Przebudowa okrętu szkolnego typu Bałtyk na lekki krążownik typu Smok 1939 (1 szt.)
Służba – zaprezentowanego w poprzednim poście - ORP Bałtyk, w charakterze okrętu szkolnego,
trwała do połowy 1937 roku. Wtedy to okręt został skierowany na kardynalną
przebudowę do brytyjskiej stoczni White w Cowes, która właśnie kończyła budowę
drugiej pary polskich niszczycieli. Od początku bowiem, rozważano pełną
reaktywację okrętu w charakterze okrętu bojowego i prowadzono w tym zakresie
prace studialne. Nowy impuls, w tym zakresie, przyniosły rozmowy prowadzone od
1933 roku z firmą Bofors. Ze strony polskiej kierował nimi młody, utalentowany
oficer - komandor Heliodor Laskowski. Ostatecznie podjęto decyzję, że znakomite
armaty 152,4 mm L/55 wz.1930, staną się również podstawą nowego uzbrojenia
krążownika. Przy okazji okręt otrzymał nową, prestiżową nazwę Marszałek Józef Piłsudski (ze zmianą
nazwy noszącej już to miano kanonierki na Generał
Sosnkowski). Opracowanie dwudziałowych wież zlecono również zakładom
Boforsa, które oparły ją na konstrukcji zastosowanej na krążowniku Gotland.
Uwaga: z uwagi na narastające napięcie w stosunkach
polsko-niemieckich, Brytyjczycy od marca 1939 celowo zredukowali tempo prac tak,
że okręt pozostawał formalnie nieukończony, aż do momentu wybuchu wojny. Wszedł oficjalnie w skład floty czynnej PMW na Zachodzie dopiero 15 września,
stając się jej okrętem flagowym. 15 października 1939 roku, z uwagi
na antysanacyjne przemiany w rządzie RP na wychodźstwie, okręt otrzymał
ostatecznie „neutralne” ideowo imię Smok,
na cześć pierwszego galeonu z czasów Zygmunta Augusta.
Przebudowa okrętu trwała od 01.08.1937 roku do 15.09.1939 roku i
objęła następujący zakres robót:
- przecięcie kadłuba na śródokręciu i wstawienie dodatkowej sekcji
o długości 12 m;
- całkowitą wymianę napędu;
- całkowitą wymianę uzbrojenia artyleryjskiego;
- relokację wyrzutni torpedowych;
- usunięcie uzbrojenia minowego;
- całkowitą wymianę wyposażenia radionawigacyjnego i kierowania
ogniem;
- prawie całkowitą zmianę systemu opancerzenia;
- całkowitą przebudowę nadbudówek, masztów i komina;
- częściową rearanżerację pomieszczeń wewnętrznych kadłuba.
Koszt powyższych prac wyniósł ok. 66% kosztu nowej, analogicznej jednostki.
W wyniku przebudowy:
- długość okrętu wzrosła ze 108 do 120 m, a wyporność normalna z 5 002
do 5 558 t;
- moc napędu zwiększyła się z 8 869 do 33 000 KM,
prędkość z 19,0 do 26,3 w, a zasięg obniżył się z 16 500 do 9 500 Mm
przy 15 w.
Poniżej, omówię bardziej szczegółowo poszczególne elementy składowe
nowego okrętu.
Napęd.
Zamontowano dwie turbiny parowe o mocy
16 500 KM każda, analogicznych do zastosowanych na niszczycielach typu Wicher oraz cztery kotły olejowe w dwu
kotłowniach. Kontraktowa prędkość maksymalna miała wynosić 26,0 w, na próbach
osiągnięto 26,3 w. Jak na krążownik z czwartej dekady XX w., jest to prędkość
niewielka, ale dość archaiczne kształty kadłuba, nie pozwalają na jej
zwiększenie, bez drastycznego pogorszenia – i tak już niezbyt dobrych –
właściwości morskich.
Uzbrojenie.
Artylerię główną stanowią działa 152,4
mm L55 firmy Bofors, w wieżach zastosowanych uprzednio na szwedzkim krążowniku Gotland. Działa te zostały dostosowane
do strzelania brytyjską amunicją HE i CPBC o masie 50,8 kg. Przy elewacji 45
st. osiągają one donośność 24 300 m.
