Transportowiec wodnosamolotów typu Zawisza Czarny 1922 (1 szt.)

Transportowiec wodnosamolotów typu Zawisza Czarny 1922 (1 szt.)

Pierwszy w naszej flocie transportowiec wodnosamolotów. Nazwa klasy może być trochę myląca, nie jest to typowy „furgon” przeznaczony wyłącznie do przemieszczania hydroplanów na duże odległości. Posiadając 10 wodnosamolotów torpedowo-bombowych, okręt jest w pewnym sensie prekursorem lotniskowca uderzeniowego.

Zawisza Czarny zabiera na pokład: 10 pływakowych wodnosamolotów torpedowo-bombowych typu PWL-19HTB, 7 pływakowych wodnosamolotów rozpoznawczych typu CZL-7HR, 7 rozpoznawczych łodzi latających typu PWL-11HR i 3 rozpoznawcze łodzie latające typu PWL-23HR, łącznie 27 wodnosamolotów. W razie potrzeby jednostka może przyjąć na pokład i katapultować inne wodnosamoloty o jednostkowej masie całkowitej do 6 t.

Dla realizacji swoich zadań okręt wyposażony jest m.in. w: 2 katapulty dla wodnosamolotów o masie całkowitej do 3 t, 2 katapulty dla wodnosamolotów o masie całkowitej do 6 t, 3 żurawie pokładowe o nośności do 9 t oraz 2 podnośniki wodnosamolotów z pokładu hangarowego na pokład katapultowy o nośności do 6 t. Hangar wyposażony jest w urządzenia do obsługi wodnosamolotów (tankowanie, uzbrajanie, przeglądy techniczne po- i przedstartowe). Pokład katapultowy wyposażony jest w tory umożliwiające manewrowanie po nim wodnosamolotami. Okręt przewozi 310 t zapasów paliwa i uzbrojenia dla zaokrętowanych wodnosamolotów oraz dodatkowo 470 t innego zaopatrzenia (w tym paliwo lotnicze w beczkach).

Jednostka posiada silne uzbrojenie przede wszystkim plot, uzbrojenie to może być w razie potrzeby wzmocnione do 8x40 mm i 12x25 mm. Jak na okręt tej klasy i wielkości, posiada on wyjątkowo silne opancerzenie. Główny pas pancerny 150 mm (2,4 m powyżej i 1,0 m poniżej linii wodnej) chroni magazyny amunicji i paliwa, urządzenia napędowe i inne ważne urządzenia okrętowe. Gródź przeciwtorpedowa 50 mm sprowadzona jest do samego dna okrętu. Hangar chroniony jest pancerzem bocznym o grubości 100 mm. Pancerz pokładowy ma maksymalnie łączną grubość 75 mm (pokład górny 25 mm, pokład katapultowy 25 mm, pokład hangarowy 50 mm). Opancerzenie to zapewnia dużą żywotność okrętu, pomimo korekty wskaźniki odporności są na wysokim poziomie.

Szybkość jednostki umożliwia jej wspólne operowanie z bojowymi zespołami floty, może ona stanowić narzędzie „przedłużenia” ich potencjału ofensywnego poza zasięg artylerii okrętowej. Zasięg okrętu umożliwia dotarcie do każdej naszej bazy zamorskiej bez tankowania.

Pomimo stosunkowo wysokiej sylwetki, jednostka charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami żeglugowymi, zdolność do prowadzenia operacji lotniczych przy złej pogodzie ograniczona jest tylko możliwościami wodnosamolotów.

Mimo sugestii niektórych komentatorów, dotyczących przyszłej przebudowy okrętu na lotniskowiec eskortowy, raczej nie przewiduję takiej konwersji. Wymagałaby ona daleko idących zmian w konstrukcji jednostki i byłaby zapewne nieopłacalna. Kiedy wartość bojowa Zawiszy Czarnego spadnie, może pozostać on w służbie, jako typowy transportowiec wodnosamolotów bez zadań bojowych.

Pierwotnie, jako typowy tender wodnosamolotów, jednostka miała nosić nazwę Madohora. Uznając jej ofensywne możliwości, zaliczyłem ją do bojowych jednostek lotniczych i otrzymała nazwę przewidzianą dla tych klas (lotniskowce uderzeniowe – hetmani, lotniskowce eskortowe – generałowie, inne okręty lotnicze – sławni rycerze).

