Budowa francuskich predrednotów typu Austerlitz 1907-1908 (3 jednostki)
Pomysłodawcą tych fikcyjnych pancerników jest kolega
mb81. Efekt końcowy projektu pozwalałby – z lekkim przymrużeniem oka – zaliczyć
prezentowane niżej jednostki do podklasy drednotów, jednakże, ponieważ budowa
ich rozpoczęła się kilka lat przed realnym Drednoughtem,
Pomysłodawca nazwał je roboczo „prawiedrednotami”
Rozpoczęta w końcowych latach XIX
w, intensywna rozbudowa floty pancernej kaiserowskich Niemiec, zaniepokoiła
francuską admiralicję i skłoniła ją do wzmocnienia sił własnych. Rozpoczęto
więc we Francji budowę nowych pancerników; kolejno typów: Iéna (początek budowy 1898, oddanie do służby 1902), Suffren (1899/1903) i République (1901/1906). Były to jednak łącznie tylko
cztery okręty, za mało, aby sprostać Niemcom. Wobec tego, zdecydowano o budowie
nieco dłuższych serii; to właśnie nasz Austerlitz (1901/1907-08) oraz Liberté (1902/1904-07). Prezentowany typ
Austerlitz, wyraźnie różnił się
od pozostałych francuskich pancerników tego okresu; wielkością, siłą i częściowo rozmieszczeniem uzbrojenia, opancerzeniem
oraz częściowo układem napędu. Różnice te wydłużyły – i tak długi, w porównaniu
do tempa budowy brytyjskiego przemysłu okrętowego – czas budowy. Gdyby
udało się oddać do użytku pierwszą jednostkę tego typu w roku 1905, a nawet na
początku 1906, to pewnie dziś mówilibyśmy o „austerlicach”, a nie „drednotach”
Poniżej opis techniczny tych naszych „prawiedrednotów”
Kadłub
„Korpulentny”, o stosunkowo niewielkim
wydłużeniu, ale też niezbyt dużym zanurzeniu. Dziób taranowy nie daje wrażenia
nowoczesności, ale też nie jest anachronizmem.
Napęd
Kombinowany – konsekwentnie dla francuskich pancerników
przełomu wieków – 3-wałowy. Składa się z 24 kotłów węglowych systemu Niclausse w sześciu kotłowniach, dwu tłokowych maszyn parowych potrójnego rozprężania,
pracujących na skrajne wały oraz turbiny na parę odlotową systemu Rateau, obsługującej
wał centralny. Prędkość maksymalna i zasięg wg raportu.
Uzbrojenie
- 4xIIx305
mm/45 (12") Mle 1893, przy elewacji maksymalnej 22o
donośność pociskiem AP 349,0 kg wynosiła 19800 m;
- 14xIx164.7
mm/45 (6.5") Mle 1896, przy elewacji maksymalnej 17o
donośność maksymalna pociskiem AP 45,0 kg wynosiła 14500 m;
- 18xIx65
mm/50 (2.56") Mle 1902, przy elewacji maksymalnej 35o
donośność pociskiem HE 4,2 kg wynosiła 8160 m;
- 6xIx47
mm/43,5 (1.85") Mle 1883, przy elewacji maksymalnej 25o
donośność pociskiem HE 1,5 kg wynosiła 6050 m;
- 5xIxwt450
mm, podwodne, łączny zapas torped 11 szt.
Kierowanie ogniem wyłącznie za pomocą
ręcznych dalmierzy optycznych i namierników kompasowych.
Opancerzenie
Główny burtowy pas
pancerny 330 mm, górny burtowy pas pancerny 155 mm, „końcówki” kadłuba 105 mm, pokład pancerny 90 mm, artyleria główna 330/165/330 mm, kazamaty 155 mm,
maski dział 2,56” 19 mm, główne stanowisko dowodzenia 330 mm, zapasowe 165 mm.