Artyleria średnia, to brytyjskie
działa 3"/45 (76.2 cm) 20cwt QF HA Mark II (zmodernizowany w roku 1937
model Mark I z roku 1910), umieszczone jednakże na łożach górnych polskich
dział 75 mm wz.1936. Ich maksymalna elewacja wynosi 90 st.; donośność w poziomie
11 800 m, a w pionie 7 200 m.
Artyleria małokalibrowa składa się ze
szwedzkich działek Bofors 40 mm/60 (1.57") Model 1936 oraz polskich 20 mm/70
wz.38 FK.
Wyrzutnie torpedowe są francuskiego
modelu 550 mm, jednak przewidziano dla nich wkładki redukcyjne, umożliwiające
strzelanie brytyjskimi torpedami 533 mm.
Wyposażenie radionawigacyjne i kierowania
ogniem.
Na okręcie zamontowano dwa brytyjskie dalocelowniki,
jeden do obsługi artylerii głównej, a drugi do strzelania plot. Tuż przed
zakończeniem przebudowy, admiralicja brytyjska zgodziła się na udostępnienie i
zamontowanie na okręcie urządzenia radarowego, choć nie najnowszego modelu.
Opancerzenie.
Przekonstruowano system opancerzenia
pionowego i poziomego okrętu, z częściowym wykorzystaniem istniejących płyt
pancernych. Zwiększono grubość opancerzenia szwedzkich wież 152 mm; oryginalnie
nie przekraczało ono 25 mm.
Pozostawiono niewielką rezerwę
ciężarową na ewentualne wzmocnienie artylerii plot.
Sylwetka okrętu nie jest może piękna,
ale wykazuje dużą zwartość, co jest częściowo wymuszone krótkim kadłubem.
W rezultacie przebudowy otrzymano – w
stosunku do wielkości jednostki – nieźle uzbrojony i silnie opancerzony, lecz
wolny krążownik. W hipotetycznym starciu z niemieckimi lekkimi krążownikami z
lat 30-tych, jedyną przewagą Smoka
będzie silne opancerzenie. Jeżeli udałoby się mu utrzymać dystans walki powyżej
2 500 m (co nie będzie łatwe z uwagi na przewagę szybkości okrętów wroga),
to przewaga opancerzenia może dać mu realną szansę na zwycięstwo.
Link do obrazka: https://megawrzuta.pl/download/ab608bad1edf9f7c9f31247828405587.html
Smok, Poland light cruiser laid down 1897,
launched 1906, completed 1910, rebuilt 1929, rebuilt 1939
Displacement:
4 555
t light; 4 788 t standard; 5 558 t normal; 6 173 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x
beam x draught (normal/deep)
(400,10
ft / 393,70 ft) x 52,82 ft x (18,50 / 20,05 ft)
(121,95
m / 120,00 m) x 16,10 m x (5,64 / 6,11
m)
Armament:
6
- 5,98" / 152 mm 55,0 cal guns - 111,99lbs / 50,80kg shells, 180 per gun
Quick firing guns in turret on barbette
mounts, 1930 Model
3 x 2-gun mounts on centreline ends, majority
aft
1
raised mount aft - superfiring
8
- 2,99" / 76,0 mm 45,0 cal guns - 16,01lbs / 7,26kg shells, 500 per gun
Anti-air guns in deck and hoist mounts, 1910/1937
Model
4 x Twin mounts on sides, evenly spread
8
- 1,57" / 40,0 mm 60,0 cal guns - 2,05lbs / 0,93kg shells, 1 500 per
gun
Anti-air guns in deck mounts, 1936 Model
2 x Twin mounts on centreline, evenly spread
2
raised mounts
2 x Twin mounts on sides, aft deck centre
2
double raised mounts
8
- 0,79" / 20,0 mm 70,0 cal guns - 0,26lbs / 0,12kg shells, 4 500 per
gun
Anti-air guns in deck mounts, 1938 Model
4 x Twin mounts on sides, evenly spread
4
double raised mounts
Weight of broadside 749 lbs / 340 kg
Main Torpedoes
4
