Lodołamacz floty typu Mors 1922-1923 (2 szt.)
Miałem
pierwotnie zamiar z tym postem jeszcze trochę poczekać, ale mam przeczucie, że
w tym roku („blogowo” 1922, a kalendarzowo w styczniu 2015) sporo się będzie
działo. Dlatego też rzucam już teraz „na pożarcie” pierwszy tegoroczny projekt,
pozostawiając sobie czas i miejsce na następne liczne jak sądzę posty.
Jeszcze jeden w naszej
flocie okręt pomocniczy. Jest to nominalnie lodołamacz, ale zdolny także do
wypełniania innych licznych zadań. Ponieważ pokrywa lodowa utrzymuje się na
Bałtyku najwyżej przez 6 miesięcy w roku (przy wyjątkowo mroźnych zimach), nie
można pozwolić, aby nasze Morsy przez
pół roku bezużytecznie stały na kotwicy. Dlatego też prezentowana jednostka
może dodatkowo spełniać rolę zaopatrzeniowca, trałowca, stawiacza min,
holownika lub okrętu ratowniczego.
Jako lodołamacz,
okręt posiada specjalnie ukształtowaną i wzmocnioną konstrukcję (łagodnie
pochylony na linii wodnej i wzmocniony dziób, zwiększoną grubość blach poszycia
kadłuba, podwójny kadłub od stępki do wysokości 1,2 m nad linią wodną,
dwukrotnie zwiększoną liczbę wręg na tym obszarze, specjalny kształt podwodnej
części rufy chroniący śruby i ster przed kontaktem ze skruszonym lodem), silną
jednostkę napędową (moc w raporcie skorygowana), a także wydajny zestaw pomp,
umożliwiający szybkie przepompowywanie wody balastowej pomiędzy zbiornikami
usytuowanymi w przestrzeni między kadłubem zewnętrznym i wewnętrznym, co ma
umożliwić „rozbujanie” okrętu na boki, celem ewentualnego uwolnienia kadłuba od
napierającego lodu. Dzięki tym „wynalazkom” okręt jest zdolny do kruszenia
litej pokrywy lodowej o grubości do 1,0 m (najwyższa odnotowana na Bałtyku
grubość to 0,7 m). Ponieważ nasze okręty raczej nie zapuszczają się w rejony
podbiegunowe, lodołamacze typu Mors
przeznaczone są głównie do działań na Bałtyku. W razie potrzeby będzie można
ich użyć w „dużych szerokościach”, ale tylko w ograniczonym zakresie
(odnotowuje się tam grubości pokrywy lodowej pow. 4 m).
Jako
zaopatrzeniowiec, okręt może przewieźć ok. 230 t ładunku przy opróżnionych
zbiornikach balastowych.
Jako trałowiec,
jednostka nie wymaga żadnego dodatkowego przystosowania.
Jako stawiacz min,
okręt może zabrać na pokład 30 min wz.1918, przy częściowo opróżnionych
zbiornikach balastowych.
Jako holownik, okręt jest
w stanie samodzielnie holować jednostki o wyporności do 25 000 t na
spokojnym morzu.
Jako okręt ratowniczy,
jednostka jest wyposażona w armatkę wodną, a wspomniany wyżej zestaw pomp,
umożliwia skuteczne odwadnianie zalanych kadłubów.
Zdaję sobie sprawę z
tego, że coś, co ma się nadawać do wszystkiego, naprawdę nie nadaje się do
niczego. Dlatego też przyjmuję, że Morsy
są przede wszystkim lodołamaczami, a pozostałe funkcje mają charakter wyłącznie
drugo- lub trzeciorzędny.
Prędkość i zasięg
jednostki są w stosunku do wykonywanych zdań – moim zdaniem – odpowiednie, a
symboliczne uzbrojenie w zasadzie tylko akcentuje przynależność okrętu do
marynarki wojennej. Stosunkowo wysoka (choć już skorygowana) odporność okrętu
wynika z wyjątkowo mocnej konstrukcji, co zostało omówione wyżej. Planowałem początkowo
napęd dieslowski, ale większa możliwość przeciążeń maszyny parowej skłoniła
mnie do zmiany decyzji.
Bywałem nieraz wprost
zażenowany pochwałami kolegi ŁK dotyczącymi „urody” moich projektów. Jednak tym
razem sam czuję nieodpartą potrzebę stwierdzenia, że sylwetka Morsa bardzo mi się podoba i z pewną
lubością się w nią wpatruję (JKS, pytam się ciebie; czy to nie pora na
rozpoczęcie leczenia? ;)).
Mors, Poland Fleet icebreaker laid down 1922
Displacement:
1 064
t light; 1 088 t standard; 1 151 t normal; 1 201 t full load
Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught
(normal/deep)
(243,40
ft / 236,22 ft) x 29,53 ft x (10,50 / 10,86 ft)
(74,19 m
/ 72,00 m) x 9,00 m x (3,20 / 3,31 m)
Armament:
1 -
2,95" / 75,0 mm 50,0 cal gun - 14,11lbs / 6,40kg shells, 100 per gun
Quick firing gun in deck mount, 1910 Model
1 x Single mount on centreline, forward deck
centre
2 -
0,98" / 25,0 mm 60,0 cal guns - 0,55lbs / 0,25kg shells, 1 000 per
gun
Anti-air guns in deck mounts, 1919 Model
2 x Single mounts on sides, aft deck aft
Weight of
broadside 15 lbs / 7 kg
Machinery:
Oil
fired boilers, complex reciprocating steam engines,
Geared
drive, 2 shafts, 2 546 ihp / 1 900 Kw = 14,00 kts
Range
3 000nm at 10,00 kts
Bunker
at max displacement = 112 tons
Complement:
98 - 128
Cost:
£0,132
million / $0,529 million
Distribution of weights at normal displacement:
Armament:
3 tons, 0,3%
- Guns: 3 tons, 0,3%
Machinery:
74 tons, 6,4%
Hull,
fittings & equipment: 757 tons, 65,7%
Fuel,
ammunition & stores: 87 tons, 7,5%
Miscellaneous
weights: 230 tons, 20,0%
- Hull below water: 155 tons
- Hull above water: 75 tons
Overall survivability and seakeeping ability:
Survivability
(Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
3 463 lbs / 1 571 Kg = 125,7 x 3,0
" / 75 mm shells or 0,8 torpedoes
Stability
(Unstable if below 1.00): 1,16
Metacentric
height 1,1 ft / 0,3 m
Roll
period: 12,0 seconds
Steadiness - As gun platform (Average = 50 %): 70 %
-
Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,02
Seaboat
quality (Average = 1.00): 2,00
Hull form characteristics:
Hull has
rise forward of midbreak,
a normal bow and a round stern
Block
coefficient (normal/deep): 0,550 / 0,555
Length
to Beam Ratio: 8,00 : 1
'Natural
speed' for length: 15,37 kts
Power
going to wave formation at top speed: 40 %
Trim
(Max stability = 0, Max steadiness = 100): 35
Bow
angle (Positive = bow angles forward): 18,00 degrees
Stern
overhang: 1,64 ft / 0,50 m
Freeboard
(% = length of deck as a percentage of waterline length):
Fore
end, Aft end
- Forecastle: 20,00%, 17,06 ft /
5,20 m, 15,09 ft / 4,60 m
- Forward deck: 45,00%, 15,09 ft / 4,60
m, 15,09 ft / 4,60 m
- Aft deck: 25,00%, 7,55 ft / 2,30 m, 7,55 ft / 2,30 m
- Quarter deck: 10,00%, 7,55 ft / 2,30
m, 7,55 ft / 2,30 m
- Average freeboard: 12,61 ft / 3,84 m
Ship space, strength and comments:
Space - Hull below water (magazines/engines, low =
better): 44,7%
-
Above water (accommodation/working, high = better): 117,3%
Waterplane
Area: 4 868 Square feet or 452 Square metres
Displacement
factor (Displacement / loading): 297%
Structure
weight / hull surface area: 83 lbs/sq ft or 404 Kg/sq metre
Hull
strength (Relative):
-
Cross-sectional: 1,88
-
Longitudinal: 7,13
-
Overall: 2,14
Excellent
machinery, storage, compartmentation space
Adequate
accommodation and workspace room
Ship has
slow, easy roll, a good, steady gun platform
Excellent
seaboat, comfortable, can fire her guns in the heaviest weather
Mors (1922)
Foka (1923)