Teraz próba oceny projektu, przez
porównanie z realnym Drednoughtem (na
pierwszej pozycji dane Austerlitz, na
drugiej Drednoughta):
- prawie identyczna wyporność; 18222 >
18110 tn;
- porównywalna prędkość maksymalna:
20,79 < 21,00 w;
- porównywalny zasięg; 5300 Mm przy 12
w. ≈ 6620 Mm przy 10 w;
- znacznie słabsza salwa burtowa artylerii
głównej; 2094 kg < 3088 kg;
- nieporównywalnie silniejsza salwa
burtowa artylerii średniej i małokalibrowej: 357,3 kg > 79,4 kg;
- wyraźnie silniejsze opancerzenie:
burty 330 mm > 279 mm, pokład 90 > 76 mm, artyleria główna 330 > 279
mm, CT 330 > 279 mm.
Jak wynika z powyższego, w starciu z Drednoughtem, Austerlitz zachowałby spore szanse na sukces, gdyby udało mu się zachować
w walce dystans w granicach 5600-6100 m (działa Drednoughta przebijają pancerz 330 mm z odległości circa 5550 m. a działa Austerlitza pancerz Drednoughta z odległości circa
6150 m).
Praktyczną wadą dwu
pierwszych Austerlitzów okazał się
ich układ napędowy. Prototypowe turbiny na parę odlotową systemu Rateau cechowały się dużą
awaryjnością, stąd okręty często zdane były wyłącznie na tłokowe maszyny
parowe, co nie pozwalało im przekroczyć maksymalnej prędkości 18,5 w. Ostatni okręt
typu dostał importowaną turbinę Parsons i tym samym uwolniony został od tej
wady.
Poniżej losy okrętów tego typu.
Austerlitz przetrwał bez większych uszkodzeń IWS,
sprzedany na złom został w roku 1928.
Wagram został zatopiony dwiema torpedami wiosną
1915 roku przez niemiecki OP U-52; jedna z torped trafiła w pozbawione biernej
ochrony ptorp komory amunicyjne lewoburtowego działa 12”, co przesądziło los
okrętu.
Saragosse pod koniec tego samego roku wszedł na dwie miny pod Dardanelami; tutaj też dał się niekorzystnie odczuć brak biernej
ochrony ptorp, próba przeholowania ciężko uszkodzonego okrętu do najbliższej
alianckiej bazy, zakończyła się niepowodzeniem i zatonięciem holowanej jednostki.
Austerlitz, France battleship laid down 1901, launched 1904, completed
1907 (engine 1905)
Displacement:
15 855 t light;
16 760 t standard; 18 222 t normal; 19 393 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)
(487,20 ft / 472,44 ft)
x 85,30 ft x (27,89 / 29,32 ft)
(148,50 m / 144,00 m) x
26,00 m x (8,50 / 8,94 m)
Armament:
8 - 12,01" / 305 mm
45,0 cal guns - 769,41lbs / 349,00kg shells, 100 per gun
Breech loading guns in turret on barbette
mounts, 1893 Model
2 x 2-gun mounts on centreline ends, evenly
spread
2 x 2-gun mounts on sides amidships
14 - 6,48" / 165 mm
45,0 cal guns - 99,21lbs / 45,00kg shells, 200 per gun
Quick firing guns in casemate mounts, 1896
Model
14 x Single mounts on sides, evenly spread
14 hull
mounts in casemates - limited use in all but light seas
18 - 2,56" / 65,0 mm
50,0 cal guns - 9,26lbs / 4,20kg shells, 400 per gun
Quick firing guns in deck mounts, 1902 Model
14 x Single mounts on sides, evenly spread
8 raised
mounts
4 x Single mounts on sides, forward evenly
spread
4 double
raised mounts
6 - 1,85" / 47,0 mm
43,5 cal guns - 3,31lbs / 1,50kg shells, 600 per gun
Quick firing guns in deck mounts, 1883 Model
6 x Single mounts on centreline, evenly
spread
6 double
raised mounts
Weight of broadside 5 404,2
lbs / 2 447 kg
Main Torpedoes
1 - 17,7" / 450 mm,
20,51 ft / 6,25 m torpedo - 0,740 t total
