Przebudowa okrętu szkolnego typu Bałtyk na lekki krążownik typu Smok 1939 (1 szt.)

Przebudowa okrętu szkolnego typu Bałtyk na lekki krążownik typu Smok 1939 (1 szt.)

Służba – zaprezentowanego w poprzednim poście - ORP Bałtyk, w charakterze okrętu szkolnego, trwała do połowy 1937 roku. Wtedy to okręt został skierowany na kardynalną przebudowę do brytyjskiej stoczni White w Cowes, która właśnie kończyła budowę drugiej pary polskich niszczycieli. Od początku bowiem, rozważano pełną reaktywację okrętu w charakterze okrętu bojowego i prowadzono w tym zakresie prace studialne. Nowy impuls, w tym zakresie, przyniosły rozmowy prowadzone od 1933 roku z firmą Bofors. Ze strony polskiej kierował nimi młody, utalentowany oficer - komandor Heliodor Laskowski. Ostatecznie podjęto decyzję, że znakomite armaty 152,4 mm L/55 wz.1930, staną się również podstawą nowego uzbrojenia krążownika. Przy okazji okręt otrzymał nową, prestiżową nazwę Marszałek Józef Piłsudski (ze zmianą nazwy noszącej już to miano kanonierki na Generał Sosnkowski). Opracowanie dwudziałowych wież zlecono również zakładom Boforsa, które oparły ją na konstrukcji zastosowanej na krążowniku Gotland.

Uwaga: z uwagi na narastające napięcie w stosunkach polsko-niemieckich, Brytyjczycy od marca 1939 celowo zredukowali tempo prac tak, że okręt pozostawał formalnie nieukończony, aż do momentu wybuchu wojny. Wszedł oficjalnie w skład floty czynnej PMW na Zachodzie dopiero 15 września, stając się jej okrętem flagowym. 15 października 1939 roku, z uwagi na antysanacyjne  przemiany w rządzie RP na wychodźstwie, okręt otrzymał ostatecznie „neutralne” ideowo imię Smok, na cześć pierwszego galeonu z czasów Zygmunta Augusta.

Przebudowa okrętu trwała od 01.08.1937 roku do 15.09.1939 roku i objęła następujący zakres robót:

- przecięcie kadłuba na śródokręciu i wstawienie dodatkowej sekcji o długości 12 m;

- całkowitą wymianę napędu;

- całkowitą wymianę uzbrojenia artyleryjskiego;

- relokację wyrzutni torpedowych;

- usunięcie uzbrojenia minowego;

- całkowitą wymianę wyposażenia radionawigacyjnego i kierowania ogniem;

- prawie całkowitą zmianę systemu opancerzenia;

- całkowitą przebudowę nadbudówek, masztów i komina;

- częściową rearanżerację pomieszczeń wewnętrznych kadłuba.

Koszt powyższych prac wyniósł ok. 66% kosztu nowej, analogicznej jednostki.

W wyniku przebudowy:

- długość okrętu wzrosła ze 108 do 120 m, a wyporność normalna z 5 002 do 5 558 t;

- moc napędu zwiększyła się z 8 869 do 33 000 KM, prędkość z 19,0 do 26,3 w, a zasięg obniżył się z 16 500 do 9 500 Mm przy 15 w.

Poniżej, omówię bardziej szczegółowo poszczególne elementy składowe nowego okrętu.

Napęd.

Zamontowano dwie turbiny parowe o mocy 16 500 KM każda, analogicznych do zastosowanych na niszczycielach typu Wicher oraz cztery kotły olejowe w dwu kotłowniach. Kontraktowa prędkość maksymalna miała wynosić 26,0 w, na próbach osiągnięto 26,3 w. Jak na krążownik z czwartej dekady XX w., jest to prędkość niewielka, ale dość archaiczne kształty kadłuba, nie pozwalają na jej zwiększenie, bez drastycznego pogorszenia – i tak już niezbyt dobrych – właściwości morskich.

Uzbrojenie.

Artylerię główną stanowią działa 152,4 mm L55 firmy Bofors, w wieżach zastosowanych uprzednio na szwedzkim krążowniku Gotland. Działa te zostały dostosowane do strzelania brytyjską amunicją HE i CPBC o masie 50,8 kg. Przy elewacji 45 st. osiągają one donośność 24 300 m.

