Modernizacja norweskiej kanonierki obrony wybrzeża typu Æger 1938 (1 jednostka)

Modernizacja norweskiej kanonierki obrony wybrzeża  typu Æger  1938 (1 jednostka)

Pomysłodawcą   tematu   jest   kolega   ŁK.   Do  stworzonej  przez  Pomysłodawcę   legendy wprowadziłem  pewne  zmiany,  których  – niestety  – nie  zdążyłem  z  Nim  przed  publikacją projektu  uzgodnić.  Mam jednak nadzieję, że zatwierdzi je ex post.  Opracowanie  techniczne moje, na podstawie wytycznych Pomysłodawcy.

Wszystkie floty skandynawskie przywiązywały pierwszorzędną wagę do zagadnień obrony wybrzeża. Ważnym ich komponentem, oprócz baterii lądowych, były zatem również wyspecjalizowane okręty: pancerniki obrony wybrzeża, monitory, kanonierki pancerne i defensywne stawiacze min. Wśród wyspecjalizowanych kanonierek obrony wybrzeża zwracał uwagę norweski okręt Æger, który podjął służbę w 1894 r. W rzeczywistości, jednostka została wycofana ze służby w roku 1932. Jako, że okręt był jednak ciągle w dobrej kondycji technicznej, dopiszemy jego dalsze, alternatywne dzieje. W 1928 r. kanonierka została czasowo wycofana ze służby i wysłana na obszerną modernizację do stoczni MV Horten. Modernizacja miała miejsce od 17.01.1928 r. do 23.11.1929 r. W trakcie prac modernizacyjnych wymieniono napęd, zamontowano opancerzenie pionowe, zdemontowano działa 209 i 65 mm, montując w ich miejsce dwa działa 149 mm oraz dodano dwa działka 37 mm. W roku 1938 miał miejsce drugi etap modernizacji, polegający na demontażu działek 47 mm, wymianie dwu działek 37 mm na trzy 40 mm, przebudowie nadbudówki i masztu oraz montażu opancerzenia CT. Po zakończeniu modernizacji okręt podjął dalszą służbę. Jej szczególnie ciekawy rozdział zaistniał w trakcie kampanii 1940 r., w której okręt wyróżnił się, mimo swojego sędziwego wieku, niezwykle waleczną postawą. Æger stanowił bowiem główny punkt obrony wybrzeża w Sognefjord, w dniach 16–20.04.1940 r. Niemiecka próba wysadzenia tam desantu, podjęta przy pomocy uzbrojonych jednostek pomocniczych, napotkała na silny opór okrętu, który celnym ogniem swojej artylerii zniszczył 3 małe jednostki zaopatrzeniowe, 2 trawlery i 1 kuter oraz uszkodził 1 mały trałowiec i 2 inne jednostki pomocnicze. Ten wspaniały rezultat nie miał jednak wpływu na dalszy przebieg walk, z uwagi na skuteczność niemieckich operacji na sąsiednich odcinkach frontu i miażdżącą przewagę ich lotnictwa. Ostatecznie kanonierka zmuszona była wycofać się 21.04.1940 r., a wobec niemożności uzupełnienia zapasów zużytej amunicji, została skierowana do szkockiego portu Aberdeen, który osiągnęła szczęśliwie 24.04.1940 r. Z powodu braku dostępu do amunicji 149 mm, we wrześniu 1940 roku wymieniono działa tegoż kalibru na działa 152 mm L/45 BL Mark XII. Do połowy 1941 r. okręt pełnił, pod operacyjnym dowództwem brytyjskiej RN, służbę jednostki obrony wybrzeża, na wypadek próby niemieckiej inwazji. Od 01.07.1941 r. był stacjonarną jednostką koszarową, a do Norwegii powrócił 18.06.1945 r. Do służby czynnej już nie został przywrócony, lecz został sprzedany (po rozbrojeniu) cywilnemu armatorowi, który przebudował go na statek pasażersko-towarowy, obsługujący lokalną żeglugę w rejonie Bergen. Finalne złomowanie ex-kanonierki miało miejsce w 1961 r.

Teraz krótki opis techniczny. Uwaga: opis techniczny, raport i rysunek przedstawiają stan na dzień zakończenia drugiego etapu modernizacji, czyli 18.08.1938 r.

Kadłub

Typowy dla kanonierek ogólnego typu Rendel, nazywanych tak od nazwiska brytyjskiego konstruktora zakładów Armstronga George'a Rendela. Czasem też określa się je jako kanonierki Elswick, od miejsca powstania pierwotnego projektu. W angielskojęzycznej literaturze marynistycznej określane są zazwyczaj jako flatiron gunboats („kanonierki żelazkowe”) z powodu charakterystycznej sylwetki przypominającej XIX-wieczne żelazka. Ta konkretna jednostka – z uwagi na swój wygląd – nosiła we flocie norweskiej przydomek Padda – czyli „Ropucha” Doprawdy nie wiem, czy patron okrętu, olbrzym z mitologii nordyckiej, byłby z tego przydomku zadowolony J.

Napęd

Dwa wały śrubowe napędzane przez dwa silniki diesla o mocy po 350 KM każdy.

Uzbrojenie

- 2xIx15 cm/46 EOC Pattern FF, przy elewacji maksymalnej 22^o donośność pociskami AP i HE 45,30 kg wynosiła 15800 m;

- 3xIx40 mm/60 (1.57") Model 1936, przy elewacji 45^o donośność pociskiem HE-T 0,93 kg wynosiła 9830 m, a przy elewacji maksymalnej 85^o donośność tym samym pociskiem wynosiła 7160 m.

