Transportowiec wodnosamolotów typu Zawisza Czarny 1922 (1 szt.)
Pierwszy w naszej flocie transportowiec wodnosamolotów. Nazwa
klasy może być trochę myląca, nie jest to typowy „furgon” przeznaczony
wyłącznie do przemieszczania hydroplanów na duże odległości. Posiadając 10
wodnosamolotów torpedowo-bombowych, okręt jest w pewnym sensie prekursorem
lotniskowca uderzeniowego.
Zawisza
Czarny zabiera na pokład: 10 pływakowych wodnosamolotów
torpedowo-bombowych typu PWL-19HTB, 7 pływakowych wodnosamolotów rozpoznawczych
typu CZL-7HR, 7 rozpoznawczych łodzi latających typu PWL-11HR i 3 rozpoznawcze
łodzie latające typu PWL-23HR, łącznie 27 wodnosamolotów. W razie potrzeby
jednostka może przyjąć na pokład i katapultować inne wodnosamoloty o jednostkowej
masie całkowitej do 6 t.
Dla
realizacji swoich zadań okręt wyposażony jest m.in. w: 2 katapulty dla wodnosamolotów
o masie całkowitej do 3 t, 2 katapulty dla wodnosamolotów o masie całkowitej do
6 t, 3 żurawie pokładowe o nośności do 9 t oraz 2 podnośniki wodnosamolotów z
pokładu hangarowego na pokład katapultowy o nośności do 6 t. Hangar wyposażony
jest w urządzenia do obsługi wodnosamolotów (tankowanie, uzbrajanie, przeglądy
techniczne po- i przedstartowe). Pokład katapultowy wyposażony jest w tory
umożliwiające manewrowanie po nim wodnosamolotami. Okręt przewozi 310 t zapasów
paliwa i uzbrojenia dla zaokrętowanych wodnosamolotów oraz dodatkowo 470 t
innego zaopatrzenia (w tym paliwo lotnicze w beczkach).
Jednostka
posiada silne uzbrojenie przede wszystkim plot, uzbrojenie to może być w razie
potrzeby wzmocnione do 8x40 mm i 12x25 mm. Jak na okręt tej klasy i wielkości, posiada
on wyjątkowo silne opancerzenie. Główny pas pancerny 150 mm (2,4 m powyżej i
1,0 m poniżej linii wodnej) chroni magazyny amunicji i paliwa, urządzenia
napędowe i inne ważne urządzenia okrętowe. Gródź przeciwtorpedowa 50 mm
sprowadzona jest do samego dna okrętu. Hangar chroniony jest pancerzem bocznym
o grubości 100 mm. Pancerz pokładowy ma maksymalnie łączną grubość 75 mm
(pokład górny 25 mm, pokład katapultowy 25 mm, pokład hangarowy 50 mm).
Opancerzenie to zapewnia dużą żywotność okrętu, pomimo korekty wskaźniki
odporności są na wysokim poziomie.
Szybkość
jednostki umożliwia jej wspólne operowanie z bojowymi zespołami floty, może ona
stanowić narzędzie „przedłużenia” ich potencjału ofensywnego poza zasięg artylerii
okrętowej. Zasięg okrętu umożliwia dotarcie do każdej naszej bazy zamorskiej
bez tankowania.
Pomimo
stosunkowo wysokiej sylwetki, jednostka charakteryzuje się bardzo dobrymi
właściwościami żeglugowymi, zdolność do prowadzenia operacji lotniczych przy
złej pogodzie ograniczona jest tylko możliwościami wodnosamolotów.
Mimo
sugestii niektórych komentatorów, dotyczących przyszłej przebudowy okrętu na
lotniskowiec eskortowy, raczej nie przewiduję takiej konwersji. Wymagałaby ona
daleko idących zmian w konstrukcji jednostki i byłaby zapewne nieopłacalna.
Kiedy wartość bojowa Zawiszy Czarnego
spadnie, może pozostać on w służbie, jako typowy transportowiec wodnosamolotów
bez zadań bojowych.
Pierwotnie,
jako typowy tender wodnosamolotów, jednostka miała nosić nazwę Madohora. Uznając jej ofensywne
możliwości, zaliczyłem ją do bojowych jednostek lotniczych i otrzymała nazwę
przewidzianą dla tych klas (lotniskowce uderzeniowe – hetmani, lotniskowce
eskortowe – generałowie, inne okręty lotnicze – sławni rycerze).
