Wiadomości polityczne nr 8/1935

Wiadomości polityczne nr 8/1935

Co tam Panie w polityce?

Wykorzystując nieobecność w kraju sułtana Abdulhamida III (przebywał w tym czasie w Polsce na uroczystościach związanych z pogrzebem Jerzego V i koronacją Bolesława IV), grupa spiskowców pod przewodnictwem Kemala Paszy i Ismeta Inönu przeprowadziła w zasadzie bezkrwawy zamach stanu; sułtanat został obalony i proklamowano republikę. Tymczasowym prezydentem został Kemal Pasza, a obalony sułtan udał się do Francji, gdzie otrzymał prawo pobytu. Nowe władze zapowiedziały modernizację i europeizację kraju, jednakże bez naruszania podstawowych zasad islamu. Nazwa państwa została zmieniona na Imperium Tureckie. Zachowały ważność wszystkie, zawarte przez obalony sułtanat polityczne i handlowe umowy międzynarodowe; między innymi wyrażono wolę dalszego utrzymywania sojuszu z Polską i pozostałymi państwami koalicji (Francja, Szwecja, Dania, Litwa). W szczególności poproszono Polskę o pozostawienie w kraju misji wojskowej, morskiej i lotniczej. Ogłoszono też chęć przyznania ograniczonej autonomii niektórym krajom wchodzącym w skład Imperium (Bośnia i Hercegowina, Macedonia, Bułgaria, Armenia, Tunis, emiraty Półwyspu Arabskiego).

W Niemczech Północnych sytuacja polityczna ciągle się zaostrza. Kanclerz von Neurath wygłosił ostatnio mowę, w której otwarcie domagał się zjednoczenia Niemiec, likwidacji limitów ograniczających wielkość sił zbrojnych, a także rewindykacji utraconych obszarów europejskich i kolonialnych (Szlezwik, Ditmarschen, Helgoland, Togo, Nowy Kamerun, Rwanda i Urundi, Pemba, Namibia, były Archipelag Bismarcka, Samoa Zachodnie). Dla poparcia dla tych żądań odbyły się spontaniczne(?) demonstracje uliczne w Berlinie, Hamburgu, Magdeburgu, Lubece, Brunszwiku, Getyndze, a także nieco mniejsze w Düsseldorfie, Moguncji i Karlsruhe. Uczestnicy manifestacji domagali się „przyznania narodowi niemieckiemu praw do życia pod jednym dachem i nieskrępowanego rozwoju oraz należnego mu miejsca wśród narodów świata” W udzielonym kilka dni później wywiadzie, kanclerz stwierdził expressis verbis, że państwo niemieckie jest jedno, a wszelkie jego podziały sztuczne i tymczasowe (zur zeit). W związku z tymi wystąpieniami MSZ Polski, Francji i Danii zgłosiły do swego północnoniemieckiego odpowiednika ostry protest, kolejny raz domagając się poszanowania ustaleń Konferencji Londyńskiej z 1927 roku. W odpowiedzi Niemcy Północne nakazały komisarzom sojuszniczym opuszczenie terytorium kraju w ciągu 24 godzin, grożąc w razie odmowy użyciem takich środków przymusu, jakie uznają za stosowne.

Jak tam, trzymamy się mocno?

Wydarzenia za Odrą mocno poruszyły polską opinię publiczną. W wielu naszych miastach odbyły się kontrdemonstracje, żądające m.in. „postawienia tamy teutońskiemu awanturnictwu” i „zduszenia w zarodku pangermańskich zapędów” Odbyło się także nadzwyczajne posiedzenie Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego (KBN) z udziałem Bolesława IV. W oficjalnym komunikacie z posiedzenia wyrażono zaniepokojenie rozwojem sytuacji w Niemczech oraz nadzieję na rozwiązanie problemów na drodze dyplomatycznej.

Między nami żakietami.

W związku z zaostrzeniem się sytuacji politycznej za naszą zachodnią granicą, czasowo wstrzymane lub spowolnione zostały działania polskiej dyplomacji na innych polach. Ponadto nasz minister spraw zagranicznych wraz z przewodniczącym KBN i towarzyszącymi osobami udał się do Kopenhagi na pilnie zwołaną konferencję ze swymi odpowiednikami z Francji i Danii.

A to Panie ciekawe…

Pogłoski okazały się prawdą; ogłoszone zostały oficjalnie zaręczyny brytyjskiego księcia Kentu Jerzego z naszą księżniczką Joanną. Urodzony w roku 1902, Jego Królewska Wysokość Jerzy książę Kentu, czwarty syn (a piąte dziecko) panującego obecnie Jerzego V, jest o 13 lat starszy od księżniczki Joanny. Absolwent Eton, w latach 1919-29 służył w Royal Navy, cieszy się dużą popularnością w swoim kraju. Ponieważ narzeczeni mają tylko iluzoryczne widoki na objęcie tronów w swoich krajach, małżeństwo to nie narusza racji stanu obu królestw i związku z tym nie budzi sprzeciwów. My możemy mieć nadzieję na dalszą poprawę naszych relacji ze Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii, Szkocji i Irlandii.