- 21,7" / 550 mm, 27,56 ft / 8,40 m torpedoes - 1,929 t each, 7,716 t
total
In
2 sets of deck mounted side rotating tubes
Armour:
-
Belts: Width (max) Length (avg) Height
(avg)
Main: 3,94" / 100 mm 252,62 ft / 77,00 m 14,11
ft / 4,30 m
Ends: Unarmoured
Main Belt covers 99% of normal length
-
Torpedo Bulkhead - Additional damage containing bulkheads:
1,97"
/ 50 mm 252,62 ft / 77,00 m 16,08 ft / 4,90 m
Beam
between torpedo bulkheads 39,70 ft / 12,10 m
- Gun
armour: Face (max) Other gunhouse (avg) Barbette/hoist (max)
Main: 2,95" / 75 mm 1,97" / 50 mm 2,95"
/ 75 mm
2nd:
- - 0,98"
/ 25 mm
-
Armoured deck - multiple decks:
For
and Aft decks: 1,97" / 50 mm
-
Conning towers: Forward 3,94" / 100 mm, Aft 1,97" / 50 mm
Machinery:
Oil
fired boilers, steam turbines,
Geared
drive, 2 shafts, 33 000 shp / 24 618 Kw = 26,31 kts
Range
9 250nm at 15,00 kts
Bunker
at max displacement = 1 385 tons
Complement:
321
- 418
Cost:
£1,449
million / $5,795 million
Distribution of weights at normal
displacement:
Armament:
288 tons, 5,2%
- Guns: 273 tons, 4,9%
- Weapons: 15 tons, 0,3%
Armour:
1 486 tons, 26,7%
- Belts: 595 tons, 10,7%
- Torpedo bulkhead: 296 tons, 5,3%
- Armament: 150 tons, 2,7%
- Armour Deck: 406 tons, 7,3%
- Conning Towers: 40 tons, 0,7%
Machinery:
893 tons, 16,1%
Hull,
fittings & equipment: 1 803 tons, 32,4%
Fuel,
ammunition & stores: 1 002 tons, 18,0%
Miscellaneous
weights: 86 tons, 1,5%
- Hull below water: 60 tons
- Hull above water: 18 tons
- On freeboard deck: 8 tons
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
9 230 lbs / 4 187 Kg = 86,1 x 6,0
" / 152 mm shells or 1,5 torpedoes
Stability
(Unstable if below 1.00): 1,12
Metacentric
height 2,4 ft / 0,7 m
Roll
period: 14,4 seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 71 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,40
Seaboat
quality (Average = 1.00): 1,09
Hull form characteristics:
Hull
has a flush deck,
a normal bow and a cruiser stern
Block
coefficient (normal/deep): 0,506 / 0,518
Length
to Beam Ratio: 7,45 : 1
'Natural
speed' for length: 19,84 kts
Power
going to wave formation at top speed: 61 %
Trim
(Max stability = 0, Max steadiness = 100): 65
Bow
angle (Positive = bow angles forward): 17,20 degrees
Stern
overhang: -1,97 ft / -0,60 m
Freeboard
(% = length of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 16,00%, 20,67 ft /
6,30 m, 17,06 ft / 5,20 m
- Forward deck: 32,00%, 17,06 ft / 5,20
m, 17,06 ft / 5,20 m
- Aft deck: 32,00%, 17,06 ft / 5,20 m, 17,06 ft / 5,20 m
- Quarter deck: 20,00%, 17,06 ft /
5,20 m, 17,06 ft / 5,20 m
- Average freeboard: 17,29 ft / 5,27 m
Ship
tends to be wet forward
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 94,2%
-
Above water (accommodation/working, high = better): 134,2%
Waterplane
Area: 13 926 Square feet or 1 294 Square metres
Displacement
factor (Displacement / loading): 131%
Structure
weight / hull surface area: 87 lbs/sq ft or 426 Kg/sq metre
Hull
strength (Relative):
-
Cross-sectional: 0,93
-
Longitudinal: 2,26
-
Overall: 1,01
Adequate
machinery, storage, compartmentation space
Excellent
accommodation and workspace room
Ship
has slow, easy roll, a good, steady gun platform