Zawisza Czarny, Poland Seaplane carrier laid
down 1922
Displacement:
7 220
t light; 7 440 t standard; 9 415 t normal; 10 995 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x
beam x draught (normal/deep)
(478,57
ft / 472,44 ft) x 59,06 ft x (19,69 / 22,40 ft)
(145,87
m / 144,00 m) x 18,00 m x (6,00 / 6,83
m)
Armament:
6
- 4,72" / 120 mm 50,0 cal guns - 52,91lbs / 24,00kg shells, 150 per gun
Dual purpose guns in deck and hoist mounts,
1920 Model
3 x Twin mounts on centreline ends, majority
forward 1 raised mount - superfiring
4
- 1,57" / 40,0 mm 60,0 cal guns - 2,05lbs / 0,93kg shells, 600 per gun
Anti-air guns in deck mounts, 1919 Model
2 x Twin mounts on centreline, forward evenly
spread 2 raised mounts
6
- 0,98" / 25,0 mm 60,0 cal guns - 0,55lbs / 0,25kg shells, 1 200 per
gun
Anti-air guns in deck mounts, 1919 Model
4 x Single mounts on sides, forward evenly
spread 4 raised mounts
2 x Single mounts on sides, aft deck aft 2
raised mounts
Weight of broadside 327 lbs / 148 kg
Armour:
-
Belts: Width (max) Length (avg) Height
(avg)
Main: 5,91" / 150 mm 400,26 ft / 122,00 m 11,15
ft / 3,40 m
Ends: Unarmoured
Upper: 3,94" / 100 mm 236,22 ft / 72,00 m 16,08
ft / 4,90 m
Main Belt covers 130% of normal length
-
Torpedo Bulkhead - Strengthened structural bulkheads:
1,97"
/ 50 mm 400,26 ft / 122,00 m 19,69 ft / 6,00 m
Beam
between torpedo bulkheads 49,21 ft / 15,00 m
-
Gun armour: Face (max) Other gunhouse (avg) Barbette/hoist (max)
Main: - - 0,98"
/ 25 mm
-
Armoured deck - multiple decks:
For
and Aft decks: 2,95" / 75 mm
-
Conning towers: Forward 5,91" / 150 mm, Aft 0,00" / 0 mm
Machinery:
Oil
fired boilers, steam turbines,
Geared
drive, 2 shafts, 17 925 shp / 13 372 Kw = 21,00 kts
Range
17 500nm at 14,00 kts
Bunker
at max displacement = 3 556 tons
Complement:
477
- 621
Cost:
£1,021
million / $4,085 million
Distribution of weights at normal
displacement:
Armament:
84 tons, 0,9%
- Guns: 84 tons, 0,9%
Armour:
3 424 tons, 36,4%
- Belts: 1 730 tons, 18,4%
- Torpedo bulkhead: 574 tons, 6,1%
- Armament: 1 tons, 0,0%
- Armour Deck: 1 062 tons, 11,3%
- Conning Tower: 57 tons, 0,6%
Machinery:
608 tons, 6,5%
Hull,
fittings & equipment: 2 146 tons, 22,8%
Fuel,
ammunition & stores: 2 195 tons, 23,3%
Miscellaneous
weights: 958 tons, 10,2%
- Hull below water: 780 tons
- Hull above water: 76 tons
- On freeboard deck: 47 tons
- Above deck: 55 tons
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
34 935 lbs / 15 846 Kg = 178,1 x
4,7 " / 120 mm shells or 2,3 torpedoes
Stability
(Unstable if below 1.00): 1,36
Metacentric
height 3,9 ft / 1,2 m
Roll
period: 12,5 seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 100 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,12
Seaboat
quality (Average = 1.00): 2,00
Hull form characteristics:
Hull
has raised forecastle, rise aft of midbreak, low quarterdeck ,
a normal bow and a round stern
Block
coefficient (normal/deep): 0,600 / 0,616
Length
to Beam Ratio: 8,00 : 1
'Natural
speed' for length: 21,74 kts
Power
going to wave formation at top speed: 46 %
Trim
(Max stability = 0, Max steadiness = 100): 50
Bow
angle (Positive = bow angles forward): 6,00 degrees
Stern
overhang: 3,61 ft / 1,10 m
Freeboard
(% = length of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 10,00%, 23,95 ft /
7,30 m, 23,95 ft / 7,30 m
- Forward deck: 35,00%, 16,08 ft / 4,90
m, 16,08 ft / 4,90 m
- Aft deck: 50,00%, 23,95 ft / 7,30 m, 23,95 ft / 7,30 m
- Quarter deck: 5,00%, 8,53 ft / 2,60
m, 8,53 ft / 2,60 m
-
Average freeboard: 20,42
ft / 6,23 m
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 43,1%
-
Above water (accommodation/working, high = better): 168,7%
Waterplane
Area: 20 406 Square feet or 1 896 Square metres
Displacement
factor (Displacement / loading): 158%
Structure
weight / hull surface area: 85 lbs/sq ft or 414 Kg/sq metre
Hull
strength (Relative):
-
Cross-sectional: 0,97
-
Longitudinal: 1,86
-
Overall: 1,03
Excellent
machinery, storage, compartmentation space
Excellent
accommodation and workspace room
Ship
has slow, easy roll, a good, steady gun platform
Excellent
seaboat, comfortable, can fire her guns in the heaviest weather
4 x catapults
10 x PWL-19HTB
7 x CZL-7HR
7 x PWL-11HR
3 x PWL-23 HR