Artyleria średnia, to brytyjskie działa 3"/45 (76.2 cm) 20cwt QF HA Mark II (zmodernizowany w roku 1937 model Mark I z roku 1910), umieszczone jednakże na łożach górnych polskich dział 75 mm wz.1936. Ich maksymalna elewacja wynosi 90 st.; donośność w poziomie 11 800 m, a w pionie 7 200 m.

Artyleria małokalibrowa składa się ze szwedzkich działek Bofors 40 mm/60 (1.57") Model 1936 oraz polskich 20 mm/70 wz.38 FK.

Wyrzutnie torpedowe są francuskiego modelu 550 mm, jednak przewidziano dla nich wkładki redukcyjne, umożliwiające strzelanie brytyjskimi torpedami 533 mm.

Wyposażenie radionawigacyjne i kierowania ogniem.

Na okręcie zamontowano dwa brytyjskie dalocelowniki, jeden do obsługi artylerii głównej, a drugi do strzelania plot. Tuż przed zakończeniem przebudowy, admiralicja brytyjska zgodziła się na udostępnienie i zamontowanie na okręcie urządzenia radarowego, choć nie najnowszego modelu.

Opancerzenie.

Przekonstruowano system opancerzenia pionowego i poziomego okrętu, z częściowym wykorzystaniem istniejących płyt pancernych. Zwiększono grubość opancerzenia szwedzkich wież 152 mm; oryginalnie nie przekraczało ono 25 mm.

Pozostawiono niewielką rezerwę ciężarową na ewentualne wzmocnienie artylerii plot.

Sylwetka okrętu nie jest może piękna, ale wykazuje dużą zwartość, co jest częściowo wymuszone krótkim kadłubem.

W rezultacie przebudowy otrzymano – w stosunku do wielkości jednostki – nieźle uzbrojony i silnie opancerzony, lecz wolny krążownik. W hipotetycznym starciu z niemieckimi lekkimi krążownikami z lat 30-tych, jedyną przewagą Smoka będzie silne opancerzenie. Jeżeli udałoby się mu utrzymać dystans walki powyżej 2 500 m (co nie będzie łatwe z uwagi na przewagę szybkości okrętów wroga), to przewaga opancerzenia może dać mu realną szansę na zwycięstwo.

Link do obrazka: https://megawrzuta.pl/download/ab608bad1edf9f7c9f31247828405587.html

Smok, Poland light cruiser laid down 1897, launched 1906, completed 1910, rebuilt 1929, rebuilt 1939

Displacement:

            4 555 t light; 4 788 t standard; 5 558 t normal; 6 173 t full load

Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)

            (400,10 ft / 393,70 ft) x 52,82 ft x (18,50 / 20,05 ft)

            (121,95 m / 120,00 m) x 16,10 m  x (5,64 / 6,11 m)

Armament:

      6 - 5,98" / 152 mm 55,0 cal guns - 111,99lbs / 50,80kg shells, 180 per gun

              Quick firing guns in turret on barbette mounts, 1930 Model

              3 x 2-gun mounts on centreline ends, majority aft

                        1 raised mount aft - superfiring

      8 - 2,99" / 76,0 mm 45,0 cal guns - 16,01lbs / 7,26kg shells, 500 per gun

              Anti-air guns in deck and hoist mounts, 1910/1937 Model

              4 x Twin mounts on sides, evenly spread

      8 - 1,57" / 40,0 mm 60,0 cal guns - 2,05lbs / 0,93kg shells, 1 500 per gun

              Anti-air guns in deck mounts, 1936 Model

              2 x Twin mounts on centreline, evenly spread

                        2 raised mounts

              2 x Twin mounts on sides, aft deck centre

                        2 double raised mounts

      8 - 0,79" / 20,0 mm 70,0 cal guns - 0,26lbs / 0,12kg shells, 4 500 per gun

              Anti-air guns in deck mounts, 1938 Model

              4 x Twin mounts on sides, evenly spread

                        4 double raised mounts

      Weight of broadside 749 lbs / 340 kg

      Main Torpedoes

      4 - 21,7" / 550 mm, 27,56 ft / 8,40 m torpedoes - 1,929 t each, 7,716 t total

            In 2 sets of deck mounted side rotating tubes

Armour:

