Dodatkowa informacja nt. niderlandzkiego lotnictwa
Jako
że, niektórzy Koledzy nie byli usatysfakcjonowani, zawartą w Biuletynie nr
1/1/1921 pobieżną notką nt. niderlandzkiego lotnictwa, a ponadto wyrażali – uzasadnione
ww. brakiem całościowej informacji – obawy o Fokkerowski monopol na samoloty wojskowe,
przedstawiam poniżej stan niderlandzkiego przemysłu lotniczego w latach
1921-1940.
Fokker
Pełna
nazwa Nederlandsche Vliegtuigenfabriek Fokker. Zakłady założone w roku 1912 w Niemczech. W roku 1919 firma
przeniesiona do Niderlandów wraz z całym „know-how”, a nawet niektórymi
gotowymi już konstrukcjami. Bardzo obszerny zakres produkcji, obejmujący
cywilne samoloty pasażerskie, transportowe, szkolne, turystyczne oraz wojskowe
różnego przeznaczenia. Od roku 1925 wdrożona produkcja silników widlastych (na
bazie konstrukcji Spyker), a od 1933 silników gwiazdowych na wzór konstrukcji
Renard. W latach 1921-1940 główny dostawca dla lotnictwa wojskowego Niderlandów.
Koolhoven
Firma
działa od roku 1926 pod nazwą Nationale Vliegtuig Industrie. Zakres produkcji obejmuje cywilne
samoloty pasażerskie, transportowe, szkolne, turystyczne oraz wojskowe
myśliwskie i rozpoznawcze. Od roku 1937 wdrożona produkcja silników
gwiazdowych.
Renard
Pełna
nazwa Société des avions et moteurs Renard. Firma założona w roku 1923, specjalizuje się w samolotach szkolnych i
szkolno-treningowych. Od roku 1925 produkuje silniki gwiazdowe.
Ciekawostka:
w latach 1939-40 Renard wyprodukował z licencji kilkadziesiąt bombowców PZL.37
Łoś w wersjach C i D.
SABCA
Pełna nazwa Société
Anonyme Belge de Constructions Aéronautiques. Istnieje od roku 1920. Do
roku 1935 produkuje głównie samoloty cywilne. Od 1936 roku produkcja wyłącznie
eksportowa na licencji włoskiej firmy Caproni.
Spyker
Firma założona w roku 1880 pod nazwą Spijker, produkcję samochodów rozpoczęła
w roku 1898. Od roku 1914 produkowała również samoloty myśliwskie i lotnicze
silniki widlaste. W roku 1925 firma
zbankrutowała, a jej dział produkcji silników przejął Fokker.
Ciekawostka:
skonstruowana w roku 1898 przez firmę Spyker, specjalnie na koronację
Wilhelminy, ceremonialna 8-konna kareta, była i jest używana przez holenderskich
panujących aż do dziś (styczeń 2022).
Początkowo, niderlandzkie samoloty bazowały na
silnikach z importu (m.in. BMW, Gnome-Rhone, Bristol Jupiter i Hispano-Suiza). Pierwszym
wykorzystanym w produkcji seryjnej „własnym” silnikiem był widlasty Spyker
V10-400, zastosowany w torpedowo-bombowym wodnosamolocie pływakowym Fokker T.II
(1922). Pierwszym zaś, militarnie użytym silnikiem gwiazdowym był Renard S9-495
(T.IV 1927). Od roku 1935 wszystkie, przeznaczone na niderlandzki rynek
wewnętrzny samoloty wojskowe, posiadają silniki rodzimej produkcji.
Uprzedzając wypadki informuję, że w latach
1921-1940, przyjęto do służby w siłach zbrojnych Niderlandów łącznie 30 modeli
samolotów, w tym: 25 marki Fokker, 4 marki Koolhoven i 1 marki Renard. Zestawienie
to nie obejmuje, wykorzystywanych w lotnictwie wojskowym samolotów szkolnych,
szkolno-treningowych, łącznikowych, transportowych itp; ogólnie rzecz biorąc,
samolotów nieuzbrojonych.
Rozszerzając zdawkowe informacje z Biuletynu nr
1/1/1921, podaję poniżej szczegółowe dane taktyczno-techniczne aktualnie używanych
w niderlandzkich siłach powietrznych samolotów.
Fokker
D.VII
Jednomiejscowy samolot myśliwski, dwupłat, rok
oblotu 1918, lata produkcji 1919-1921.
- wymiary: (LxSxH) 6,95x8,90x2,75, powierzchnia
nośna 20,50 m2;
- masa: własna 670 kg, startowa 906 kg;
- jednostka napędowa: silnik rzędowy, 6-cylindrowy,
chłodzony cieczą BMW IIIa, o mocy nominalnej 185 KM;
- prędkość maksymalna: 200 km/h;
- pułap maksymalny: 6000 m;
- prędkość wznoszenia: 9,52 m/s:
- zasięg: 140 Mm (260 km);
- uzbrojenie: 2xIx7,9 mm.
Fokker
D.VIII
Jednomiejscowy samolot myśliwski, górnopłat, rok
oblotu 1918, lata produkcji 1919-1923.
- wymiary: (LxSxH) 5,86x8,34x2,60, powierzchnia
nośna 10,7 m2;
- masa: własna 405 kg, startowa 605 kg;
- jednostka napędowa: silnik gwiazdowy, 9-cylindrowy,
chłodzony powietrzem Gnome-Rhone 9J, o mocy nominalnej 110 KM;
- prędkość maksymalna: 204 km/h;
- pułap maksymalny: 6000 m;
- prędkość wznoszenia: 8,33 m/s:
- zasięg: 130 Mm (240 km);
- uzbrojenie: 2xIx7,9 mm.
