Lotnictwo morskie rok 1936

Lotnictwo morskie rok 1936

Ponieważ w najbliższych dniach będę miał niewiele wolnego czasu, z pewnym wyprzedzeniem prezentuję stan naszego lotnictwa morskiego na rok 1936. Mam nadzieję, że będzie to wystarczające zadośćuczynienie za ewentualny brak innych postów przez 2-3 dni.

Zanim przedstawię zestawienie tabelaryczne oraz sylwetki samolotów MW używanych w roku 1936, objaśnię trochę ostatnio zmieniony system nazewnictwa poszczególnych typów i modeli. Wygląda on teraz tak:

A-nBx(y) dla konstrukcji nowych, lub

A-nBx(y)-m dla konstrukcji zmodernizowanych, gdzie:

A – jest trzyliterowym skrótem nazwy wytwórni

n – jest kolejnym numerem projektu danej wytwórni

B – oznacza rodzaj (podrodzaj) samolotu

x – oznacza dla wodnosamolotów sposób zapewnienia pływalności

y – oznacza dla samolotów pokładowych sposób wyrzucania ich w powietrze

m – oznacza wersję zmodernizowaną

Aktualne nazwy wytwórni A to: PWL (Państwowa Wytwórnia Samolotów), CZL (Centralne Zakłady Lotnicze), PFS (Poznańska Fabryka Samolotów), LWS (Lubelska Wytwórnia Samolotów) i WSD (Wytwórnia Samolotów Dęblin).

Kolejny numer projektu n jest liczbą maksymalnie trzycyfrową; luki pomiędzy numerami wynikają z tego, że po pierwsze nie każdy projekt jest wdrażany do produkcji, a po drugie niektóre projekty nie mają zastosowania w lotnictwie morskim, czy wojskowym w ogóle.

Rodzaj (podrodzaj) samolotu B określa jego zasadnicze przeznaczenie: M – myśliwski, MB -  myśliwsko-bombowy, B –  bombowy, BN – bombowy nurkujący, TB – torpedowo-bombowy, RB – rozpoznawczo-bombowy, R – rozpoznawczy, HM – wodnosamolot myśliwski, HR – wodnosamolot rozpoznawczy, HRB – wodnosamolot rozpoznawczo-bombowy, HTB – wodnosamolot torpedowo-bombowy.

Symbol x oznacza dla wodnosamolotów: f – pływakowy, b- łódź latająca.

Symbol (y) oznacza: (p) – startujący z pokładu lotniczego, (k) – startujący z katapulty.

Dla wersji zmodernizowanych przyjąłem symbol -m bez kolejnego numeru wersji, ponieważ uznałem, że każdy projekt może być tak naprawdę zmodernizowany tylko jeden raz. Drobnych zmian nie traktuję jako modernizację, więc ich nie uwzględniam w nazewnictwie typów.

Przykładowo:

PFS-20BN(p) – to kolejny 20-ty projekt Poznańskiej Fabryki Samolotów, będący bombowcem nurkującym, przystosowanym do operowania z pokładu lotniskowców;

LWS-14HRf(k) – to kolejny 14-ty projekt Lubelskiej Wytwórni Samolotów, będący pływakowym wodnosamolotem rozpoznawczym, przystosowanym do operowania z katapult okrętowych;

CZL-33TB-m – to zmodernizowana wersja 33-go projektu Centralnych Zakładów Lotniczych, będąca samolotem torpedowo-bombowym.

A teraz, tradycyjnie już, zestawienie tabelaryczne i sylwetki samolotów.