 Zawisza Czarny, Poland Seaplane carrier laid down 1922

Displacement:

            7 220 t light; 7 440 t standard; 9 415 t normal; 10 995 t full load

Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)

            (478,57 ft / 472,44 ft) x 59,06 ft x (19,69 / 22,40 ft)

            (145,87 m / 144,00 m) x 18,00 m  x (6,00 / 6,83 m)

Armament:

      6 - 4,72" / 120 mm 50,0 cal guns - 52,91lbs / 24,00kg shells, 150 per gun

              Dual purpose guns in deck and hoist mounts, 1920 Model

              3 x Twin mounts on centreline ends, majority forward 1 raised mount - superfiring

      4 - 1,57" / 40,0 mm 60,0 cal guns - 2,05lbs / 0,93kg shells, 600 per gun

              Anti-air guns in deck mounts, 1919 Model

              2 x Twin mounts on centreline, forward evenly spread 2 raised mounts

      6 - 0,98" / 25,0 mm 60,0 cal guns - 0,55lbs / 0,25kg shells, 1 200 per gun

              Anti-air guns in deck mounts, 1919 Model

              4 x Single mounts on sides, forward evenly spread 4 raised mounts

              2 x Single mounts on sides, aft deck aft 2 raised mounts

      Weight of broadside 327 lbs / 148 kg

Armour:

   - Belts:                     Width (max)    Length (avg)               Height (avg)

            Main:   5,91" / 150 mm           400,26 ft / 122,00 m   11,15 ft / 3,40 m

            Ends:   Unarmoured

            Upper: 3,94" / 100 mm           236,22 ft / 72,00 m     16,08 ft / 4,90 m

              Main Belt covers 130% of normal length

   - Torpedo Bulkhead - Strengthened structural bulkheads:

                        1,97" / 50 mm 400,26 ft / 122,00 m   19,69 ft / 6,00 m

            Beam between torpedo bulkheads 49,21 ft / 15,00 m

   - Gun armour:         Face (max)     Other gunhouse (avg)            Barbette/hoist (max)

            Main:         -                      -                            0,98" / 25 mm

   - Armoured deck - multiple decks:

            For and Aft decks: 2,95" / 75 mm

   - Conning towers: Forward 5,91" / 150 mm, Aft 0,00" / 0 mm

Machinery:

            Oil fired boilers, steam turbines,

            Geared drive, 2 shafts, 17 925 shp / 13 372 Kw = 21,00 kts

            Range 17 500nm at 14,00 kts

            Bunker at max displacement = 3 556 tons

Complement:

            477 - 621

Cost:

            £1,021 million / $4,085 million

Distribution of weights at normal displacement:

            Armament: 84 tons, 0,9%

               - Guns: 84 tons, 0,9%

            Armour: 3 424 tons, 36,4%

               - Belts: 1 730 tons, 18,4%

               - Torpedo bulkhead: 574 tons, 6,1%

               - Armament: 1 tons, 0,0%

               - Armour Deck: 1 062 tons, 11,3%

               - Conning Tower: 57 tons, 0,6%

            Machinery: 608 tons, 6,5%

            Hull, fittings & equipment: 2 146 tons, 22,8%

            Fuel, ammunition & stores: 2 195 tons, 23,3%

            Miscellaneous weights: 958 tons, 10,2%

               - Hull below water: 780 tons

               - Hull above water: 76 tons

               - On freeboard deck: 47 tons

               - Above deck: 55 tons

Overall survivability and seakeeping ability:

            Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):

              34 935 lbs / 15 846 Kg = 178,1 x 4,7 " / 120 mm shells or 2,3 torpedoes

            Stability (Unstable if below 1.00): 1,36

            Metacentric height 3,9 ft / 1,2 m

            Roll period: 12,5 seconds

            Steadiness      - As gun platform (Average = 50 %): 100 %

                                   - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,12

            Seaboat quality  (Average = 1.00): 2,00

Hull form characteristics:

            Hull has raised forecastle, rise aft of midbreak, low quarterdeck ,

              a normal bow and a round stern

            Block coefficient (normal/deep): 0,600 / 0,616

            Length to Beam Ratio: 8,00 : 1

            'Natural speed' for length: 21,74 kts

            Power going to wave formation at top speed: 46 %

            Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 50

            Bow angle (Positive = bow angles forward): 6,00 degrees

            Stern overhang: 3,61 ft / 1,10 m

            Freeboard (% = length of deck as a percentage of waterline length):

                                               Fore end,        Aft end

               - Forecastle:            10,00%,  23,95 ft / 7,30 m,  23,95 ft / 7,30 m

               - Forward deck:       35,00%,  16,08 ft / 4,90 m,  16,08 ft / 4,90 m

               - Aft deck:    50,00%,  23,95 ft / 7,30 m,  23,95 ft / 7,30 m

               - Quarter deck:        5,00%,  8,53 ft / 2,60 m,  8,53 ft / 2,60 m

               - Average freeboard:                      20,42 ft / 6,23 m

Ship space, strength and comments:

            Space - Hull below water (magazines/engines, low = better): 43,1%

                        - Above water (accommodation/working, high = better): 168,7%

            Waterplane Area: 20 406 Square feet or 1 896 Square metres

            Displacement factor (Displacement / loading): 158%

            Structure weight / hull surface area: 85 lbs/sq ft or 414 Kg/sq metre

            Hull strength (Relative):

                        - Cross-sectional: 0,97

                        - Longitudinal: 1,86

                        - Overall: 1,03

            Excellent machinery, storage, compartmentation space

            Excellent accommodation and workspace room

            Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform

            Excellent seaboat, comfortable, can fire her guns in the heaviest weather

4 x catapults

10 x PWL-19HTB

7 x CZL-7HR

7 x PWL-11HR

3 x PWL-23 HR