Do kierowania ogniem zamontowano w roku 1929 dalmierz optyczny o bazie 2,3 m.

Opancerzenie

Zgodnie z raportem.

Inne

Okręt został wyposażony w dwie radiostacje krótkiego zasięgu.

Na skutek obydwu modernizacji, w stosunku do projektu pierwotnego:

- zanurzenie zmniejszyło się z 2,36 do 2,05 m;

- wyporność normalna zmniejszyła się z 413 do 351 t;

- moc napędu wzrosła z 350 do 700 KM;

- prędkość maksymalna wzrosła z 9,00 do 13,04 w;

- zasięg wzrósł z 600 Mm do 1200 Mm przy 8,00 w;

- ciężar salwy burtowej obniżył się ze 113 do 92 kg.

Łączny koszt obydwu modernizacji wyniósł 57,4% wartości porównywalnego okrętu nowego. 

Aeger, Norge gunboat laid down 1892, launched 1893, completed 1894, modernized 1929, 1938 (engine 1928)

Displacement:

            319 t light; 344 t standard; 351 t normal; 356 t full load

Dimensions: Length (overall / waterline) x beam x draught (normal/deep)

            (109,91 ft / 108,92 ft) x 28,87 ft x (6,73 / 6,81 ft)

            (33,50 m / 33,20 m) x 8,80 m  x (2,05 / 2,08 m)

 Armament:

      2 - 5,87" / 149 mm 46,0 cal guns - 99,87lbs / 45,30kg shells, 120 per gun

              Quick firing guns in deck mounts, 1906 Model

              2 x Single mounts on centreline ends, evenly spread

      3 - 1,57" / 40,0 mm 60,0 cal guns - 2,05lbs / 0,93kg shells, 1 200 per gun

              Anti-air guns in deck mounts, 1934 Model

              1 x Single mount on centreline, aft deck aft

                        1 raised mount

              2 x Single mounts on sides, aft deck forward

                        2 raised mounts

      Weight of broadside 204 lbs / 92 kg

Armour:

   - Belts:                     Width (max)    Length (avg)               Height (avg)

            Main:   2,99" / 76 mm   65,55 ft / 19,98 m     8,86 ft / 2,70 m

            Ends:   Unarmoured

              Main Belt covers 93% of normal length

    - Gun armour:         Face (max)     Other gunhouse (avg)            Barbette/hoist (max)

            Main:   0,98" / 25 mm       -                                  -

   - Armoured deck - single deck:

            For and Aft decks: 1,50" / 38 mm

   - Conning towers: Forward 2,99" / 76 mm, Aft 0,00" / 0 mm

Machinery:

            Diesel Internal combustion motors,

            Geared drive, 2 shafts, 700 shp / 522 Kw = 13,04 kts

            Range 1 200nm at 8,00 kts

            Bunker at max displacement = 13 tons

 Complement:

            39 - 52

 Cost:

            £0,491 million / $1,943 million

 Distribution of weights at normal displacement:

            Armament: 39 tons, 11,0%

               - Guns: 39 tons, 11,0%

            Armour: 148 tons, 42,3%

               - Belts: 86 tons, 24,6%

               - Armament: 5 tons, 1,6%

               - Armour Deck: 53 tons, 15,2%

               - Conning Tower: 3 tons, 0,9%

            Machinery: 22 tons, 6,2%

            Hull, fittings & equipment: 111 tons, 31,5%

            Fuel, ammunition & stores: 32 tons, 9,0%

            Miscellaneous weights: 0 tons, 0,0%

 Overall survivability and seakeeping ability:

            Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):

              883 lbs / 401 Kg = 8,7 x 5,9 " / 149 mm shells or 0,7 torpedoes

            Stability (Unstable if below 1.00): 1,40

            Metacentric height 1,4 ft / 0,4 m

            Roll period: 10,3 seconds

            Steadiness      - As gun platform (Average = 50 %): 74 %

                                   - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,31

            Seaboat quality  (Average = 1.00): 1,14

 Hull form characteristics:

            Hull has low forecastle,

              a normal bow and a cruiser stern

            Block coefficient (normal/deep): 0,580 / 0,582

            Length to Beam Ratio: 3,77 : 1

            'Natural speed' for length: 10,44 kts

            Power going to wave formation at top speed: 66 %

            Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 65

            Bow angle (Positive = bow angles forward): -9,70 degrees

            Stern overhang: 0,98 ft / 0,30 m

            Freeboard (% = length of deck as a percentage of waterline length):

                                               Fore end,        Aft end

               - Forecastle:            16,00%,  7,02 ft / 2,14 m,  8,04 ft / 2,45 m

               - Forward deck:       35,00%,  9,02 ft / 2,75 m,  9,02 ft / 2,75 m

               - Aft deck:    35,00%,  9,02 ft / 2,75 m,  9,02 ft / 2,75 m

               - Quarter deck:        14,00%,  9,02 ft / 2,75 m,  9,02 ft / 2,75 m

               - Average freeboard:                      8,80 ft / 2,68 m

            Ship tends to be wet forward

Ship space, strength and comments:

            Space - Hull below water (magazines/engines, low = better): 51,8%

                        - Above water (accommodation/working, high = better): 99,5%

            Waterplane Area: 2 258 Square feet or 210 Square metres

            Displacement factor (Displacement / loading): 120%

            Structure weight / hull surface area: 42 lbs/sq ft or 206 Kg/sq metre

            Hull strength (Relative):

                        - Cross-sectional: 0,83

                        - Longitudinal: 6,17

                        - Overall: 1,01

            Excellent machinery, storage, compartmentation space

            Adequate accommodation and workspace room

            Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform