czwartek, 16 grudnia 2021

Przebudowa szwedzkich kanonierek torpedowych typu Örnen na stawiacze min 1932 (2 jednostki)

Przebudowa szwedzkich kanonierek torpedowych typu Örnen na stawiacze min 1932 (2 jednostki)

Dziś projekt pomysłu kolegi ŁK; Jego autorstwa jest również legenda.

Urozmaicona linia brzegowa północnych wybrzeży Bałtyku stwarzała idealne warunki dla prowadzenia operacji minowych. Dowództwo floty szwedzkiej zdawało się jednak, przez dłuższy czas, nie dostrzegać tych możliwości. Przełom zaistniał dopiero pod koniec lat 20-tych, kiedy to postanowiono małemu krążownikowi minowemu Clas Fleming dodać wspomagające go, stosunkowo nieduże, ale szybkie stawiacze min. Zamiast budować nowe okręty, zdecydowano się zmodernizować znajdujące się jeszcze w służbie kanonierki torpedowe z przełomu XIX  i XX wieku. Niegdyś było to 5 okrętów, z których w służbie do roku 1929 dotrwały jeszcze 3, a 2 z nich postanowiono poddać konwersji. Z dniem 31.12.1929 r. zostały one czasowo wycofane ze służby, a inżynierowie ze stoczni Lindholmen w Gőteborgu przystąpili do opracowania planów ich obszernej modernizacji. Po wyasygnowaniu stosownych kwot budżetowych przez parlament, prace ruszyły z dniem 01.07.1930 r. i były prowadzone równolegle przez dwie renomowane stocznie: Lindholmen (Gőteborg) i Kockums (Malmő). Zostały zakończone, odpowiednio, 19.01.1932 r. i  25.03.1932 r. W połowie 1942 r. oba okręty przeszły jeszcze jedną wymianę uzbrojenia i pozostały w służbie czynnej aż do końca 1954 roku, kiedy to postępujące odprężenie w stosunkach międzynarodowych skłoniło dowództwo floty do skierowania ich na złom. 

Poniżej opis techniczny przebudowy.

Kadłub

Zlikwidowano dziobowe sponsomy oraz przebudowano dziobową część kadłuba.

Napęd

Wymieniono w całości. Zainstalowano dwa kotły olejowe Yarrow w dwu kotłowniach oraz dwa zestawy turbin parowych De Laval z przekładniami.

Uzbrojenie

Zmodernizowano istniejące działa 120 mm, zwiększając ich elewację do 30o, a pozostałe uzbrojenie zdemontowano. Po przebudowie uzbrojenie wyglądało następująco:

- 2xIx120 mm L/45 K/45 M94/32, przy elewacji maksymalnej 30o donośność pociskiem HE 24,0 kg wynosi 17500 m;

- 2xIx40 mm/39 Vickers 2-pdr QF, przy elewacji 45o donośność pociskiem HE 0,90 kg wynosi 3480 m, a przy elewacji maksymalnej 80o donośność tym samym pociskiem wynosi 2200 m;

- 2xIx8 mm/75 M.1931,

- 60 min.

Do kierowania ogniem zamontowano dwa dalmierze optyczne o bazie 2,6 m.

W lutym 1943 roku działka 2-pdr QF zostały wymienione na 40 mm L/56 Bofors M32, a km-y 8 mm na działka 20 mm L/66 Bofors K/66 M40. Ponadto, w tym samym czasie zamontowano nowe przyrządy celownicze, dwa miotacze bomb głębinowych oraz umożliwiono alternatywny montaż wbg w miejsce rufowych torów minowych.

Opancerzenie

Istniejące opancerzenie poziome pozostawiono bez zmian.

Inne

Całkowicie przebudowano nadbudówki i maszty oraz skrócono istniejące kominy. Zainstalowano trzy radiostacje o zróżnicowanym zasięgu.

W lutym 1943 roku zamontowano szumonamiernik, a w marcu 1945 sonar oraz radar kontroli przestrzeni powietrznej.

Na skutek przebudowy:

- zanurzenie zmniejszyło się z 3,07 do 2,80 m, a wyporność normalna z 844 do 762 t (dotyczy Örnen, Jacob Bagge nieznacznie różnił się pod tym względem);

- prędkość maksymalna zwiększyła się z 19,50 do 22,53 w, a zasięg z 1200 Mm przy 12 w do 3500 mm przy 15 w.

Koszt przebudowy wyniósł 48,8% wartości porównywalnego okrętu nowego. 

Oernen, Sweden minelayer laid down 1895, launched 1896, completed 1897, modernized 1932 (engine 1931)

Displacement:

            631 t light; 658 t standard; 762 t normal; 846 t full load

Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)

            (231,13 ft / 220,14 ft) x 26,90 ft x (9,19 / 9,93 ft)

            (70,45 m / 67,10 m) x 8,20 m  x (2,80 / 3,03 m)

Armament:

      2 - 4,72" / 120 mm 45,0 cal guns - 52,91lbs / 24,00kg shells, 150 per gun

              Quick firing guns in deck mounts, 1932 Model

              2 x Single mounts on centreline ends, evenly spread

      2 - 1,57" / 40,0 mm 39,0 cal guns - 1,98lbs / 0,90kg shells, 1 500 per gun

              Anti-air guns in deck mounts, 1914 Model

              2 x Single mounts on sides, aft deck centre

      2 - 0,31" / 8,0 mm 75,0 cal guns - 0,02lbs / 0,01kg shells, 3 000 per gun

              Machine guns in deck mounts, 1903 Model

              2 x Single mounts on sides, forward deck centre

                        2 raised mounts

      Weight of broadside 108 lbs / 49 kg

      Mines

      2 - 1 477,10 lbs / 670,00 kg mines + 60 reloads - 40,884 t total

            in Above water - Stern racks/rails

 Armour:

   - Gun armour:         Face (max)     Other gunhouse (avg)            Barbette/hoist (max)

            Main:   0,98" / 25 mm       -                                  -

    - Protected deck - single deck:

            For and Aft decks: 0,75" / 19 mm

Machinery:

            Oil fired boilers, steam turbines,

            Geared drive, 2 shafts, 6 500 shp / 4 849 Kw = 22,53 kts

            Range 3 500nm at 15,00 kts

            Bunker at max displacement = 188 tons

 Complement:

            72 - 94

 Cost:

            £0,089 million / $0,355 million

Distribution of weights at normal displacement:

            Armament: 71 tons, 9,3%

               - Guns: 20 tons, 2,6%

               - Weapons: 51 tons, 6,7%

            Armour: 46 tons, 6,0%

               - Armament: 5 tons, 0,6%

               - Armour Deck: 41 tons, 5,3%

            Machinery: 194 tons, 25,5%

            Hull, fittings & equipment: 279 tons, 36,6%

            Fuel, ammunition & stores: 132 tons, 17,3%

            Miscellaneous weights: 41 tons, 5,4%

               - Hull below water: 27 tons

               - On freeboard deck: 14 tons

 Overall survivability and seakeeping ability:

            Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):

              1 104 lbs / 501 Kg = 20,9 x 4,7 " / 120 mm shells or 0,5 torpedoes

            Stability (Unstable if below 1.00): 1,24

            Metacentric height 1,0 ft / 0,3 m

            Roll period: 11,1 seconds

            Steadiness      - As gun platform (Average = 50 %): 70 %

                                   - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,18

            Seaboat quality  (Average = 1.00): 1,07

Hull form characteristics:

            Hull has a flush deck,

              a normal bow and a cruiser stern

            Block coefficient (normal/deep): 0,491 / 0,503

            Length to Beam Ratio: 8,18 : 1

            'Natural speed' for length: 14,84 kts

            Power going to wave formation at top speed: 64 %

            Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 65

            Bow angle (Positive = bow angles forward): 18,90 degrees

            Stern overhang: 6,50 ft / 1,98 m

            Freeboard (% = length of deck as a percentage of waterline length):

                                               Fore end,        Aft end

               - Forecastle:            23,00%,  13,12 ft / 4,00 m,  11,15 ft / 3,40 m

               - Forward deck:       29,50%,  11,15 ft / 3,40 m,  9,51 ft / 2,90 m

               - Aft deck:    27,50%,  9,51 ft / 2,90 m,  9,51 ft / 2,90 m

               - Quarter deck:        20,00%,  9,51 ft / 2,90 m,  11,15 ft / 3,40 m

               - Average freeboard:                      10,48 ft / 3,19 m

            Ship tends to be wet forward

 Ship space, strength and comments:

            Space - Hull below water (magazines/engines, low = better): 94,6%

                        - Above water (accommodation/working, high = better): 102,9%

            Waterplane Area: 3 912 Square feet or 363 Square metres

            Displacement factor (Displacement / loading): 145%

            Structure weight / hull surface area: 42 lbs/sq ft or 204 Kg/sq metre

            Hull strength (Relative):

                        - Cross-sectional: 0,91

                        - Longitudinal: 2,93

                        - Overall: 1,02

            Adequate machinery, storage, compartmentation space

            Adequate accommodation and workspace room

            Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform

 Oernen (1932)

Jacob Bagge (1932)



32 komentarze:

  1. Dziękuję Autorowi za podjęty trud realizacji tego nietuzinkowego tematu. To kolejna "odsłona" nieformalnej serii przebudów kanonierek torpedowych, które zmaterializowały się na tym blogu 9kilka propozycji mam jeszcze w "zapasie"). W tym wypadku szczególnie zasmuciła mnie niemożność "rozpędzenia" okrętów do prędkości 25 węzłów, którą pierwotnie zakładałem. Przyjąłem tu jednak argumenty JKS, że springsharp nie chciał, w żadnym wypadku, spiąć wtedy raportu. Później uznałem, że nie jest to kardynalną wadą (choć osiągnięta wartość jest ekstremalnie niska dla ofensywnego stawiacza min). Koronny argument dla pozytywnej oceny stanowią współgranie z prędkością okrętu "Clas Fleming" i niewielkie, bałtyckie, dystanse pomiędzy portem bazowania a miejscami przeprowadzania operacji minowych. Nie zakładam bowiem, co oczywiste, stawiania ofensywnych zagród w bezpośredniej bliskości wybrzeży niemieckich czy sowieckich. Ciekawy aspekt, który udało się przy okazji osiągnąć, to możliwość pełnieni funkcji eskortowca przeciwpodwodnego, w typie małej, szybkiej fregaty.
    ŁK

    OdpowiedzUsuń
  2. Występuje niezgodność co do okresu finalnej korekty uzbrojenia (tekst główny: połowa 1942 r. vs akapit o uzbrojeniu: luty 1943 r.) Myślę, że obydwa okresy są dopuszczalne. Późniejszy chyba bardziej realistyczny.
    ŁK

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak było w Twojej legendzie, a ja nie zwróciłem na to uwagi. Przepraszam.

      JKS

      Usuń
    2. To naprawdę drugorzędny drobiazg!
      ŁK

      Usuń
  3. Chwilowo pytanie co to takiego.
    "działka 20 mm L/66 Bofors K/66 M40".

    OdpowiedzUsuń
  4. Czy któryś z kolegów zwrócił kiedyś uwagę na drobiazg typu "wysokość metacentryczna".

    OdpowiedzUsuń
  5. A to skąd?.
    To nie jest złośliwość. Uczę się więc warto zdobyć wiedzę.
    Ani tych dział ani 20mm na navweaps.com nie znalazłem.
    "2xIx120 mm L/45 K/45 M94/32"

    OdpowiedzUsuń
  6. Najpierw wyjaśnienie.
    Uwagi pisze na "gorąco", zanim zapomnę.
    Stąd "grad" postów.
    Pancerz dział jest grubszy niż pokładu pancernego. Tak jakby słabo.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pokład pancerny to raczej osłona przeciwodłamkowa. Grubość absolutnie zgodna ze standardami kanonierek torpedowych przełomu XIX i XX wieku. Podobnie standardowa jest wartość wskazująca opancerzenie masek artylerii głównej. 25 mm to już wielkość wymierna, chroniąca obsługę działa przed pociskami małokalibrowymi (37 mm - 57 mm) na realnych dystansach boju.
      ŁK

      Usuń
  7. Ocena ogólna.
    Bardzo dobry, bardzo przydatny dla floty Szwecji. Świetne wrysowany.
    Zarzut słabej prędkości wydaje się bezzasadny dla stawianych zadań.
    To nie musi być "sprinter🥺" jak nasz "Gryf" do "wolnych" wypadów pod zatokę Ryską. Chyba że "Nasi" liczyli na "wypad" w trakcie "nocy polarnej".

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Podzielam ogólną ocenę okrętu, jednak deficyt prędkości, jak na ofensywny stawiacz min, występuje. I nie chodzi tu o możliwość ucieczki przed niszczycielami wroga (wtedy byłoby najlepiej zaadaptować któryś z niszczycieli do funkcji stawiacza min poprzez redukcję artylerii głównej i uzbrojenia torpedowego), co szybkiego wyjścia na pozycję minowania (i wycofania się po zakończeniu operacji) dla zapewnienia maksymalnej dyskrecji przed oczyma nieprzyjaciela. Ofensywna zagroda minowa, z samej definicji, musi być sytuowana wszak "pod nosem" wroga. :)
      ŁK

      Usuń
    2. Przypominam, że Szwedzi budowali raczej małe niszczyciele, które nie zabiorą dużego ładunku min. Minowanie "pod nosem" wroga mogli prowadzić za pomocą samolotów albo okrętów podwodnych.

      Usuń
    3. "Ehrensköld" (w służbie od 1927 r.) miał prawie 1000 ts. To zupełnie wystarczająco dla małego stawiacza min/niszczyciela. Stare, małe niszczyciele brytyjskie "Stronghold", "Sturdy" i "Thracian" były jeszcze mniejsze, a używano ich w rzeczonym charakterze jeszcze w początku DWS. Od razu jednak zaznaczam, że nie jestem zwolennikiem tego typu okrętów. Są dla mnie to przerost formy nad treścią...
      ŁK

      Usuń
  8. Zdecydowanie nie jestem fanem powolnych stawiaczy min. Stawianie zapór obronnych chętnie bym zostawił bądź zmobilizowanym (i zaadaptowanym) jednostkom cywilnym (wydaje mi się, że tak Niemcy postawili zaporę w zatoce fińskiej, która w 1941 wykończyła znaczną część sowieckiej floty Bałtyckiej). Albo zaadaptowanym (bez większych przebudów) starszym dużym jednostkom wojennym.
    W przypadku tego okrętu zastanawiam się, czy nie trafiłyby na niego działka Bofors 25mm. Te zapomniane „prawie bliźniaki” działek 40mm, były preferowane przez Szwedzką Marynarkę Wojenną. I jeśli nawet w czasie przebudowy 1932 były jeszcze nie dostępne, to w czasie przebudowy 1942 chyba one trafiłyby na okręty.
    I co Ci przeszkadzały przednie sponsony? Ja bym je zostawił.

    H_Babbock

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ponieważ zostały usunięte (i niczym nie zastąpione) dziobowe działa 57 mm, pozostawienie pustych sponsomów nie miało sensu.

      JKS

      Usuń
    2. Tu się różnimy, bo dla mnie nie ma sensu wydawać pieniędzy (w ramach remontu) na usunięcie sponsonów, tylko dlatego żeby je usunąć.
      H_Babbock

      Usuń
    3. @ H_Babbock:
      1) Przepraszam, ale kolejny raz odnoszę wrażenie, że czepiasz się tak dla zasady, co kiedyś było specjalnością Kolegi Rafała, którego tu natychmiast przepraszam za to wspomnienie! :)
      2) To nie jest powolny, defensywny stawiacz min! Okręty działając w duecie mogą postawić, w ciągu jednej nocy, całkiem "wymierną" i niebezpieczną dla wroga zaporę minową. To tylko bałtyckie dystansy operowania! Też wolałbym prędkość większą, ale - jak napisałem powyżej - ta współgra z osiągami "krążownika" minowego "Clas Fleming" i to decyduje o sumarycznie pozytywnej ocenie prędkościowych osiągów okrętu.
      3) Nieużywane sponsony należało zdemontować, bo i czemu niby mają one służyć, obciążając niepotrzebnie kadłub? Ta przebudowa jest obszerną i przemyślaną, a nie jakąś wojenną improwizacją ad hoc. Poprawiono dzielność morską okrętu (przemodelowanie stewy dziobowej), zmodernizowano zestaw artylerii i osiągi artylerii. Kompleksowo wymieniono siłownię (oryginalnie okręty miały archaiczne kotły węglowe, prawdopodobnie cylindryczne, typowe dla lat 90-tych XIX wieku). Zaś działka 20 mm są lżejsze i prostsze od automatów 25 mm, dlatego jedynie one mogą realnie zastąpić 8 mm karabiny maszynowe.
      ŁK

      Usuń
    4. W kwestii zasadności minowców 20+ węzłów oraz wydawania pieniędzy na zdejmowanie sponsonów Kolega mnie nie przekonał.
      Pisząc o działkach 25mm miałem oczywiście na myśli zastosowanie ich zamiast działek 40mm – bo, jak mi się wydaje, takie były wówczas poglądy w Szwecji. Nie wiem dokładnie kiedy zmienili zdanie (tzn postanwili stosować masowo 40mm) – w połowie DWS czy później.
      H_Babbock

      Usuń
    5. Wydaje mi się, że w kwestii stawiaczy min tej klasy nie uwzględniasz specyfiki krajów skandynawskich. Również Norwegia miała jednostki zbliżonej klasy w swej flocie, które cieszyły się opinią bardzo udanych okrętów ("Frøya" & "Olaf Tryggvason").
      ŁK

      Usuń
  9. @ŁK
    Nie musi Kolega przepraszać. Czepiam się nadal.
    Do pewnego stopnia popieram, jednocześnie, kol. ŁK i H_Babbock.
    Likwidacja przednich sponsonów jest jak najbardziej realna przy przebudowie. Tu poparcie dla ŁK.
    Jednak, poza kosztami, jest to również strata przestrzeni pokładowej. Tu poparcie dla H_Babbock. Ponadto przeszkadzać by nie przeszkadzały. Dodatkowy+.
    "Dodatkowy+" nie był bezzasadny. Tu spokojnie by weszły po 1x2x40mm.
    Jednak to jest "widzenie" z XXIw a nie z okresu modernizacji.
    Więc, poza kosztami, zarzut kol. H_Babbock wydaje mi się bezzasadny.
    @ŁK
    Dlaczego nie mogę znaleść tych działek?.
    "20 mm L/66 Bofors K/66 M40".
    Poprosiłbym link, bo Navweaps, ich nie ma. Albo żle szukam.
    Co do prędkości. Z legendy wynika że to nie jest ofensywny a defensywny stawiacz min.
    "Urozmaicona linia brzegowa północnych wybrzeży Bałtyku stwarzała idealne warunki dla prowadzenia operacji minowych".
    Ani Kilonia ani Kronsztad, ani inne bazy, Polskie , Niemieckie, ZSSR nie łapią się na " Północne Wybrzeża Bałtyku".
    Więc skąd pomysł stawiania min pod bazami przeciwnika?. I stąd wymagana prędkość?.



    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Przednia para sponsonów dla artylerii przeciwlotniczej 40 mm jest bezużyteczna, chyba, że obsługa lubi lodowate prysznice z morskiej wody. :) Działko 20 mm Bofors nie występuje w navweaps. Jest za to obecne w charakterystykach niektórych okrętów szwedzkich, obecnych na Navypedii. Jest też artykuł na szwedzkiej Wikipedii https://sv.wikipedia.org/wiki/Bofors_20_mm_automatkanon_m/40. "Ofensywny stawiacz min" w realiach skandynawskich to wcale nie jest okręt przeznaczony do odbywania dalekich rejsów pod "bazy" nieprzyjaciela! Pomyślał Kolega np. o "bliskim" wypadzie (podczas nowiu) na uczęszczane linie komunikacyjne wroga? Nie jest to warte "szybkiego" postawienia 2-3 łach po 20-30 min? Jest to więc zdecydowanie ofensywny stawiacz min, choć z pewnością ma deficyt prędkości i trudno widzieć w nim jednostkę "strategiczną" np. w typie brytyjskich superszybkich okrętów klasy "Abdiel".
      ŁK

      Usuń
    2. Sponsony.
      A obsłudze dział 57mm "lodowate prysznice z morskiej wody" nie przeszkadzały?.
      Przyznam, zawsze mnie bawiły te stanowiska p-lot, na samym dziobie, amerykańskich okrętów. Jak tam dojść, jak podać amunicję. Jak strzelać w windzie która się co chwilę waha +/- do 6m?. Lub więcej.
      Jedynym, realnym, przeciwnikiem Szwecji na Bałtyku jest ZSRR.
      Słabo widzę te szybkie wypady.
      Choć tu akurat prędkość pod 40w byłaby bardzo potrzebna. Więc biadolenie że jest 22,5w a nie 25w wydaje mi się, ciut, naciągane.
      Jednak to moja, subiektywna, ocena.
      Kolega ocenia jako twórca.
      I, co ciekawe, mógł kolega "wymóc" to 25w.
      Rezygnacja z 1x120mm. Seaboat ma zapas-07, zaś cały projekt ma zapas. Overall 1.02.
      Słaby z kolegi negocjator...

      Usuń
    3. "A obsłudze dział 57mm "lodowate prysznice z morskiej wody" nie przeszkadzały?" Zapewne przeszkadzały, stąd likwidacja tych stanowisk.
      "I, co ciekawe, mógł kolega "wymóc" to 25w." O ile, teoretycznie, na mnie można coś wymóc, to na programie już nie. Jest całkowicie odporny na prośby, groźby, pochlebstwa, korzyści finansowe, uroki niewieście itd.

      JKS

      Usuń
    4. Dziwne że to Kolega się odezwał.
      Ale ok.
      Przednie sponsony były przez pierwsze 35 lat żywota okrętu.
      A dodatkowo były na śródokręciu, na wysokości pierwszego komina, więc o jakich "prysznicach" mowa?. Ponadto, realnie, zlikwidowano tylne sponsony a nie przednie. Taki "zgrzyt".
      Jak rozumiem przez 34 nie przeszkadzały ale w ostatnim roku zaczęły?.
      Na programie też można coś "wymóc". Kolega sam wie.
      Wystarczy całą modernizację zacząć od ustalenia jednego parametru, zgodnego z życzeniem "Pomysłodawcy".
      A potem niech On się martwi co "obciąć" aby ten parametr utrzymać. Wyjdzie "chciałbym ale boję się". Sądzę że, Pomysłodawca, obniży wymagania.
      Tak jak tu.
      Jednak Kolega zna program dużo dogłębniej niż ja. Więc mogę się mylić.

      Usuń
    5. @ Rafał: Równie nieużyteczne były sponsony dziobowe w "pierwotnej" odsłonie okrętu. Jeśli ich użyteczność była cokolwiek większa, to tylko z racji rozwijania przez okręt prędkości o 3 węzły mniejszej. Czepianie się tych sponsonów zakrawa, proszę wybaczyć, na jakąś obsesję! Po co utrzymywać "coś", co jest bezużyteczne? I tylko dlatego, że stanowiło standard w budownictwie okrętowym schyłku XIX wieku?! Potencjalnym przeciwnikiem dla Szwecji jest nie tylko flota sowiecka, ale - w realiach DWS - również Kriegsmarine. Prędkości rzędu 40 węzłów są zupełnie nierealne i - w warunkach bałtyckich - zbędne. Taki efekt możemy osiągnąć budując stawiacz min 100 ts na bazie kadłuba niemieckiego schnellboota (z ładunkiem 4-8 min na pokładzie!). Ale wtedy i tak wykluczyć trzeba będzie dalekie wypady pod bazy floty przeciwnika. Raz jeszcze podkreślam: to nie jest ofensywny stawiacz min rangi STRATEGICZNEJ. Co do konieczności obniżenia pierwotnie planowanego progresu prędkości to mam 100% zaufanie do Kolegi JKS i znajomości przezeń niuansów springsharpa. Wybacz, Kolego Rafale, ale bardziej ufam Jemu, niźli Twojemu, hmm, cokolwiek neofickiemu zapałowi... :)
      ŁK

      Usuń
    6. Witam, działko 20mm boforsa to najpewniej m/40 autocannon. Na navyweapons może ich nie być bo ma rodowód bardziej lądowy.

      Usuń
    7. Witam, działko 20mm boforsa to najpewniej m/40 autocannon. Na navyweapons może ich nie być bo ma rodowód bardziej lądowy.

      Usuń
  10. Życzę wszystkim Kolegom Spokojnych Świąt i Zdrowego, Szczęśliwego, Nowego Roku.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Odwzajemniam te miłe życzenia!
      ŁK

      Usuń
  11. Z głęboką przykrością informuję kolegów iż kol. Em już się na blogu więcej nie odezwie.
    Zmarł 11.12.2021r.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To bardzo smutna wiadomość. R.I.P.!
      ŁK

      Usuń