Typ	Nazwa	Rok prod.	Załoga	Wymiary			Pow. nośna	Masa		Silniki	V max.	V wzn.	Pułap	Zasięg	Uzbrojenie
				S	L	H		własna	start.						km	nkm	dz.	bomby	torp.
			osób	m	m	m	m2	kg	kg	KM	km/h	m/s	m	Mm	szt	szt	szt	kg	szt
S a m o l o t y  m y ś l i w s k i e
PWL-84M(p)	Harpia	1934	1	10,7	7,6	2,9	17,9	1 150	1 650	1x800	371	12,4	9 550	408	4
PWL-90M(p)	Raróg	1936	1	10,7	7,8	2,9	17,9	1 327	1 820	1x920	425	11,4	9 000	435	2	2
S a m o l o t y  m y ś l i w s k o-b o m b o w e
PWL-76MB-m	Palmojad	1932	1	9,6	7,2	3,0	24,3	1 569	2 065	1x800	347	10,3	8 050	697	2	1		250
S a m o l o t y  b o m b o w e
PWL-62B-m	Jerzyk	1930	3	20,8	13,8	3,4	54,0	3 087	5 397	1x920	242	3,6	7 000	687	4			850
PWL-86B	Salangana	1934	3	14,0	9,7	3,3	26,8	1 980	2 893	1x640	325	6,9	7 300	680	3			600
CZL-44B	Czubik	1934	2	12,0	9,0	2,8	24,0	1 680	2 330	1x640	338	8,1	6 500	640	2	1		500
PWL-92B	Głuszec	1936	4	17,9	12,9	5,1	53,5	4 280	9 025	2x920	412	4,6	7 000	863	5			2 500
S a m o l o t y  b o m b o w e  n u r k u j ą c e
PFS-20BN(p)	Jarząbek	1933	2	13,4	9,8	2,8	26,4	1 768	2 861	1x640	247	5,7	4 900	531	4			500
S a m o l o t y  t o r p e d o w o - b o m b o w e
CZL-33TB-m	Sowa	1930	2	17,0	12,1	3,7	58,7	2 707	4 562	1x920	229	4,3	5 900	601	2	1		900	1
CZL-45TB(p)	Syczek	1934	2	12,0	11,2	2,9	29,8	1 848	2 813	1x720	301	7,9	6 350	639	2	1		750	1
S a m o l o t y  r o z p o z n a w c z o - b o m b o w e
PFS-27RB(p)	Żako	1936	3	11,9	9,4	2,6	24,1	2 043	2 942	1x800	344	10,6	6 650	809	3			250
S a m o l o t y  r o z p o z n a w c z e
WSD-16R	Jemiołuszka	1935	2	11,6	9,0	3,0	21,4	1 225	1 700	1x480	249	6,2	5 100	430	2			50
W o d n o s a m o l o t y  p ł y w a k o w e  m y ś l i w s k i e
CZL-50HMf	Rybożer	1935	1	11,8	9,5	3,8	20,3	1 554	2 290	1x920	350	10,0	8 000	466	4
W o d n o s a m o l o t y  p ł y w a k o w e  r o z p o z n a w c z e
LWS-14HRf(k)	Alka	1932	2	12,8	8,5	2,8	23,8	956	1 332	1x240	194	4,5	4 700	346	1
CZL-56HRf(k)	Nurzec	1936	2	12,4	11,0	4,5	28,4	2 960	3 683	1x920	308	5,0	6 950	589	1	2		100
W o d n o s a m o l o t y  p ł y w a k o w e  r o z p o z n a w c z o - b o m b ow e
CZL-48HRBf	Ibis	1934	5	26,5	19,2	7,5	86,3	8 750	12 705	3x720	337	5,3	7 000	1 100	3	1		1 250	1
W o d n o s a m o l o t y  p ł y w a k o w e  t o r p e d o w o - b o m b o w e
LWS-16HTBf	Wydrzyk	1935	5	25,4	15,9	6,1	75,0	4 028	6 042	2x640	253	2,8	3 500	648	4			1 000	1
Ł o d z i e  l a t a j ą c e  r o z p o z n a w c z e
PWL-73HRb	Kszyk	1931	2	11,1	7,8	2,9	19,0	440	726	1x160	200	4,1	3 800	356
CZL-38HRb	Flaming	1932	5	22,5	14,3	4,4	62,0	3 850	7 050	1x800	250	3,7	6 350	1 300	3			250
CZL-51HRb	Rybitwa	1935	4	23,7	19,2	5,3	98,0	6 580	8 500	2x600	250	2,2	4 400	1 910	2
Ł o d z i e  l a t a j ą c e  r o z p o z n a w c z o - b o m b o w e
PWL-66HRBb	Albatros	1931	5	31	19	5,8	140,7	5792	11460	2x720	230	3,2	4100	1180	2		1	900
CZL-57HRBb	Kormoran	1936	6	25,9	16,7	6,6	135,4	5 100	8 620	2x920	265	6,8	5 650	1 000	3			900

 

Uwagi, do poszczególnych typów samolotów:

- wycofane zostały samoloty typów: PWL-61M-m Kania, PWL-75M Krogulec, CZL-32B Kazuar, PFS-12RB Lora, WSD-9R-m Żołna, LWS-7HRf Zimorodek oraz CZL-30HRb Bocian;

- wprowadzone zostały do służby samoloty typów: PWL-90M Raróg, PWL-92B Głuszec, PFS-27RB Żako, CZL-56HRf Nurzec oraz CZL-57HRBb Kormoran;

- zmodernizowany został poprzez wymianę silnika o mocy 720 KM na 800 KM samolot myśliwsko-bombowy PWL-76MB Palmojad.

Pragnę zwrócić szczególną uwagę Kolegów na dwa nowe typy: PWL-92B Głuszec i PFS-27RB Żako. Pierwszy z nich jest nowoczesnym - wg aktualnej nomenklatury (zmieni się za kilka lat) - ciężkim bombowcem o bardzo, na owe czasy, korzystnej aerodynamicznie sylwetce, co sprawia, że jest obecnie prawdopodobnie najszybszym seryjnie produkowanym bombowcem na świecie. Oczywiście, znawcy bez trudu odkryją, na jakim realnym modelu jest on wzorowany.

Drugi, to równie nowoczesny, o bardzo dobrych parametrach, samolot rozpoznawczo-bombowy, przeznaczony specjalnie (choć nie wyłącznie) na lotniskowce. Tu inspiracja może być trudniejsza do rozpoznania; pierwowzór nie należał do najpopularniejszych, realnie używanych modeli. Kto zgadnie, dostanie ode mnie w nagrodę - prócz gratulacji -  prawo do zakupu lusterka wstecznego do wanny :).

Na tle opisanych wyżej typów, dość skromnie prezentuje się myśliwiec PWL-90M Raróg. Stanowi on definitywne zakończenie linii rozwojowej, opartej na tzw. „płacie Puławskiego” Układ ten miał sporo zalet, m.in. zwrotność i dobre własności pilotażowe, jednakże okazał się niezbyt korzystny dla większych prędkości (duże opory). Mimo to, nie można uznać tego samolotu za przestarzały, prędkość maksymalna 425 km/h w roku 1936 nie była wcale „obciachowa” Następne nasze myśliwce będą już budowane w układzie dolnopłata.

Nurzec to również dość nowoczesna konstrukcja o dobrych osiągach; mimo sporej masy startowej, jego stosunkowo niewielkie rozmiary (rozpiętość) umożliwią wykorzystanie go jako samolotu pokładowego (na katapulcie) na okrętach liniowych.

CZL-57HRBb Kormoran jest dużą rozpoznawczo-bombową łodzią latającą; mimo braku cięższego uzbrojenia strzeleckiego, znaczny udźwig (np. 8 bomb głębinowych), pozwala mu być groźnym dla OP wroga. Jest to chyba już ostatni dwupłatowiec w naszym lotnictwie morskim.

W roku przyszłym „ruch w interesie” nie osłabnie; planowane jest wycofanie 6 modeli samolotów, a wprowadzenie 7 nowych: myśliwca, bombowca nurkującego, dwu samolotów torpedowo-bombowych (w tym jednego pokładowego), samolotu rozpoznawczego, lekkiego pływakowego wodnosamolotu rozpoznawczego i średniej rozpoznawczej łodzi latającej.

Dodatkowo, przedstawiam poniżej zestaw samolotów pokładowych (lotniskowce i większe okręty artyleryjskie) używanych w roku 1936. Od dziś będę to robił w każdym roku (blogowym, oczywiście).

ROK	M		R(RB)	BN	TB	HR
	lotn. uderz..	lotn. eskort.	lotniskowce	lotniskowce	lotniskowce	katapulty okrętowe
1936	PWL-90M(p)     Raróg        1936	PWL-90M(p)     Raróg        1936	PFS-27RB(p)   Żako          1936	PFS-20BN(p) Jarząbek      1933	CZL-45TB(p) Syczek        1934	LWS-14HRf(k) Alka          1932

Oznaczenia rodzajów (przeznaczenia) samolotów, np. M, R, BN czy TB zostały przedstawione powyżej, więc sądzę, że legenda do tej tabelki jest zbędna.