Fokker
C.I
Dwumiejscowy samolot rozpoznawczy, dwupłat, rok
oblotu 1918, lata produkcji 1919-1924.
- wymiary: (LxSxH) 7,23x10,50x2,87, powierzchnia
nośna 26,3 m2;
- masa: własna 855 kg, startowa 1255 kg;
- jednostka napędowa: silnik rzędowy, 6-cylindrowy,
chłodzony cieczą BMW IIIa, o mocy nominalnej 185 KM;
- prędkość maksymalna: 175 km/h;
- pułap maksymalny: 4000 m;
- prędkość wznoszenia: 6,94 m/s:
- zasięg: 170 Mm (310 km);
- uzbrojenie: 2xIx7,9 mm, 50 kg bomb.
"Gapisz mi się na produkcję cywilną w lotnictwie?" "Wszyscy się gapią, bo jest ona gigantyczna".
OdpowiedzUsuńTak na poważnie, w twoim zamierzeniuspodziewam się lotnictwa wojskowego Niderlandów w o wiele lepszym stanie niż w naszych realiach , bo potencjał będzie o wiele większy.
Rozwinięta cywilna produkcja lotnicza, to dobre zaplecze dla produkcji wojskowej w razie potrzeby. Samoloty transportowe mogą być wykorzystane do transportu wojsk, a po drobnych modyfikacjach jako bombowce, turystyczne i dyspozycyjne jako łącznikowe i rozpoznawcze itd.
UsuńJKS
Rozwinięta produkcja cywilna jest uzasadniona. Holandia bardzo wcześnie zaczęła rozwijać lotnictwo cywilne. KLM to jedna z pierwszych linii lotniczych na świecie i działa bez przerwy do dzisiaj, już prawie 102 lata latania.
UsuńNo, to teraz chyba informacja jest już chyba pełna. Lotnictwo to nie moja działka, więc ograniczę się do zdawkowego podziękowania za trud stworzenia legendy lotniczej. Zapewne wymagała ona przeprowadzenia obszernej kwerendy źródłowej, więc tym bardziej zasługuje na słowa uznania.
OdpowiedzUsuńŁK
Bardzo dziękuję za rozbudowany opis zaplecza lotnictwa Niderlandów. Wręcz czuję wstyd, że niejako Cię sprowokowałem do ciężkiej pracy i badań. Za to efekt wygląda bardzo spójnie, sensownie i realistycznie.
OdpowiedzUsuńMalutka dygresja o D.VIII. W porównaniu do (doskonałego) D.VII, kolejny projekt był typowym „samolotem uzupełniającym”. Miał to być mały, lekki myśliwiec manewrowy. Ale w konsekwencji jego prędko maksymalna była jednak wyraźnie niższa niż cięższego (ale i mocniejszego) myśliwca „podstawowego” D.VII. Dlatego podana przez Ciebie prędkość 204km/h dla lekkiego D.VIII wydaje mi się zawyżona i niezgodna z danymi pierwowzoru.
H_Babbock
Prędkość 204 km/h podają Wikipedie polska, angielska, niemiecka i francuska oraz Уголок неба, bardzo poważny i wiarygodny rosyjski portal.
UsuńJKS
Osobna dygresja dla osób zainteresowanych szczegółami lotnictwa.
OdpowiedzUsuńSilnik zastosowany w D.VIII (zarówno oryginalny Oberursel jak i Gnome Rhone J9) to silniki rotacyjne i chyba się nie spotkałem, żeby określano je, jako gwiazdowe. Różnica w konstrukcji jest ogromna. W silniku rotacyjnym wał korbowy jest nieruchomo przytwierdzony do samolotu, a cały korpus silnika wraz cylindrami obraca się. Śmigło jest przytwierdzone na sztywno do korpusu silnika. Taki system dawał bardzo dobre chłodzenie, wzmocnione jeszcze wycięciem w dolnej części osłony silnika. System miał wady: silnik takie uchodziły za wyjątkowo kapryśne no i obracająca się masa silnika tworzyła ogromny moment obrotowy powodujący dziwne i niesymetryczne zachowania przy skrętach w prawo i lewo. W efekcie nie było możliwości dalszego zwiększania masy (i mocy) takich silników.
Silnik gwiazdowy ma korpus wraz cylindrami na sztywno połączony z kadłubem, a obraca się wał wraz z przymocowanym śmigłem. Takie silniki uchodziły za bardziej trwałe i niezawodne niż silniki rzędowe. Wadą był większy opór aerodynamiczny.
H_Babbock
Silnik gwiazdowy rotacyjny jest odmianą silnika gwiazdowego, ponieważ ma taki sam układ cylindrów.
UsuńPrzy okazji podaję niderlandzkie symbole silników: rzędowy - L, gwiazdowy - S, gwiazdowy rotacyjny - SR, widlasty - V, widlasty z centralnym rzędem cylindrów - W, widlasty podwójny - X, bokser - B, bokser podwójny - H. Bardzo rzadkie układy oraz silniki Wankla pomijam.
JKS
Silnik rotacyjny ma tą tendencję w wersjach powyżej pewnej mocy (koło 160+km) do opuszczania samolotu i zostawania silnym i niezależnym silnikiem*.
Usuń*Kot nie jest dołączony do zestawu, nie udostępniać dzieciom poniżej 10 lat.
I jeszcze jedna dygresja, tym razem o holenderskim okręcie podwodnym O-19, utraconym w lipcu 1945 na rafie na Morzy Chińskim. Ciekawostką jest, że załoga została uratowana przez inny okręt podwodny (USS Code), co już jest rzadkością, oraz akcja ratownicza została nagrana:
OdpowiedzUsuńhttps://www.youtube.com/watch?v=yF0OVO1QXJ0
H_Babbock