm. Większość z tego skierowana była
na górę Suribachi. Jest to wygasły już dawno temu wulkan, ale błyski ognia,
słupy dymu i tumany pyłu sprawiały wrażenie, jakby właśnie ożył. W walkach
powietrznych zestrzelono 33 samoloty japońskie, a na ziemi zniszczono dalszych
43. Straty własne wyniosły 16 samolotów.
Dalszy ciąg wydarzeń w następnej części komunikatu.