submerged bow tube
2nd Torpedoes
4 - 17,7" / 450 mm,
20,51 ft / 6,25 m torpedoes - 0,740 t each, 2,960 t total
submerged side tubes
Armour:
- Belts: Width (max) Length
(avg) Height (avg)
Main: 13,0" / 330 mm 330,71 ft / 100,80 m 10,17
ft / 3,10 m
Ends: 4,13" / 105 mm 141,40 ft / 43,10 m 10,17
ft / 3,10 m
Upper: 6,10" / 155 mm 330,71 ft / 100,80 m 7,87
ft / 2,40 m
Main Belt covers 108% of normal length
- Gun armour: Face (max) Other gunhouse (avg) Barbette/hoist (max)
Main: 13,0" / 330 mm 6,50" / 165 mm 13,0"
/ 330 mm
2nd: 6,10" / 155 mm - -
3rd: 0,75" / 19 mm -
-
- Armoured deck - single deck:
For and Aft decks:
3,54" / 90 mm
- Conning towers: Forward 12,99" / 330 mm, Aft 6,50" / 165 mm
Machinery:
Coal fired boilers,
reciprocating cruising steam engines and steam turbines
Direct drive, 3 shafts,
24 000 ihp / 17 904 Kw = 20,28 kts
Range 5 300nm at
12,00 kts
Bunker at max
displacement = 2 633 tons (100% coal)
Complement:
783 - 1 019
Cost:
£1,663 million / $6,653
million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament: 1 897
tons, 10,4%
- Guns: 1 890 tons, 10,4%
- Weapons: 7 tons, 0,0%
Armour: 6 406
tons, 35,2%
- Belts: 2 826 tons, 15,5%
- Armament: 1 688 tons, 9,3%
- Armour Deck: 1 602 tons, 8,8%
- Conning Towers: 291 tons, 1,6%
Machinery: 2 540
tons, 13,9%
Hull, fittings &
equipment: 5 004 tons, 27,5%
Fuel, ammunition &
stores: 2 367 tons, 13,0%
Miscellaneous weights:
8 tons, 0,0%
- Hull below water: 8 tons
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
22 450 lbs / 10 183 Kg = 25,9 x
12,0 " / 305 mm shells or 3,1 torpedoes
Stability (Unstable if
below 1.00): 1,28
Metacentric height 6,2
ft / 1,9 m
Roll period: 14,4
seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 76 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,46
Seaboat quality (Average = 1.00): 1,53
Hull form characteristics:
Hull has rise forward
of midbreak,
a ram bow and a round stern
Block coefficient
(normal/deep): 0,568 / 0,574
Length to Beam Ratio:
5,54 : 1
'Natural speed' for
length: 21,74 kts
Power going to wave
formation at top speed: 49 %
Trim (Max stability =
0, Max steadiness = 100): 50
Bow angle (Positive =
bow angles forward): -15,00 degrees
Stern overhang: 0,00 ft
/ 0,00 m
Freeboard (% = length
of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 16,00%, 21,00 ft /
6,40 m, 20,01 ft / 6,10 m
- Forward deck: 58,00%, 20,01 ft / 6,10
m, 19,69 ft / 6,00 m
- Aft deck: 12,00%, 11,48 ft / 3,50 m, 11,48 ft / 3,50 m
- Quarter deck: 14,00%, 11,48 ft /
3,50 m, 11,48 ft / 3,50 m
- Average freeboard: 17,76 ft / 5,41 m
Ship tends to be wet
forward
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 83,8%
- Above
water (accommodation/working, high = better): 128,1%
Waterplane Area:
28 591 Square feet or 2 656 Square metres
Displacement factor
(Displacement / loading): 98%
Structure weight / hull
surface area: 148 lbs/sq ft or 724 Kg/sq metre
Hull strength
(Relative):
-
Cross-sectional: 0,93
-
Longitudinal: 2,09
- Overall:
1,01
Adequate machinery,
storage, compartmentation space
Excellent accommodation
and workspace room
Ship has slow, easy
roll, a good, steady gun platform
Excellent seaboat,
comfortable, can fire her guns in the heaviest weather
Austerlitz (1907)
Wagram (1907)
Saragosse (1908)