   - Belts:                     Width (max)    Length (avg)               Height (avg)

            Main:   3,94" / 100 mm           252,62 ft / 77,00 m     14,11 ft / 4,30 m

            Ends:   Unarmoured

              Main Belt covers 99% of normal length

   - Torpedo Bulkhead - Additional damage containing bulkheads:

                        1,97" / 50 mm 252,62 ft / 77,00 m     16,08 ft / 4,90 m

            Beam between torpedo bulkheads 39,70 ft / 12,10 m

   - Gun armour:         Face (max)     Other gunhouse (avg)            Barbette/hoist (max)

            Main:   2,95" / 75 mm 1,97" / 50 mm             2,95" / 75 mm

            2nd:           -                      -                            0,98" / 25 mm

   - Armoured deck - multiple decks:

            For and Aft decks: 1,97" / 50 mm

   - Conning towers: Forward 3,94" / 100 mm, Aft 1,97" / 50 mm

Machinery:

            Oil fired boilers, steam turbines,

            Geared drive, 2 shafts, 33 000 shp / 24 618 Kw = 26,31 kts

            Range 9 250nm at 15,00 kts

            Bunker at max displacement = 1 385 tons

Complement:

            321 - 418

Cost:

            £1,449 million / $5,795 million

Distribution of weights at normal displacement:

            Armament: 288 tons, 5,2%

               - Guns: 273 tons, 4,9%

               - Weapons: 15 tons, 0,3%

            Armour: 1 486 tons, 26,7%

               - Belts: 595 tons, 10,7%

               - Torpedo bulkhead: 296 tons, 5,3%

               - Armament: 150 tons, 2,7%

               - Armour Deck: 406 tons, 7,3%

               - Conning Towers: 40 tons, 0,7%

            Machinery: 893 tons, 16,1%

            Hull, fittings & equipment: 1 803 tons, 32,4%

            Fuel, ammunition & stores: 1 002 tons, 18,0%

            Miscellaneous weights: 86 tons, 1,5%

               - Hull below water: 60 tons

               - Hull above water: 18 tons

               - On freeboard deck: 8 tons

Overall survivability and seakeeping ability:

            Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):

              9 230 lbs / 4 187 Kg = 86,1 x 6,0 " / 152 mm shells or 1,5 torpedoes

            Stability (Unstable if below 1.00): 1,12

            Metacentric height 2,4 ft / 0,7 m

            Roll period: 14,4 seconds

            Steadiness      - As gun platform (Average = 50 %): 71 %

                                   - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,40

            Seaboat quality  (Average = 1.00): 1,09

Hull form characteristics:

            Hull has a flush deck,

              a normal bow and a cruiser stern

            Block coefficient (normal/deep): 0,506 / 0,518

            Length to Beam Ratio: 7,45 : 1

            'Natural speed' for length: 19,84 kts

            Power going to wave formation at top speed: 61 %

            Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 65

            Bow angle (Positive = bow angles forward): 17,20 degrees

            Stern overhang: -1,97 ft / -0,60 m

            Freeboard (% = length of deck as a percentage of waterline length):

                                               Fore end,        Aft end

               - Forecastle:            16,00%,  20,67 ft / 6,30 m,  17,06 ft / 5,20 m

               - Forward deck:       32,00%,  17,06 ft / 5,20 m,  17,06 ft / 5,20 m

               - Aft deck:    32,00%,  17,06 ft / 5,20 m,  17,06 ft / 5,20 m

               - Quarter deck:        20,00%,  17,06 ft / 5,20 m,  17,06 ft / 5,20 m

               - Average freeboard:                      17,29 ft / 5,27 m

            Ship tends to be wet forward

Ship space, strength and comments:

            Space - Hull below water (magazines/engines, low = better): 94,2%

                        - Above water (accommodation/working, high = better): 134,2%

            Waterplane Area: 13 926 Square feet or 1 294 Square metres

            Displacement factor (Displacement / loading): 131%

            Structure weight / hull surface area: 87 lbs/sq ft or 426 Kg/sq metre

            Hull strength (Relative):

                        - Cross-sectional: 0,93

                        - Longitudinal: 2,26

                        - Overall: 1,01

            Adequate machinery, storage, compartmentation space

            Excellent accommodation and workspace room

            Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform