Przebudowa poniemieckich torpedowców typu A56 na polskie dozorowce typu Ślązak 1923-1924 (4 szt.)

Przebudowa poniemieckich torpedowców typu A-56 na polskie dozorowce typu Ślązak 1923-1924 (4 szt.)

W ramach podziału floty niemieckiej, w roku 1919 Rada Ambasadorów przyznała Polsce sześć torpedowców. W celu przejęcia przyznanych okrętów, ówczesny Departament do Spraw Morskich MSW wysłał do Rosyth kontradmirała Wacława Kłoczkowskiego. Na skutek niechętnej dla Polski postawy Brytyjczyków, ustalono łącznie dla Polski i Brazylii pewną „pulę” torpedowców; a podział jej pomiędzy te państwa miał nastąpić drogą losowania. W rezultacie tegoż losowania oraz późniejszych - dość skomplikowanych - zmian i przewłaszczeń, ostatecznie w polskie ręce dostały się cztery torpedowce typu A-56 (A-59, A-64, A-68 i A-80) oraz dwa typu V-105 (V-105 i V-108). Powołana przez kontradmirała Porębskiego komisja w składzie: ktradm. Kłoczkowski, kmdr inż. Müller i kpt. Frankowski, dokonała w roku 1920 przeglądu i oceny stanu technicznego okrętów. Wnioski były następujące: z uwagi na zużycie jednostek oraz nieodpowiadanie ich parametrów techniczno-taktycznych aktualnym wymaganiom dla tej klasy okrętów, sugeruje się adaptację ich do innych, mniej wymagających zadań. Ostatecznie podjęto decyzję o przebudowie okrętów typu A-56 na dozorowce, a typu V-105 na minowce. Przebudowa okrętów typu V-105 zostanie zaprezentowana w następnym poście, teraz czas na opis przebudowy jednostek typu A-56.

Z uwagi na niechętną Polsce postawę polityków brytyjskich zdecydowano, że przebudowa nastąpi w stoczniach francuskich, po przeholowaniu tam przydzielonych Polsce okrętów. Prace stoczniowe trwały w latach 1921-24, a pierwsza jednostka (ORP Ślązak) zasiliła polską flotę w roku 1923.

Kadłub

Obniżono zanurzenie o 0,15 m. Poza tym, zmieniono kształt płetwy sterowej oraz częściowo podział wewnętrzny.

Napęd

Wykluczono turbiny parowe, z uwagi na ich niezadowalającą ekonomiczność przy niskich prędkościach. Wobec trudności z nabyciem silników diesla, zdecydowano ostatecznie o zastosowaniu łatwiej dostępnych maszyn parowych potrójnego rozprężania. Zamontowano dwa kotły olejowe w jednej kotłowni i dwie maszyny parowe w jednej maszynowni.

Uzbrojenie

Okręty przejęto całkowicie rozbrojone. Zamontowano:

 - 2xIx75 mm/50 (2.95") Model 1922, przy elewacji 40^o donośność pociskiem HE 5,93 kg wynosi 14100 m, a przy elewacji maksymalnej 90^o donośność pionowa tym samym pociskiem 8000 m;

- 1xIx40 mm/39 Vickers-Terni 1917, przy elewacji 45^o donośność pociskiem HE 0,90 kg wynosi 3480 m, a przy elewacji maksymalnej 80^o donośność pionowa tym samym pociskiem 2200 m;

- 4xIx7,9 mm/92 M.1915;

- 2xwbg z zapasem 36 bg.

Do kierowania ogniem zainstalowano dalmierz optyczny o bazie 2,3 m.

Inne

Przebudowano nadbudówki komin i maszt(y). Zamontowano radiostację krótkiego zasięgu oraz szumonamiernik.

W rezultacie przebudowy:

- wyporność normalna zmniejszyła się z 300 do 306 t;

- prędkość maksymalna zmniejszyła się z 28,0 do 19,55 w;

- zasięg wzrósł z 800 Mm przy 20 w do 2400 Mm przy 12 w.

Koszt przebudowy wyniósł 51,2% wartości porównywalnego okrętu nowego.

Jestem przygotowany na krytykę sylwetki okrętu; niski pomost i masywna nadbudówka na śródokręciu, rzeczywiście nie wyglądają ciekawie. Jednakże ja, uzurpując sobie decyzje wirtualnych decydentów, uznałem, że:

- wyższy pomost dla tej jednostki jest zbędny;

 - znikoma ilość miejsca pod pokładem („cramped accommodation and workspace room”, magazyny bg) wymaga obszernej nadbudówki;

- konstrukcja kadłuba (niski uskok dziobowy) nie daje wielu sensownych możliwości;

- „uroda” nie jest najbardziej pożądaną cechą tego okrętu, dużo ważniejsza jest jego funkcjonalność;

- pierwsze próby ingerencji w projekt polskich oficerów MW niekoniecznie musiały być udane.

Ślązak, Poland patrol boat laid down 1916, launched 1917, completed 1917, rebuilt 1923 (engine 1922)

Displacement:

            260 t light; 273 t standard; 306 t normal; 333 t full load

Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)

            (198,79 ft / 197,18 ft) x 21,03 ft x (6,73 / 7,10 ft)

            (60,59 m / 60,10 m) x 6,41 m  x (2,05 / 2,16 m)

Armament:

      2 - 2,95" / 75,0 mm 50,0 cal guns - 13,07lbs / 5,93kg shells, 300 per gun

              Dual purpose guns in deck mounts, 1922 Model

              2 x Single mounts on centreline ends, evenly spread

      1 - 1,57" / 40,0 mm 39,0 cal gun - 1,98lbs / 0,90kg shells, 1 500 per gun

              Anti-air gun in deck mount, 1917 Model

              1 x Single mount on centreline, aft deck aft

                        1 raised mount

      4 - 0,31" / 7,9 mm 92,0 cal guns - 0,02lbs / 0,01kg shells, 4 500 per gun

              Machine guns in deck mounts, 1915 Model

              2 x Single mounts on sides, forward deck aft

                        2 raised mounts

              2 x Single mounts on sides, aft deck centre

                        2 raised mounts

      Weight of broadside 28 lbs / 13 kg

      Main DC/AS Mortars

      2 - 573,20 lbs / 260,00 kg Depth Charges + 36 reloads - 9,724 t total

            in Stern depth charge racks

Machinery:

            Oil fired boilers, complex reciprocating steam engines,

            Direct drive, 2 shafts, 2 000 ihp / 1 492 Kw = 19,55 kts

            Range 2 400nm at 12,00 kts

            Bunker at max displacement = 60 tons

Complement:

            36 - 47

Cost:

            £0,023 million / $0,091 million

Distribution of weights at normal displacement:

            Armament: 19 tons, 6,2%

               - Guns: 7 tons, 2,2%

               - Weapons: 12 tons, 4,0%

            Machinery: 117 tons, 38,1%

            Hull, fittings & equipment: 115 tons, 37,6%

            Fuel, ammunition & stores: 46 tons, 14,9%

            Miscellaneous weights: 10 tons, 3,2%

               - Hull above water: 6 tons

               - On freeboard deck: 4 tons

Overall survivability and seakeeping ability:

            Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):

              258 lbs / 117 Kg = 20,0 x 3,0 " / 75 mm shells or 0,2 torpedoes

            Stability (Unstable if below 1.00): 1,36

            Metacentric height 0,8 ft / 0,3 m

            Roll period: 9,7 seconds

            Steadiness      - As gun platform (Average = 50 %): 72 %

                                   - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,09

            Seaboat quality  (Average = 1.00): 1,20

Hull form characteristics:

            Hull has rise forward of midbreak,

              a normal bow and a round stern

            Block coefficient (normal/deep): 0,384 / 0,396

            Length to Beam Ratio: 9,38 : 1

            'Natural speed' for length: 14,04 kts

            Power going to wave formation at top speed: 53 %

            Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 60

            Bow angle (Positive = bow angles forward): 9,60 degrees

            Stern overhang: 0,00 ft / 0,00 m

            Freeboard (% = length of deck as a percentage of waterline length):

                                               Fore end,        Aft end

               - Forecastle:            18,00%,  9,51 ft / 2,90 m,  9,51 ft / 2,90 m

               - Forward deck:       17,00%,  9,51 ft / 2,90 m,  9,51 ft / 2,90 m

               - Aft deck:    51,00%,  5,58 ft / 1,70 m,  5,58 ft / 1,70 m

               - Quarter deck:        14,00%,  5,58 ft / 1,70 m,  5,58 ft / 1,70 m

               - Average freeboard:                      6,96 ft / 2,12 m

            Ship tends to be wet forward

Ship space, strength and comments:

            Space - Hull below water (magazines/engines, low = better): 132,6%

                        - Above water (accommodation/working, high = better): 87,7%

            Waterplane Area: 2 525 Square feet or 235 Square metres

            Displacement factor (Displacement / loading): 118%

            Structure weight / hull surface area: 29 lbs/sq ft or 144 Kg/sq metre

            Hull strength (Relative):

                        - Cross-sectional: 0,95

                        - Longitudinal: 1,60

                        - Overall: 1,00

            Cramped machinery, storage, compartmentation space

            Cramped accommodation and workspace room

            Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform

            Good seaboat, rides out heavy weather easily

Ślązak (1923)

Kujawiak (1923)

Krakowiak (1924)

Góral (1924)